Home ] Terug naar periode 1900-1920 ]Vorige station ] Volgende station ] [ Volgende pagina ]

   

 

NUNSPEET

   
Afkorting: Ns
Maatschappij: Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS)
Architect: onbekend
Bouwjaar: 1907
Verbouwd: 1960
Baanvak: Amersfoort-Zwolle
   
   
De huidige gemeente Nunspeet is nog een betrekkelijk jonge gemeente, ze bestaat nu (2012) veertig jaar. Vóór 1972 was Nunspeet nog een dorp in de gemeente Ermelo, waar het tot dan toe de hoofdplaats was. Het was ook de grootste plaats van die vroegere gemeente. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw groeide Nunspeet flink, mede (of misschien wel vooral) dankzij de komst van nieuwe infrastructuur. Rond 1830 werd de Zuiderzeestraat aangelegd, een doorgaande weg tussen de steden Amersfoort en Zwolle die ook langs Ermelo en Nunspeet kwam te liggen. Ruim dertig jaar later volgde de aanleg van het spoor tussen de twee genoemde steden. Nunspeet kreeg hierbij al meteen een eigen station. Dit in grote tegenstelling tot (en wellicht ook wel tot groot ongenoegen van) Ermelo, dat zelf nog tot 1882 moest wachten voordat zij daar een eigen halte kregen.
Dat eerste station van Nunspeet was overigens nog geen eilandstation, maar bestond nog "gewoon" uit een stationsgebouwtje met een langsperron. In die jaren kende de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-maatschappij (NCS) nog een klassensysteem voor haar stations, Dit station was er één van het type 3e klasse, het op één na kleinste type station van deze maatschappij. Naast Nunspeet werden deze stations ook gebouwd in Putten en Hattemerbroek.
Zoals al aangegeven groeide Nunspeet enorm. Telde het dorp in 1830 nog zo'n 1500 inwoners, zeventig jaar later was dit aantal al meer dan verzesvoudigd. Aan het begin van de twintigste eeuw was er dan ook behoefte aan een nieuw station, dat in 1907 gereedkwam. Het oude stationsgebouw werd toen trouwens nog niet meteen gesloopt. Het heeft nog bijna 30 jaar lang een woon- en kantoorfunctie gehad. Geheel volgens de NCS-traditie van die tijd werd dit nieuwe station een eilandstation, één van de laatste van dit type die deze maatschappij liet bouwen overigens. Het is dan ook een typisch NCS-station, met twee perrongebouwtjes onder één breed en flauwhellend zadeldak. Een constructie dat eerder ook al werd toegepast bij het station van Bilthoven. Station Nunspeet is dan ook te beschouwen als een wat modernere en iets kleinere versie hiervan. Wat bij het Nunspeetse station vooral opvalt is de bijzonder fraaie afwerking van de gebouwtjes. De sierbanden van gele verblendsteen, almede de sierbanden van geëmailleerd steen in de kleuren blauw, groen en karamel en het gebruik van natuursteen zijn bijna een lust voor het oog te noemen. Dit geldt ook voor de witte raampartijen, waarbij de meeste vensters nog de originele bovenlichten met roedeverdelingen hebben. De vele verschillende kleuren wekken wellicht de indruk dat de gevels erg "druk" overkomen, maar dat is absoluut niet zo! De stijl van de gevels doen wel wat denken aan het stationsgebouw van Kampen, eveneens een NCS-station, dat vijf jaar later gereedkwam. Of de beide stations door dezelfde architect werden ontworpen heb ik nergens kunnen achterhalen. Wie het Nunspeetse station heeft ontworpen is niet bekend, dit geld trouwens voor bijna alle eilandstations van de NCS.
Zoals al aangegeven zijn er twee perrongebouwtjes, waarvan de achterste (vanaf de ingang gezien) de grootste van de twee is. Dit is ook het gebouw dat aan de buitenkant het gaafst is gebleven. In dit perrongebouw waren de twee wachtruimten te vinden -één voor zowel de 1e als de 2e klasse en één voor de 3e klasse- en in het achterste deel waren de toiletten. Nog altijd is er een wachtruimte in gebruik, tot welke klasse deze wachtruimte oorspronkelijk behoorde weet ik niet zeker, maar ik vermoed dat dit de wachtkamer 1e en 2e klasse was. In deze wachtkamer zijn nog enkele authentieke elementen aanwezig, zoals de houten de kooflijst langs het plafond (al vraag ik me af of deze wel origineel is…) en de vensters. De gelakte houten lambrisering is van later datum, maar dit heeft er oorspronkelijk ook ingezeten. Afgezien van de wachtruimte is het perrongebouw niet meer voor het publiek toegankelijk, ook de toiletten zijn allang afgesloten.
Boven: Omdat het Nunspeetse station een eilandstation is, is er van een echte voorgevel geen sprake. Toch heeft het een echte ingangsgevel, zoals hier te zien is. Deze werd in 1960 gebouwd. Hiervoor ging een deel van dit perrongebouw tegen de vlakte, evenals een deel van de perronoverkapping. Het perrongebouw werd weer opnieuw opgebouwd, maar het is er helaas niet bepaald fraaier op geworden. Let ook op het opmerkelijke kleurverschil bij het ronde venster. Het NS-logo heeft jarenlang op deze plek gehangen, en dat is nog altijd duidelijk te zien...
(zie ook de volgende pagina)
 
Onder: Het eerste station had een standaard NCS-stationsgebouw van het type 3e klasse. Dit was een heel klein stationsgebouwtje, feitelijk was het niet veel meer dan een woonhuis met een stationsaccommodatie. Het gebouwtje moest dan ook al snel worden uitgebreid. Alleen het wat merkwaardig vormgegeven smalle hoge gedeelte met het tentdak (hier goed te zien als middendeel) bleef nog herkenbaar. Tel hier één venster van de linkervleugel bij op (zonder bovenverdieping) en dan had je ongeveer het formaat van het oorspronkelijke gebouwtje.
 
 
Onder: Het oude en het nieuwe station, hier te zien op een ansichtkaart uit (ongeveer) 1910. Het oude stationsgebouw is aan de linkerkant te zien. Nadat het nieuwe station in de zomer van 1907 in gebruik werd genomen werd het oude stationsgebouw niet meteen gesloopt, maar kreeg het een woonfunctie. Aan het einde van de jaren twintig ging het voormalige stationsgebouw alsnog tegen de vlakte.
(ansichtkaart)
Onder: Het huidige station bestaat uit twee perrongebouwtjes onder een breed en flauw hellend zadeldak, dat tevens de perronoverkapping is. Let ook op de twee vakwerkliggers tussen de twee perrongebouwen, waarop de perronoverkapping rust. Deze liggers worden gedragen door de twee perrongebouwen, hierdoor zijn er verder geen kolommen of staanders meer nodig. Alleen de allerlaatste spant van de overkapping rust op staanders.
 
 

Onder: De wachtruimte van station Nunspeet, zoals deze er in de jaren zestig uitzag. Oorspronkelijk had het station twee wachtruimten, eentje voor zowel de 1e als de 2e klasse en één voor de reizigers die derde klasse reisden. Afgaande op het meubilair dat er staat lijkt dit de laatstgenoemde wachtruimte te zijn. Dit is ook dezelfde ruimte die nu nog in gebruik is, al ziet deze er nu wel wat anders uit (zie ook de foto hiernaast).

Onder: En dit is diezelfde wachtruimte, maar dan vandaag de dag. Op het eerste gezicht lijkt er niet eens zo heel veel veranderd, maar er zijn wel degelijk duidelijke verschillen. Zo is de lambrisering anders en zijn de houten banken vervangen. Ook door houten exemplaren overigens, maar deze zijn wel een stuk kleiner en wat eenvoudiger van vormgeving. Ook de vloer is vervangen, de losse tafels met stoelen zijn verdwenen en de plafondlampen (want het zullen er ongetwijfeld meerdere aan het plafond hebben gehangen) zijn al heel lang geleden verwijderd, hiervoor in de plaats hangen nu tl-armaturen. Wat wel bleef zijn de lijsten langs het plafond en ook de vensters zien er nog authentiek uit.
.
 
 
Onder: De eerste aanblik van het huidige station mag dan niet zo spectaculair zijn, maar wie een klein stukje doorloopt ziet een perrongebouwtje met opmerkelijk veel details. De gevels zijn voorzien van sierbanden van gele verblendsteen en van groen en blauw geëmailleerd steen. Onder de vensters zijn deze weer caramelkleurig. Ook is er veel natuursteen gebruikt, voor de consoles voor de perronoverkapping, maar ook om de sierbanden extra te accentueren. De vensters van dit perrongebouw zijn -voor zover ik kon zien- nog bijna allemaal origineel Dit geldt trouwens ook voor de meeste deuren, al zijn die later wel van nieuwe sloten en deurgrepen voorzien. Het station verkeert trouwens in een opmerkelijk goede staat. Onlangs heeft het nog een welverdiend verfbeurtje gehad. Het is daarom opvallend -en ook wel onbegrijpelijk- dat dit station (nog) geen monumentale status heeft, maar misschien verandert dit in de nabije toekomst nog...
Onder: Ten zuiden van het station, aan de Plesmanlaan, staat deze (voormalige) spoorwoning. Mogelijk was dit een dienstwoning van een seinhuis- of baanwachter, maar dit is niet helemaal duidelijk. Er stonden trouwens wel meer dienstwoningen van NCS in deze straat. Deze woning verkeert al jaren in een verwaarloosde staat en ook staat deze al jaren tevergeefs te koop, tot nu toe zonder resultaat. Toch wil de gemeente niet van de woning af en overweegt zelfs het tot gemeentelijk monument te verklaren, zodat het in ieder geval bewaard blijft. Op de achtergrond is de 30 meter hoge uitkijktoren van het Veluwe Transferium te zien. Dit is een buitencentrum, dat o.a. bestaat uit een vaste expositie over dit deel van de Veluwe en deze uitkijktoren. Ook het spoorhuisje is/wordt een onderdeel van dit buitencentrum. Het is de bedoeling dat er óf een kunstenaarscentrum of horeca in komt...
 
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 25-08-2012