Aan het begin van de twintigste eeuw was de spoorlijn Elst-Dordrecht nog een belangrijke oost - west verbinding voor de HIJSM, maar na de Tweede Wereldoorlog was het een secundaire lijn geworden. In de jaren vijftig werd de lijn in tweeën gesplitst, sindsdien is Geldermalsen het eindpunt voor de (diesel)trein uit Dordrecht. Het stationsgebouw van Gorinchem werd al gouw te groot voor haar nieuwe rol. De verschillende klassen wachtruimten waren niet meer nodig en datzelfde gold ook voor de dienstwoning op de bovenverdieping. De onderhoudskosten begonnen eveneens een probleem te worden, helemaal bij een gebouw dat weliswaar bijzonder fraai, maar ook onderhoudsgevoelig was. Bovendien paste het niet meer in het tijdsbeeld; NS wilde een modern spoorbedrijf zijn, met moderne stations. Het lot van het stationsgebouw was bezegeld toen de toenmalige Rijksdienst voor de Monumentenzorg besloot dit gebouw niet op de "voorlopige monumentenlijst" te plaatsen, in 1970 ging het tegen de vlakte.
Toch ging het niet helemaal verloren, want voor het nieuwe stationsgebouw werden de bestaande fundamenten hergebruikt. Daardoor bleven de afmetingen hetzelfde, al werd het nieuwe gebouw wel een stuk lager. In hoofdlijnen bestaat het uit dezelfde onderdelen als haar voorganger; een wat hoger middendeel en lagere zijvleugels. Wel zijn de verhoudingen totaal anders. Het middendeel -met het vouwdak- is nu veel breder en de vleugels zijn een stuk korter. Dat middendeel bestaat voornamelijk uit glas. Hier is de ruime hal, met aan de linkerkant de loketten en rechts een restaurant. In de twee gesloten zijvleugeltjes zijn voornamelijk dienstruimten te vinden. Het gebouw werd ontworpen door architect C. Douma, die in deze periode vrijwel alle stationsgebouwen ontwierp. Het Gorinchemse stationsgebouw doet dankzij haar bijzondere dak- sterk denken aan het stationsgebouw van Emmen, die dezelfde architect zo'n zes jaar eerder ontwierp. Wel is dit gebouw een stuk kleiner en oogt het een stuk minder monumentaal. Overigens werd in Gorinchem niet alleen een nieuw stationsgebouw gerealiseerd, ook kreeg het tweede perron een bescheiden overkapping en kon dat perron voortaan middels een tunneltje worden bereikt.
Bij dat perrontunneltje werd pijnlijk zichtbaar dat ook bij dit stationsproject op de kosten moest worden gelet. In plaats van een rechthoekig, met tegeltjes afgewerkte onderdoorgang werd nu gekozen voor een wat groot uitgevallen rioolbuis. Het is een zogenoemd ARMCO-buis, die snel onder een spoor kon worden geschoven, zonder dat het treinverkeer langdurig stil hoefde te liggen. De buizen zijn -zoals de naam al aangeeft- van ARMCO-staal, een bijzonder robuuste staalsoort dat vooral wordt toegepast bij duikers (een buis waarmee twee waterlopen worden verbonden). De buizen die Ns als perrontunnel gebruikte zijn ruin 2,5 meter in diameter, waarbij op de bodem een vlakke vloer is gelegd. De hoogte werd hierdoor tot 2,2 mater gereduceerd, waardoor de onderdoorgang nogal claustrofobisch aandoet. Zelfs voor mensen die daar -normaal gesproken- weinig last van hebben. In Gorinchem werd de onderdoorgang doorgetrokken naar de andere kant van het spoor, alwaar het station een eigen toegang kreeg. Aan die zijde waren inmiddels nieuwe woonwijken gebouwd.
Het huidige station heeft in de afgelopen halve eeuw een aantal grote veranderingen meegemaakt. Toen het in 1971 werd geopend lag het aan een secundaire lijn, waarvandaan men tweemaal per uur naar Dordrecht en slechts éénmaal per uur richting Geldermalsen kon reizen. Met een dieseltrein, welteverstaan. Dit was het laatste traject in het westen van Nederland waar nog met dieseltreinen werd gereden. Pas in 1992 werd het spoor tussen Dordrecht en Geldermalsen van bovenleiding voorzien. Tijdens die elektrificatiewerkzaamheden werd het in onbruik geraakte goederenemplacementje, dat direct naast het station lag, opgeruimd. De vrijgekomen ruimte werd vervolgens een P+R-terrein. De loketten werden in 2006 gesloten, in datzelfde jaar stopte de allerlaatste NS-trein op dit station. Vanaf 2007 werd de dienstregeling tien jaar lang door Arriva verzorgd. Het stationsgebouw onderging in 2012 een verbouwing. In de jaren ervoor was de hal steeds meer een hangplek geworden, met alle negatieve gevolgen van dien. Door enkele betrekkelijk simpele ingrepen werd de ruimte weer voor de reizigers aantrekkelijk gemaakt. Het voormalige plaatskaartenkantoor was enige jaren tevoren veranderd in een servicepunt, het restaurant bleef een horecagelegenheid. Ook aan de buitenkant werd het gebouw weer wat aantrekkelijker; de dakrand, die omstreeks het jaar 2000 een wat merkwaardige blauwgroene kleur kreeg, werd weer wit geverfd.
Veel ingrijpender is de verbouwing die enige jaren geleden begon en -mede dankzij wat tegenslagen- nog altijd gaande is. Om het station in ook voor minder validen toegankelijk te maken moeten er liften bij de perrontunnel worden geplaatst. Omdat dit bij het oude, krappe tunneltje niet mogelijk was werd besloten om een nieuwe onderdoorgang te bouwen, ditmaal aan de andere zijde van het stationsgebouw. Ook werd het tweede perron verplaatst naar de andere kant van het spoor. Tijdens de bouw bleven zowel het oude tunneltje als het oude perron in gebruik, voor de minder validen werd de aloude gelijkvloerse oversteek tussen de perrons tijdelijk in ere hersteld. Tijdens het weekeinde van 23 en 24 oktober 2021 werden zowel het oude tunneltje als het oude tweede perron gesloopt. Op dit moment zijn werkzaamheden nog niet helemaal afgerond, zo zal het waarschijnlijk nog tot medio december duren voordat de liften operationeel zijn. De gelijkvloerse kruising is inmiddels vervallen, wie niet van de nieuwe tunnel gebruik kan maken zal een flink stuk moeten omlopen…

Boven en onder: Het stationsgebouw beschikt over een zeer ruime hal, waarbij (vanaf de ingang gezien) de loketten aan de linkerkant en de restauratie aan de rechterkant waren. De loketten werden in 2006 gesloten. Arriva bouwde het vervolgens om tot een infotmatie- en servicepunt. In die tijd werd de ruimte echter steeds meer een hangplek, met alle negatieve gevolgen van dien. In 2012 werd de ruimte onder handen genomen, waarbij -onder andere- de vloer werd vervangen. Ook kwam er nieuw zitmeubilair en kwam er andere verlichting. Deze foto's tonen de hal kort na de verbouwing. Op de foto hieronder is het vroegere lokettenfront, met haar opvallende zilverkleurige reliëfband, te zien. Het was toen nog een Arriva-servicepunt. Ook de huidige vervoerder Qbuzz heeft het vroegere plaatskaartenkantoor als infobalie in gebruik.
.

Onder (beide foto's): Het perrontunneltje, zoals het er oorspronkelijk (linksonder) en tot voor kort (rechtsonder) uitzag. Dit was de eerste van een handvol stations dat in de jaren zeventig werd voorzien van een tunneltje, dat eerder aan een groot uitgevallen rioolbuis doet denken. Het is een zogenoemde ARMCO-buis (ARMCO staat voor American Rolling Mill Company). Deze onderdoorgang werd gelijktijdig met het huidige stationsgebouw gebouwd, maar kreeg -wellicht om de kosten nog wat verder te drukken- een aparte overdekte toegang. De tunnelbuis was oorspronkelijk met een soort golfplaat bekleed, later kreeg ze een wat nettere afwerking. Inmiddels is dit beruchte tunneltje gesloopt en vervangen door een nieuw exemplaar, die aan de andere zijde van het stationsgebouw werd aangelegd.
.

Onder: Station Gorinchem heeft twee perrons, waarbij het tweede perron meer dan een eeuw lang tussen de sporen 1 en 2 heeft gelegen. Toen het huidige stationsgebouw verrees bleef dat perron gehandhaafd en werd zelfs voorzien van een bescheiden, circa 40 meter lange overkapping. Inmiddels is dit smalle perron vervangen door een nieuw exemplaar, dat aan de andere zijde van spoor 2 werd gebouwd. of dat nieuwe perron ook van een overkapping wordt voorzien is mij niet bekend. Overigens werd het spoor hier pas in 1992 geëlektriciceerd…
.

Onder: Aan de voorgevel van het stationsgebouw is een gedicht van J. Eijcjmans te zien, toepasselijk getiteld: "Dienstregeling". Het is onderdeel van een poëzieroute door Gorinchem, die sinds 2013 is te volgen. Helaas is door de schittering van het glas de tekst nagenoeg onleesbaar, bovendien ontbreekt het eerste deel. Het is trouwens niet de enige kunstuiting bij het station. Al sinds de opening van het huidige ontvangstgebouw staat op het pleintje ervoor het beeldje "Wachtende Hond", gemaakt door Gerda van den Bosch. (zie de kleine afbeelding bovenaan deze pagina)
.

Onder: Aan de rand van het vroegere goederenemplacement -rechts van het stationsgebouw- stond dit gebouwtje, dat qua dakvorm enigszins bij het stationsgebouw deed horen. Welke functie het bouwwerkje heb ik niet kunnen achterhalen, wellicht was het in gebruik bij de busmaatschappij. Op deze foto uit 2014 stond het leeg, korte tijd later zou het worden gesloopt. Op deze plek was jarenlang de bouwplaats, waar gewerkt werd aan de nieuwe perrontunnel.
.