HAARLEM
De tegeltableaus
 |
||
| Ontwerp: | D.J.P. de Ruiter (1 en 2) | |
| J. Gidding (5) | ||
| Jac. P. van den Bosch (alle overige tableaus, behalve 6) | ||
| Vervaardigd door: | Rozenburg, Den Haag (uitgezonderd 5 en 6) | |
| Zenith, Gouda (6) | ||
| Eén
van de kenmerken die het Haarlemse station zo bijzonder maakt zijn
de vele tegeltableaus die in het station zijn aangebracht. Niet minder
dan vijftien Jugendstil-tableaus zijn er aangebracht. In een later
stadium kwamen daar nog eens twee bij. In totaal telt het station
zeventien tegeltableaus. De vijftien oorspronkelijke tableaus werden allen vervaardigd door de firma Rozenburg uit Den Haag. De twee grootste (en de fraaiste) bevinden zich in de stationshal. Deze twee enorme tableaus werden ontworpen door D.J.P. de Ruiter, die destijds werkzaam was bij Rozenburg. De dertien tableaus, die de diverse perrongebouwen versieren, werden hoogstwaarschijnlijk door Ed. Cuypers, een neef van de beroemde bouwmeester P.J.H. Cuypers. Ed. Cuypers is vooral bekens van het station van 's Hertogenbosch en de stations die hij voor de lokale spoorwegmaatschappij NOLS ontwierp (Dalfsen, Ommen Hardenberg, enz.). Helemaal zeker is dit niet, omdat nergens op schrift staat dat hij de tableaus daadwerkelijk heeft ontworpen. Het is echter wel zeer aannemelijk. Het bijzondere aan deze verzameling tableaus is dat deze nog helemaal intact is, oftewel; alle ooit ontworpen tableaus zijn nog aanwezig! Op een enkele uitzondering na zijn de door Cuypers ontworpen tableaus vooral bedoeld om de functie van (een deel van) het perrongebouw aan te duiden. Wat verder nog opvalt is dat er niet minder dan vier tegeltableaus en een reliëf aanwezig zijn met daarop de stationsnaam. Dat is op zich niet zo bijzonder, in de loop van de tijd werd daar nog eens een veelvoud daarvan aan lichtbakken geplaatst. Maar…., uitgerekend aan de westkant van het station, waar de meeste treinen binnenkomen, ontbreken deze plaatsnaamaanduidingen! Merkwaardig…. Niet alle perrongebouwen zijn overigens voorzien van tableaus. Zo zijn de meeste op de gebouwen D en E te zien. Perrongebouw F is aanzienlijk minder bedeeld, als het om deze gevelversiering gaat, en op gebouw C is al helemaal geen tableau aanwezig…. Op perrongebouw D waren aanvankelijk slechts drie tegeltableaus aangebracht. In 1939 -het jaar waarin de spoorwegen in Nederland hun 100 jarig bestaan vierden- werden aan dit markante perrongebouw twee herinneringstableaus geplaatst. Het tableau dat werd aangeboden door de stationskruiers is weliswaar modern (voor die tijd) vormgegeven, maar past qua vormgeving en kleurgebruik heel goed bij de overige tableaus op het station. Bij het andere tableau, dat destijds door de bond van gepensioneerden werd aangeboden, ligt dit anders. Het Delftsblauwe tableau (dat overigens in Gouda werd vervaardigd…) is op zich een schitterend tableau en het verbeeldt treffend de geschiedenis van de spoorwegen, maar het past eigenlijk niet zo goed in het geheel. Maar zonder nu al te negatief te willen zijn, het is wel een schitterend tableau. Delftsblauwe tableaus zijn overigens erg zeldzaam in Nederland. Behalve in Haarlem zijn er maar een paar stations waar dergelijk aardewerk voorkomt. Eén daarvan is -…hoe kan het ook anders-, Delft. De hanen op de tableaus aan het seinhuis symboliseren (toepasselijk) waakzaamheid. Het verhaal gaat dat dit eigenlijk een haan op een kerktoren zou moeten zijn, maar Margadant ging daar uiteindelijk niet mee akkoord. De inktpot is -uiteraard- een verwijzing naar de diverse kantoorruimten in het perrongebouw Perrongebouw E is -zoals al eerder aangegeven- voor de treinreizigers het belangrijkste perrongebouw. Dit gebouw heeft dan ook de meeste tableaus, zes in totaal. Het zijn echter slechts drie verschillende tableaus, die zowel aan de noord- als aan de zuidgevel van het gebouw geplaatst zijn. Bij het tegeltableau met de locomotieven is iets merkwaardigs aan de hand. De locs zijn voorzien van baanschuivers en zijn dus Amerikaanse locomotieven. Waarom Cuypers dit type loc heeft gebruikt is niet bekend. Sommigen beweren dat hij een verkeerd plaatje als voorbeeld heeft gebruikt. Maar het zou natuurlijk ook kunnen dat hij dit bewust heeft gedaan, omdat zo'n baanschuiver het silhouet van de stoomlocomotief extra benadrukt. De tegeltableaus die bij de wachtkamer derde klasse horen zijn veel soberder uitgevoerd. Verschil moet er immers zijn… Het tegeltableau dat aan de westgevel van perrongebouw F is geplaatst symboliseert de transport. De koets en het schip waren immers de belangrijkste (en enige) vervoersmiddelen waarmee men vroeger reisde. Nergens aan dit gebouw is te zien dat hier een wachtkamer voor krankzinnigen was. Waarschijnlijk wisten destijds maar weinig mensen van het bestaan van deze kamer af. |
 |
|
|
|
|
 |
 |
 |
|
|
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
|
|
[ Vorige pagina ]
|
[ Volgende pagina ]
|
|
|
versie: 19-12-2008