Aan het begin van de jaren zeventig van de twintigste eeuw was een zogenoemd combi-station, een station waarbij een stationsgebouw meerdere functies kent, een nieuw verschijnsel. Het idee achter zo'n combistation is het creëren van een veel groter stationsgebouw dan -normaal gesproken- nodig zou zijn geweest. Op die manier kon ook een middelgroot station toch nog over een heel behoorlijk stationsgebouw beschikken, ook al was een groot deel daarvan niet zelden het grootste deel) verhuurd aan een derde partij. Na een nogal teleurstellende start in Heemskerk en een geflopte poging in Bergen op Zoom kwam in 1973 in Steenwijk een "combi" gereed, die ronduit geslaagd genoemd mocht worden. Een nieuw stationsgebouw en een nieuw postkantoor werden hier als twee seperate bouwdelen bijeengebracht door middel van een gezamenlijke ingang. Het was een geslaagde combinatie, die later -opvallend genoeg- maar één keer zou worden herhaald (Goes, 1982). Nu, een halve eeuw later, heeft het stationsgebouw van Steenwijk veel van haar glans verloren. Veel meer dan een overdekte corridor naar het perron is het niet meer. Ook het is het postkantoor al heel lang verleden tijd…
Steenwijk is een vrij kleine stad in de Kop van Overijssel, waar ze een centrumfunctie vervult. Bij buitenlandse toeristen vormt het stadje een overstap naar Giethoorn, dat -net als Steenwijk- tot de gemeente Steenwijkerland behoort. Ook het nabijgelegen dorp en voormalige proefkolonie Frederiksoord is een steeds populairder wordende bestemming, zeker sinds het op de Werelderfgoedlijst is geplaatst. Maar bovenal is Steenwijk een historisch vestingstadje, waarbij de ruim 87 meter hoge Sint-Clemenstoren (de hoogste kerktoren van Overijssel) al van ver zichtbaar is. Het is van oudsher een handels- en marktstad, ooit ontstaan aan het riviertje Steenwijkse Aa en bij een kruising van twee handelsroutes. Steenwijk werd in 1868 op het spoornet aangesloten, het kreeg een station aan de Staatslijn Arnhem-Leeuwarden. Het bijbehorende station was dan ook een standaardgebouw, en wel een van het type 3e klasse. Het spoor kreeg aan het begin van de twintigste eeuw versterking in de vorm van een interlokale tramlijn, die vanuit Steenwijk via Frederiksoord naar het Friese Makkinga liep. Die tramlijn zou tot het begin van de jaren zestig een functie blijven vervullen in het goederenvervoer, het had dan ook een aansluiting op het spoornet. Bij het station was dan ook een tamelijk uitgebreid emplacement. Daar is inmiddels niets meer van over. Het terrein is allang herontwikkeld, al herinneren de Tramlaan en het opvallend langgerekte Stationsplein nog enigszins aan dit verleden.
Het huidige stationsgebouw bestaat nu een halve eeuw, maar het heeft -zoals al aangegeven- betere tijden gekend. Het postkantoor sloot al in 2002, waarna een klein deel nog een jaar of tien als Business Point in gebruik bleef. De rest van dit deel van het stationsgebouw is een tijdje in gebruik geweest als museum / kenniscentrum PolyPlasticum, tot deze in 2013 werd verplaatst naar Zwolle. Ook het NS-gedeelte stelt tegenwoordig niet zoveel meer voor. Het loket werd in 2003 opgeheven, waarna dit gedeelte een horecagelegenheid werd. Dat is ze trouwens nog steeds. Vooral vanaf het perron maakt het stationsgebouw een nogal troosteloze indruk. Er wordt inmiddels volop gewerkt aan een grote facelift voor het station en de directe omgeving. Zo werd onlangs het Stationsplein heringericht en ook de hal van het stationsgebouw kreeg een opknapbeurtje. Het is te hopen dat het daar niet bij blijft, uiteindelijk verdient een stad als Steenwijk een stationsaccommodatie met enige allure…

Boven en onder: Dit stationsgebouw werd vrijwel gelijktijdig met dat van Bergen op Zoom ontworpen, de gelijkenis in de hoofdopzet is dan ook opvallend. Het werd tussen 1972 en 1973 in delen in gebruik genomen. Als eerste kwam het gedeelte rechts (het eigenlijke stationsgebouw) gereed, een jaar later gevolgd door het aanzienlijk grotere deel aan de linkerkant. Die laatste was tot 2002 het postkantoor. De ingang (onder) was een gezamenlijke toegang naar zowel het postkantoor als het station, nu is het slechts een -met ov-poortjes afgesloten- overdekte corridor naar het perron. de foto hieronder laat duidelijk zien waar de buitenlandse toeristen moeten zijn als ze in Steenwijk aankomen...
.

Onder: Station Steenwijk vanaf het perron gezien, niet bepaald haar fraaiste kant. Het station telt één eilandperron, dat met een breedte van amper zes meter erg smal is voor een intercitystation. De overkapping, die gelijktijdig met het stationsgebouw werd gebouwd, is niet erg lang. Toch is de beschutting over het algemeen voldoende.
.

Onder: De rijwielstalling is een apart staand bouwwerk, dat duidelijk niet gelijktijdig met het huidige stationsgebouw werd gebouwd, maar nog het eerste ontvangstgebouw heeft meegemaakt. De stalling werd ergens halverwege de jaren vijftig gebouwd, waarschijnlijk in 1954...
.

Onder: Dit opvallende kunstwerk staat er tegenwoordig een beetje verloren bij. Oorspronkelijk stond het pal voor de ingang, waar het ter gelegenheid van de opening van het huidige stationsgebouw was geplaatst. In de loop van de tijd is het object een aantal keren verplaatst. Zo staat het pas sinds kort op haar huidige plek, dit vanwege de herinrichting van het plein. Het naamloze kunstwerk werd bedacht door G. van Iersel, een beeldend kunstenaar die regelmatig met architect Douma samenwerkte. De vele kronkels stellen het toch wel moeizame traject voor, die uiteindelijk tot dit stationsgebouw heeft geleid. Vermeldenswaardig is nog het feit dat het kunstwerk vanwege ernstige geluidsoverlast al vrij snel na de opening werd volgespoten met piepschuim. Vooral baldadige jongeren gingen (bij voorkeur in de late uren) het kunstwerk met zware stokken te lijf...
.

Onder: Sinds 2007 is er nog een opvallend kunstwerk op het plein voor het stationsgebouw te zien. Of liever gezegd: drie kunstwerken. Ze stellen drie bomen voor. Ze zijn bedacht door J. Krikke en zijn geplaatst ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van het Steenwijkse bedrijf DYKA. Dat de rode, blauwe en gele "bomen" juist voor het station zijn geplaatst had waarschijnlijk te maken met het feit dat in het vroegere stationsgebouw het museum/infocentrum Poly Plasticum was gevestigd. In 2013 verhuisde het naar Zwolle, de "Bomen van de Toekomst" zijn daarna niet meer omgezaagd. Helemaal aan de linkerkant is de toren van de Sint-Clemenskerk te zien. Met een hoogte van 87 meter is dit na de Groningse Martinikerk de hoogste kerktoren van noordoost Nederland…
.

Onder: Vanaf de in 2008 gebouwde voetgangersbrug uitzicht op het emplacement in oostelijke rivhting, dus in de richting van Meppel. Aan de linkerkant is het verhoogde laad/losperron te zien, op de achtergrond de overweg in de Eesveenseweg. Langs deze weg liep vroeger de tramlijn naar Makkinga, de tramlijn kruiste hier dus letterlijk het spoor. Na de kruising maakte de tramlijn een ruime bocht naar het stationsemplacenent. Die tramlijn werd rond 1964 opgebroken, er is in Steenwijk bijna niets meer dat aan deze tijd herinnerd.
.