Dit station werd gelijktijdig met Amsterdam Amstel geopend, maar op de één of andere manier heeft station Muiderpoort altijd wat in de schaduw van dat zuidelijker gelegen station gestaan. En dat is op zich best wel begrijpelijk, Amsterdam Amstel was namelijk een revolutie in de manier waarop toekomstige (grotere) stations werden ontworpen en gebouwd. Ook is het een veel monumentaler station. Dat laatste is bij het Muiderpoort-station veel minder het geval. Toch is dit wel degelijk een bijzonder station. Bijzonder vanwege de voor Nederland unieke opzet (een vorkstation met hoogliggende perrons) en vanwege de -voor die tijd- geavanceerde architectuur. Op het eerste gezicht lijkt het een station uit de jaren vijftig te zijn, maar in werkelijkheid is het al een stuk ouder…
Aan het einde van de negentiende eeuw werd begonnen met de eerste grote uitbreiding in het oosten van de stad, op datzelfde moment werden daar ook de eerste nieuwe havens aangelegd. Al snel ontstond er behoefte aan een extra spoorweghalte in Amsterdam-Oost, zowel voor de nieuwe bewoners als voor de arbeiders in de havens.
De eerste voorloper van het huidige station Muiderpoort was de halte Sint Anthoniedijk en werd in 1882 geopend. Over die halte is maar heel weinig bekend. Afbeeldingen ervan zijn er niet en op plattegronden uit die tijd wordt de halte niet vermeld. Waar die halte dus exact was is mij niet helemaal duidelijk, maar ik vermoed dat deze bij de spoorbrug over het Loozingskanaal (tegenover houthandel Jongevos) was. De naam Sint Anthoniedijk verwees in ieder geval naar de gelijknamige dijk -de huidige Zeeburgerdijk- waaraan de halte lag. Een erg groot succes was de halte in ieder geval niet, want al na veertien jaar werd het gesloten. In 1896 werd een nieuwe halte geopend, ditmaal wat zuidelijker gelegen, aan de Pontanusstraat. Aanvankelijk kreeg het nieuwe station de naam van diezelfde straat, maar die naam werd al vrij snel veranderd in "Muiderpoort". Met die naam leek men terug te grijpen naar een oude traditie uit de begintijd van het spoor in Amsterdam, waarbij de stations namen kregen van de nabijgelegen stadspoorten. Denk hierbij aan de stations Willemspoort en Weesperpoort. Maar in het geval van station Muiderpoort was van "directe omgeving" bepaald geen sprake. De échte Muiderpoort, overigens één van de drie nog overgebleven Amsterdamse stadspoorten, staat namelijk op zo'n twee kilometer afstand! De naam klinkt echter wel veel krachtiger dan "Pontanusstraat", zouden er soms in die tijd ook al marketingbureau's hebben bestaan? Wanneer die naamswijziging overigens plaatsvond is niet precies bekend, waarschijnlijk gebeurde dit rond de eeuwwisseling naar de twintigste eeuw.
Het station was een eilandstation, met twee perrongebouwtjes onder één dak annex perronoverkapping. De toegang naar het station lag in het verlengde van de Eerste van Swindenstraat en in het verlengde van die straat werd hiertoe een spoorwegovergang aangelegd. Ditmaal bleek het station wel een succes, niet in de laatste plaats omdat het nu een centrale plaats innam in de nieuw ontwikkelde stadswijken. In 1907 werd station Muiderpoort uitgebreid. Er kwamen drie extra perrongebouwen. Uiteraard werden dientengevolge zowel het perron als de perronoverkapping verlengd. In die tijd was de Dapperbuurt gereed gekomen en werd al enige jaren gebouwd in de nieuwe Indische Buurt, aan de overkant van het spoor. De centrale straat in deze nieuwe buurt werd de Javastraat, die in het verlengde van de Eerste van Swindenstraat werd aangelegd. De twee buurten werden echter nog altijd met elkaar verbonden middels overwegen. Met het toenemen van het verkeer gingen deze voor steeds meer problemen zorgen…

Boven: Het markante stationsgebouw, met daar direct achter de hoge betonnen seintoren. Station Muiderpoort is een zogenoemd vork- of wigstation, waarbij de aftakkende sporen achter het stationsgebouw samenkomen. Van dit type station zijn er in ons land maar drie gebouwd, waarbij dit station als enige nog altijd alle perrons voor de reguliere treindiensten in gebruik heeft. Het is tevens de enige met verhoogde perrons. In grote tegenstelling tot de twee andere vorkstations (Kesteren en Schin op Geul) heeft dit station twee eilandperrons. Die kunnen dus niet aan het einde in één samenvloeien. In plaats daarvan waren de twee perrons en het stationsgebouw door middel van twee (!) -vrij lange- tunnels met elkaar verbonden, met als nadelig gevolg dat de loopafstand tussen de beide perrons vrij fors was. Die tunnels zijn inmiddels allang weer vergeten. Het stationsgebouw en de seintoren hebben hun oorspronkelijke functie ook al jaren geleden verloren...

Onder: Dit is een wat oudere foto, van een jaar of twaalf geleden. Station Muiderpoort in de schemering, gezien vanaf het perron langs spoor 2 (richting Weesp). Links op de achtergrond is nog vaag de toren van de Muiderkerk te zien. Prominent in beeld staat een zogenaamde dubbele "WUBO" (Waarschuwingsinstallatie bij UitzichtBelemmerende Objecten). Normaal gesproken branden de twee paar lampen permanent, maar ze gaan knipperen op het moment er een trein nadert. Het is een waarschuwingssysteem voor het geval er in de directe omgeving van het spoor wordt gewerkt, maar voor de geoefende treinreiziger (waaronder uw webmaster…) is het ook een handig middel om te zien of hun trein in aantocht is...

Onder: Het eerste station Muiderpoort lag een kleine 300 meter ten noorden van het huidige station, ter hoogte van de hoek Eerste van Swindenstraat / Pontanusstraat. Aanvankelijk werd dit station ook Pontanusstraat genoemd, maar die naam heeft het maar heel kort gehad. Deze ansichtkaart werd waarschijnlijk rond 1920 uitgegeven, het station had toen haar maximale omvang bereikt en de eerste huizenblokken in de Indische Buurt staan er al geruime tijd. Om het station beter bereikbaar te maken werd een voetgangersbrug over de sporen gebouwd. Zodoende kon de drukke overweg enigszins worden omzeild.

Onder: Een ansichtkaart met daarop de Muiderpoort en daarachter het pas gereedgekomen Tropeninstituut (met daarin het Tropenmuseum). Het station Muiderpoort werd naar deze poort vernoemd, zoals dit eerder ook gebeurde bij de stations Willemspoort en Weesperpoort. Maar anders dan bij die twee -al lang verdwenen- stations staat station Muiderpoort nu niet bepaald in de directe nabijheid van de gelijknamige stadspoort. Overigens is de Muiderpoort één van de drie nog overgebleven stadspoorten van Amsterdam. De andere twee zijn de Waag (jazeker, dit was ooit een stadspoort!) en de Willemspoort, die laatste is overigens beter bekend als Haarlemmerpoort.

Onder: De eerste voorloper van het huidige station was de stopplaats Sint Anthoniedijk (1). Die halte bevond zich nabij de gelijknamige dijk, tegenwoordig de Zeeburgerdijk. Vermoedelijk lag deze direct ten zuiden van de brug over het Lozingskanaal (A), schuin tegenover de houthandel Jongevos. In 1896 werd deze weinig succesvolle stopplaats vervangen door het zuidelijker, maar veel gunstiger geleden station Pontanusstraat (2), gelegen tegenover de hoek Eerste van Swindenstraat / Pontanusstraat (B). De naam verwees dus naar de straat die parallel langs het station loopt. Al snel werd de naam van het station echter veranderd in Muiderpoort, naar de gelijknamige stadspoort (C). Het huidige Muiderpoort-station (3) lag nog wat zuidelijker en werd in 1939 geopend.