't HARDE
 | ||
| Afkorting: | Hrd | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Architect: | C. Douma | |
| Bouwjaar: | 1980 | |
| Gesloopt: | 2006 | |
| Baanvak: | Amersfoort - Zwolle | |
| Station 't Harde, gelegen
aan de rand van het gelijknamige dorp, is een wat merkwaardig station met een
lange geschiedenis. In de bijna 160 jaar dat het station nu bestaat is het al
drie keer van naam veranderd en is het zelfs naar de buurgemeente "verhuisd".
Zonder dat het fysiek verplaatst werd, trouwens. Het is één van
die vele landelijk gelegen stations dat in de jaren zeventig haar negentiende
eeuwse stationsgebouw gesloopt zag worden, maar als één van de weinigen
kreeg het er niet een gestandaardiseerd ontvangstgebouwtje voor terug. Reden hiervoor
was de aanwezigheid van een perrontunneltje, waarbij de tunneltrap in het nieuw
te bouwen ontvangstgebouwtje werd geïntegreerd. Dat tunneltje leidt trouwens
naar een bijzonder smal eilandperron, één van de smalste van ons
land. Het perron is zó smal dat het eigenlijk niet als eilandperron gebruikt
zou mogen worden. Sinds kort staat er een hekwerk aan de zijde van spoor 3, maar
desondanks voelt het nog altijd wat benauwend als -staand op dat perron- de intercity
naar Zwolle langs komt denderen… Wie aan 't Harde denkt, denkt waarschijnlijk automatisch ook aan defensie. Alleen al in 't Harde zijn twee kazernes en in de directe omgeving zijn er nog een aantal. En dan is er nog het enorme oefenterrein van de Artillerie Schietkamp, direct grenzend aan het spoor en zich uitstrekkend vanaf Wezep tot voorbij 't Harde. Iedere treinreiziger die geregeld over dit spoor reist kent wel die tientallen grote witte borden met daarop de tekst "SCHIETTERREIN LEVENSGEVAARLIJK". Het leger en 't Harde lijken dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. 't Harde is dan ook een betrekkelijk jong dorp, ze bestaat nog geen anderhalve eeuw. De plaats ontstond aan een eeuwenoude route tussen Elburg en Epe, in de toenmalige gemeente Doornspijk. Aan diezelfde weg, maar dan net over de gemeentegrens met Oldebroek, bouwde de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-maatschappij (N.C.S.) in 1863 een station met een opvallend fors stationsgebouw. Het was een N.C.S.-gebouw van het type tweede klasse, waarvan er slechts twee zijn gebouwd. Aanvankelijk kreeg dat station de naam Elburg-Epe, wellicht vanwege de ligging aan de genoemde route. Erg dicht bij de twee genoemde plaatsen stond het bepaald niet; zes kilometer van Elburg en niet minder dan tien kilometer van Epe! In 1889 werd de naam van het station voor de eerste keer gewijzigd, het ging verder onder de naam Elburg-Oldebroek. Een naam die een stuk logischer klonk, het station stond immers in de gemeente Oldebroek. Maar de belangrijkste reden voor deze naamswijziging zal ongetwijfeld het feit dat Epe inmiddels een eigen treinstation had zijn geweest. Hoe het ook zij: vanaf dat moment stond Oldebroek op de gevel van het gebouw, die plaatsnaam zou het bijna driekwart eeuw dragen. In 1914 werd de naam van het station namelijk weer veranderd, nu in Legerplaats Oldebroek. De plaatsnaam Elburg was definitief verleden tijd. Overigens was het stationsgebouw elf jaar eerder fors uitgebreid… Dankzij de aanwezigheid van diverse kazernes én de gunstige ligging aan de A28 groeide 't Harde in de tweede helft van de twintigste eeuw in sneltreinvaart uit tot een volwaardig dorp. Mede om die reden werd de naam van het station in 1963 veranderd in 't Harde. De naam Oldebroek werd nu voorgoed geschrapt, al stond het station nog wel in deze gemeente. Maar ook dat zou veranderen. In 1974 werd de gemeente Doornspijk -waar het dorp 't Harde grotendeels onder viel- opgeheven, waarbij 't Harde in de gemeente Elburg kwam te liggen. Door een grenswijziging kwam ook het station voortaan op Elburgs grondgebied te staan. In diezelfde tijd werd duidelijk dat het (veel te grote) stationsgebouw haar langste tijd had gehad. De bouwkundige staat liet te wensen over en de onderhoudskosten werden te hoog, iets wat bij zoveel negentiende eeuwse stationsgebouwen parten speelde. Bovendien was aan het begin van de jaren zeventig de -met spoorbomen beveiligde- overpad naar het smalle eilandperron vervangen door een tunneltje. De tunneltrap werd hierbij op het eerste perron geplaatst, iets van het stationsgebouw af, waarbij die trap aanvankelijk geen enkele bescherming tegen de elementen bood. Toen in 1977 de bediening van de beveiliging op dit station kwam te vervallen was let lot van het oude stationsgebouw feitelijk bezegeld. In 1979 begon de bouw van een nieuw stationsgebouwtje, die bijna letterlijk om de tunneltrap heen werd gebouwd. Zoals al aangegeven was 't Harde één van de weinige stations die in die tijd een unicaat stationsgebouw kreeg, en geen standaardontwerp. De architect was trouwens wel hetzelfde gebleven: C. Douma. Voor dit station ontwierp hij een nagenoeg vierkant ontvangstgebouw, met daarin een plaatskaartenkantoortje, een wachtruimte én de reeds genoemde trap naar de perrontunnel. Het gebouwtje had een uitkragend plat dak. Mede onder uitdrukkelijk verzoek van de gemeente Elburg werden de hoge verticale dakvlakken afgeschuind, waarbij deze met roodbruine tegels werden bekleed. Het tweede stationsgebouw heeft er slechts 26 jaar gestaan. Nadat de kaartverkoop was gestaakt kwam het leeg te staan, met alle gevolgen van dien. Pogingen om een passende huurder te vinden liepen op niets uit en dus ging het gebouwtje begin 2006 tegen de vlakte. Wel kreeg de tunneltrap een glazen omhulsel en een dak en ook de kaartautomaat werd overdekt. Op de plek waar ooit het eerste stationsgebouw had gestaan kwam een riante, glazen wachthok. |
.
 |
| |
 |  |
 |
|
 Bron:
Stations in de Benelux
| |
| |
 |  |
|
|
versie: 25-11-2022