Het
eerste station van Gouda was een klein houten gebouwtje. Het werd
in 1855 gebouwd tijdens de aanleg van de NRS-lijn Utrecht-Rotterdam.
De complete spoorlijn werd overigens pas drie jaar later in gebruik
genomen. Aan het einde van de jaren zestig van de negentiende eeuw
wordt Gouda een knooppunt als de NRS een spoorlijn naar Den Haag aanlegt.
De "directiekeet" kon nu -eindelijk- vervangen worden door
een volwaardig stationsgebouw.
Wie het stationsgebouw heeft ontworpen is niet helemaal duidelijk.
Hoewel de meeste NRS-stations in die tijd voornamelijk door A.W. van
Erkel werden ontworpen, lijkt het er op dat dit stationsgebouw een
ontwerp is van ir. J. Verloop. Het stationsgebouw bestond uit een
hoog middendeel met aan weerszijden eindgebouwen die haaks ten opzichte
van het middendeel stonden. De vensters en deuren op de begane grond
zijn voorzien van segmentbogen, de vensters op de eerste verdieping
hebben rondbogen. Een opvallende combinatie, die je normaal gesproken
in omgekeerde volgorde (dus rondbogen beneden, segmentbogen boven)
zou verwachten. Ook het stationsgebouw in Vught heeft zo'n "omgekeerde"
combinatie. Tussen de verdiepingen heeft de gevel een opvallende gekartelde
gevelversiering. Tegen het linker eindgebouw was een locomotievenloods
aangebouwd. Rond 1911 werd deze loods drastisch ingekort. Aan de rechterkant
werd nu een lage goederenloods gebouwd. Op het platte dak van deze
loods werd een dakterras aangelegd.
Aan het einde van de jaren dertig kreeg het perron een nieuwe, moderne
overkapping. Voor het stationsgebouw werd een voorbouw geplaatst.
Waarschijnlijk is architect H.G. Schelling verantwoordelijk geweest
voor deze verbouwing. De perronkap lijkt namelijk sterk op de kap
die later in Amsterdam Muiderpoort gebouwd zou worden en de voorbouw
is in dezelfde bouwstijl als de stations van Boskoop en Waddinxveen.
Het station werd in november 1944 getroffen door een bombardement.
De bovenverdieping van het stationsgebouw raakt daarbij onherstelbaar
beschadigd en ook de perrongebouwen en de perronkap lopen zware schade
op. De perronkap kon na de oorlog worden hersteld, maar het stationsgebouw
moest het voortaan zonder bovenverdieping doen.
Doordat de begane grond behouden bleef, werd dit het uitgangspunt
voor het vernieuwde station. De bovenverdieping verdween, en maakte
plaats voor een plat dak. Dit dak kreeg een geprofileerde daklijst
en werd boven de, bestaande, vertanding geplaatst. Verder werden enkele
bijgebouwtjes en een façade gebouwd. Het geheel werd opgesierd
door beelden van Jo Uiterwaal.
Het stationsgebouw werd in 1983 gesloopt omdat enerzijds de bouwkundige
staat erg slecht was (het viel door scheurvorming bijna letterlijk
uit elkaar) en anderzijds doordat het te klein werd. Bij de bouw van
het nieuwe station zijn een aantal fraaie beelden van het vorige stationsgebouw
opnieuw geplaatst. In 1984 werd het nieuwe station geopend.
Boven:
Het oorspronkelijke stationsgebouw in de jaren dertig.
Onder:
Het herbouwde stationsgebouw na de Tweede Wereldoorlog, dat tot
1983 dienst deed.
Onder
(beide foto's): Het trieste restant van station Gouda na de Tweede
Wereldoorlog.