|
|
(DE
BILT)
Afkorting: |
Bhv |
|
Maatschappij: |
Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij
(NCS) |
Architect: |
onbekend |
Bouwjaar:
|
1901 |
Verbouwd: |
1914, 1962, 1997 |
Baanvak:
|
Utrecht-Amersfoort |
|
|
|
|
Dat
steden en dorpen dankzij het spoor flink kunnen uitgroeien, daarvan
zijn er in Nederland legio voorbeelden van te vinden. Maar dat er
dankzij een (afgelegen) station een compleet nieuwe plaats ontstaat
komt veel minder vaak voor. Het Achterhoekse dorpje Lievelde ontstond
dankzij het station Lichtenvoorde-Groenlo. Omdat dit station destijds
in "the middle of nowhere" stond, op grote afstand van zowel
Lichtenvoorde als Groenlo, ontstond er bij het station vanzelf een
nieuw dorp.
Bilthoven is in feite op precies dezelfde manier ontstaan. Het is
dan ook een vrij jonge plaats, net een eeuw oud. De ontstaansgeschiedenis
gaat echter terug tot 1863, als de NCS de spoorlijn Utrecht-Amersfoort
in gebruik neemt. Het was aan de toenmalige bewoner van het landgoed
Jagtlust (het huidige gemeentehuis) te danken dat er bij De Bilt een
station kwam. Deze eigenaar, jonkheer Van den Bosch, was bereid grond
af te staan voor de spoorlijn op voorwaarde dat er op zijn landgoed
een station kwam. De NCS ging hiermee akkoord, Van den Bosch stelde
de grond namelijk gratis ter beschikking. Bovendien was hij ook nog
eens (groot)aandeelhouder bij de NCS! Het gevolg was echter wel dat
het station op ruim twee kilometer afstand van het dorp kwam te liggen.
Het stationsgebouwtje was een eenvoudig klein gebouwtje dat identiek
was aan het -nog bestaande- stationsgebouw van Hulshorst. Dit station
lag echter ver buiten de bebouwde kom. Rond 1876 kreeg dit gebouwtje
een verdieping, evenals Hulshorst overigens.
Rond de eeuwwisseling werd De Bilt een klein spoorwegknooppunt. In
1898 werd de spoorlijn naar Baarn in gebruik genomen gevolgd in 1901
door de spoorwegverbinding met Zeist.
Het kleine stationsgebouwtje werd vervangen door een nieuw station.
Het werd een eilandstation, een stationsvorm die de NCS vrij vaak
toepaste. Het station bestaat uit twee gebouwen die één
gezamenlijk dak hebben. Dit dak is een groot, flauw hellend zadeldak
dat aan alle kanten een flink stuk uitsteekt. Zodoende vormt het meteen
een perronoverkapping. De twee gebouwtjes zijn verschillend van grootte.
In het kleine gebouwtje, dat zich aan de westelijke kant van het station
bevindt, bevond zich vroeger de bagage-afdeling. In het grotere gebouw
bevonden zich het plaatskaartenkantoor en twee wachtkamers.
Rond 1913 werd de perronoverkapping in oostelijke richting verlengd.
Sommige bronnen melden echter dat de kap in die tijd ook aan de westelijke
richting zou zijn verlengd. Als ik de oude ansichtkaarten en de bouwtekening
vergelijk met de huidige situatie zou dat zomaar eens het geval kunnen
zijn, aangezien de kap op dezelfde manier werd verlengd als aan de
oostelijke kant van het station.
Inmiddels was rond het station een nieuw dorp ontstaan. Dit dorp werd
aanvankelijk De Bilt-Station genoemd, maar deze naam zorgde voor veel
onduidelijkheid. De naam van het dorp (De Bilt-Station) en het "station
De Bilt" werden dan ook vaak met elkaar verward. Mensen die de
trein naar De Bilt namen dachten dat ze daar ook echt aankwamen, terwijl
anderen - die in De Bilt-Station moesten zijn- de tram naar de oude
dorpskern van De Bilt namen. Om aan deze onduidelijke situatie een
einde te maken stemde de gemeenteraad in met de, door één
van de raadsleden voorgestelde, naam Bilthoven. Op 1 januari 1918
was de naamsverandering een feit. Het station, dat nog steeds de naam
De Bilt voerde, volgde enkele maanden later.
|
|
Boven:
Station Bilthoven is een eilandstation. De twee gebouwen worden
overdekt door één groot dak dat tevens de perronoverkapping
is.
|
|
Onder:
Een fraaie kleurige ansichtkaart van het station in haar oorspronkelijke
gedaante. De perronkap werd later aan weerszijden aanzienlijk
verlengd.
|
|
|
|
|
Onder:
Een ansichtkaart van het station uit de tijd dat het nog "De
Bilt" heette. De kaart is in ieder geval van na 1914, de
perronkap is inmiddels al verlengd.
|
|
Onder:
Een krantenbericht uit de Eembode van 28 december 1917 waarin
de naamswijziging van De Bilt-station wordt aangekondigd. Let
ook op de schrijfwijze van de gemeente De Bildt (dus met "dt"!).
Dit moet een typefout geweest zijn, de gemeentenaam wordt, juist
om verwarring met het Friese Het Bildt te voorkomen, altijd zonder
"d" geschreven.
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
De wachtkamer 3e klasse verdween in 1962
|
Onder:
Ook deze wachtkamer 2e klasse is tijdens een verbouwing verdwenen.
|
|
|
versie: 2-02-2009 |