Home ] Terug naar periode 1900-1920 ]Vorige station ] Volgende station ] [ Volgende pagina ]
   

 

NIEUWERKERK

Afkorting:  
Maatschappij: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (Staatsspoor)
Architect: onbekend (W. de Jong?)
Bouwjaar: 1910
Baanvak: Rotterdam Maas-Gouda
   
   
Wel een station, geen station en dan vervolgens weer wel een station, maar nu op een compleet andere locatie langs een andere spoorlijn… Zo zou je heel in het kort de ruim 155-jarige spoorgeschiedenis van Nieuwerkerk aan den IJssel kunnen samenvatten. Het is een opmerkelijke geschiedenis, evenals dat van het -inmiddels 102 jaar oude- voormalige stationsgebouw.
Het begint allemaal in 1855. De Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij (NRS) neemt haar tweede spoorlijn, tussen Utrecht en Rotterdam (Maas) in gebruik. Ook het dorp Nieuwerkerk aan den IJssel krijgt al meteen een eigen station. Deze eerste halte bestond uit een zeer eenvoudig houten gebouwtje (plus een bijgebouwtje) en lag bovendien ook nog eens een flink eind buiten het dorp. Tussen Nieuwerkerk en Rotterdam werd de spoorlijn vrijwel parallel langs de 's Gravenweg -de bekende "oude weg naar Kralingen" (ja, die van die bekende uitdrukking!) - aangelegd, op zo'n anderhalve kilometer van de dorpskern. Dat destijds door NRS voor een simpel haltegebouwtje werd gekozen was niet zo verwonderlijk; dat waren alle stations langs deze spoorlijn. Zelfs de steden Gouda en Rotterdam moesten het in die beginjaren met een zeer eenvoudige accommodatie doen.
Toch heeft het nog tot 1908 geduurd voordat de "tijdelijke" halte werd omgeruild voor een volwaardig stationsgebouw. In dat jaar startte -eindelijk- de bouw ervan. Ook het spooremplacement werd uitgebreid en tussen het eerste en het tweede perron werd een monumentale voetbrug gebouwd. In het voorjaar van 1910 werd het nieuwe station in gebruik genomen. Wie het stationsgebouw heeft ontworpen is altijd een raadsel gebleven, maar ik heb zelf het idee dat het wel eens een ontwerp van W. de Jong zou kunnen zijn. De bouwstijl van het gebouw doet mij sterk denken aan het stationsgebouw van Woerden, een ontwerp van De Jong dat zo'n drie jaar na het stationsgebouw van Nieuwerkerk gereed kwam. Zou dit stationsgebouw dan ook als een voorstudie voor het station van Woerden te beschouwen zijn? Nogmaals, bewijzen hiervoor zijn er niet!
Het stationsgebouw is asymmetrisch vormgegeven, het bestaat uit een hoog gedeelte met aan de linkerkant een lage vleugel. Het meest opmerkelijke aan het stationsgebouw is het feit dat de hoofdingang zich niet in de voorgevel bevindt, maar in de westelijke zijgevel. Het stationsgebouw staat namelijk stijf met deze gevel tegen de weg. Waarom voor deze opstelling is gekozen is mij niet helemaal duidelijk, misschien is dit gedaan om de inwoners van het nabijgelegen Kortenoord wat tegemoet te komen. Kortenoord is tegenwoordig vooral een industriegebied, maar vroeger was het een echte buurtschap. Het gevolg was echter wel dat de voorgevel alleen de toegang naar de stationswoning bevat, en daardoor eigenlijk geen echte voorgevel is…De hoofdingang wordt overigens gevormd door een open toegang, waarachter zich een portiek bevind, Hierachter bevindt zich de werkelijke toegang tot de stationshal. Boven de fraai afgewerkte toegangsboog is een soort natuurstenen gevelsteen waarin de stationsnaam is uitgehakt. Ook de perrongevel is fraai afgewerkt. Hier valt vooral de grote erker op. Mogelijk was dit vroeger het domein van de treindienstleider, maar zeker weten doe ik het niet. De bovenkant van de erker is tevens het balkon van de stationswoning. Op de perrongevel is eveneens de stationsnaam aangebracht, ditmaal in de vorm van een tegeltableau. De grote blikvanger van het station was een voetgangersbrug tussen het stationsgebouw en het eilandperron. Op het eilandperron stond een korte perronluifel en vermoedelijk ook een soort overdekte wachtruimte. Het eilandperron was het enige perron dat voor het reizigersvervoer werd gebruikt. Het eerste spoor was een goederenspoor en het vroegere eerste perron werd nu een laad/losplaats. Later werd naast het stationsgebouw nog een goederenloods gebouwd.
Boven: Het voormalige stationsgebouw heeft inmiddels al meer dan twintig jaar een horecabestemming, Daarvoor heeft het decennialang dienstgedaan als kantoor van de dienst Gemeentewerken. Het gebouw is zelfs nog een tijdje een (kleuter)schoolgebouw geweest!
 
 
Onder: Het eerste station van Nieuwerkerk bestond uit een zeer eenvoudig houten stationsgebouw plus een bijgebouwtje. Op deze afbeelding lijkt het spoor wat hoger te liggen dan het omliggende gebied, maar dit is schijn. Het gebouw is gewoon vrij laag...
(Ansichtkaart)
 
Onder: Een kaartje van de omgeving van Nieuwerkerk aan den IJssel. Het dorp (1) en het station (3) werden - en worden nog steeds - verbonden door de Kerklaan (2). De afstand tussen het dorp en het station bedroeg zo'n 2,5 kilometer. Ten oosten van het station ligt het buurtschap Kortenoord (4), gelegen aan de 's Gravenweg (5). Even ten noordoosten van Nieuwerkerk aan den IJssel ligt de Zuidplaspolder (6). Hier bevindt zich het laagste punt van Nederland, 6,76 meter onder NAP...
Bron: Wikipedia
Onder: Een imposante voetgangersbrug verbond het stationsgebouw met het eilandperron. Het eerste perron, bij het stationsgebouw was werd niet gebruikt voor het reizigersvervoer en was derhalve een laad/losplaats. Korte tijd nadat het station was opgeheven werd de monumentale luchtbrug gesloopt.
 
Onder: Een overzicht van het station, met van links naar rechts: het eilandperron met de korte perronoverkapping, de luchtbrug, het stationsgebouw en tenslotte de - in 1913 gebouwde - goederenloods.
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 26-05-2011