Aan het begin van de twintigste eeuw was station Zevenaar uitgegroeid tot een belangrijk grens- en overstapstation. In 1901 werd het stationsgebouw flink uitgebreid, waarbij losstaande bijgebouwen (waaronder de visitatiezaal) aan het stationsgebouw werden gekoppeld. Kort tevoren was het emplacement al gewijzigd, waarbij tussen het tweede en derde spoor een nieuw eilandperron werd aangelegd. Feitelijk kreeg het emplacement toen al de vorm zoals die ook nu nog in grote lijnen bestaat. Het GOLS-station was in die tijd nog als een apart station in gebruik, maar de strikte scheiding tussen de twee stations was inmiddels wel wat versoepeld. Er was zelfs een apart perron langs het verbindingsspoor aangelegd, pal voor het NRS-station. Hierdoor konden reizigers vanuit Winterswijk makkelijker overstappen. Wellicht was het een voorbode voor het samenvoegen van de beide stations, hetgeen in 1918 gebeurde. Nadat de aartsconcurrenten HIJSM en Staatsspoor (waarin de NRS al in 1890 was opgegaan) hadden aangekondigd hun krachten te gaan bundelen werd het GOLS-station overbodig. Opmerkelijk; nog geen twee jaar tevoren was het stationsgebouw nog uitgebreid! Na de opheffing van het GOLS-station werd het -inmiddels voormalige- stationsgebouw omgebouwd tot dienst- en woonruimten voor stationspersoneel.
De internationale treinen gingen in de eerste jaren van de twintigste eeuw zowel richting Emmerich als richting Kleef, al werd die laatste -mede door de nogal onhandige spoorpont- steeds minder gebruikt. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog maakte een tijdelijk einde aan het reguliere internationale treinverkeer. Die werd vanaf het begin van de jaren twintig weer opgepakt, maar voor de spoorverbinding naar Kleef waren de dagen geteld. In 1926 reed de laatste trein, waarmee tevens een einde kwam aan de spoorpont.
Ondertussen was het station uitgegroeid tot het belangrijkste grensstation voor het treinverkeer naar Duitsland. Internationale D-treinen -zoals de roemruchte "Rheingold"- stopten voor de nodige controles., dan wel voor de locomotievenwissel. Het station werd aan het begin van de jaren twintig zelfs andermaal uitgebreid. Mede dankzij het grensstation, maar ook dankzij de opkomende (tabaks)industrie groeide het stadje. Maar tegelijkertijd ontstonden ook de eerste donkere wolken. In 1925 werden nieuwe verdragen met Duitsland ondertekend, waarin werd bepaald dat in de toekomst de paspoortcontrole ook in de trein mocht worden uitgevoerd. De luxe D-trein "Rheingold" zou deze service als eerste daadwerkelijk invoeren. Het bleek het begin van het einde van Zevenaat als grensstation…
De Tweede Wereldoorlog zorgde ook in en om Zevenaar voor de nodige ellende, zeker gezien de aanwezigheid van een (toen nog) belangrijk grensstation. Vooral in de periode vanaf de zomer van 1944 tot de bevrijding van het stadje kreeg Zevenaar het flink te verduren. Zo werd op 24 augustus 1944 het station door geallieerde gevechtsvliegtuigen beschoten, waarbij deze zware schade opliep. Ook het voormalige GOLS-station en het pakketpostgebouw raakten zwaar beshadigd, de goederenloods werd zelfs compleet verwoest. De verwoesting was zo groot doordat op het emplacement een aantal ketelwagens met olie stond. Ook in de winter ven het daaropvolgende voorjaar van 1945 werd Zevenaar door meerdere bombardementen en beschietingen getroffen, totdat de stad op 3 april 1945 door de Canadezen werd bevrijdt. Het station werd al vrij kort na de bevrijding weer hersteld en zelfs het GOLS-gebouw, dat allang geen stationsgebpuw meer was, werd helemaal opgeknapt. De D-treinen keerden weer terug in Zevenaar. Het bleek helaas van korte duur. Een groot deel van de douanefaciliteiten was inmiddels naar Arnhem verplaatst en ook het wisselen van de locomotieven werd daar gedaan. Bovendien vond de paspoortcontrole steeds meer in de trein plaats. In 1953 was het definitief gedaan met Zevenaar als grensstation. Vanaf dat moment was station Zevenaar slechts een halte aan de lokale spoorlijn Arnhem-Winterswijk. Al snel werd duidelijk dat het stationsgebouw veel te groot was voor haar nieuwe rol...

Boven: De hoogtijdagen van Zevenaar als internationaal station. Een D-trein "Rheingold" is vanuit Duitsland aangekomen en zal vanaf hier worden getrokken door een stoomlocomotief uit de serie 3900. De Rheingold was een luxe treindienst tussen het Zwitserse Bazel en Amsterdam of Hoek van Holland en heeft bestaan van 1928 tot 1987, met een onderbreking tussen 1939 en 1951. Deze foto werd gemaakt in 1938, de rijtuigen hadden toen nog de beroemde violet en crème kleurstelling. Pas veel later, toen de Rheingold in het TEE-net werd opgenomen werden de kleuren donkerrood en beige. Eén van de noviteiten van de Rheingold was dat de paspoortcontrole in de trein plaats kon vinden. Of dit ook nog in de spanningsvolle zomer van 1938 gebeurde waag ik te betwijfelen, al werden de grenscontroles pas vanaf het einde van dat jaar echt aangescherpt. In ieder geval moest in Zevenaaar worden gestopt voor de locomotiefwissel. Voor het Nederlandse deel werd in die tijd bijna altijd een sneltreinlocomotief uit de serie 3700 of een 3900 gebruikt. De 3900 was de sterkste stoomlocomotief die bij de NS in gebruik is geweest, maar erg geliefd zijn de machines nooit geweest. Vooral de stoker had het heel zwaar, het kolenverbruik was gigantisch en er moest gewoon met de hand worden gestookt. Daarnaast bleek de bouwkwaliteit van de locomotieven matig te zijn...
.

Onder: Dit is de enige afbeelding van het interieur die ik kon vinden, een foto van de wachtkamer 2e klasse. Een eenvoudige, maar verzorgde ruimte waarin ook een bar was . De foto werd gemaakt in februari 1941, toen de Duitse bezetting al negen maanden gaande was. Ogenschijnlijk lijkt het leven van alledag "gewoon" door te gaan. Een opmerkelijk detail: helemaal aan de rechterkant is een propagandaposter van de NSB te zien...
.

Onder: Een blik op het eerste perron, gezien in oostelijke richting. Ook deze foto werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gemaakt, en ook nu lijkt alles "business as usual". Deze foto en ook die hiernaast behoren tot de allerlaatsten waarop het oude station in haar oorspronkelijke gedaante is te zien. Let ook op de verschillende aanduidingen van de diverse ruimtes in het stationsgebouw...
.

Onder (beide foto's): Zo zag de stationsomgeving er na de bevrijding uit. op 24 augustus 1944 werd het stationsemplacement door geallieerde gevechtsvliegtuigen beschoten. Vijf grote olietanks werden daarbij geraakt, ,met grote explosies en branden als gevolg. Vooral enkele bijgebouwen, zoals een goederenloods, raakten onherstelbaar beschadigd. Maar ook het pakketpostgebouw en het stationsgebouw liepen forse schade op. De linkervleugel, met daarin de douaneruimten, werd verwoest (foto links). Ook het voormalige stationsgebouw van de GOLS (rechts) raakte beschadigd. Na de oorlog werd de schade hersteld. Opmerkelijk genoeg werd ook het voormalige GOLS-gebouw weer opgeknapt...
.

Onder: Eén van de weinige overblijfsels uit de tijd van het eerste station is het voormalige pakketpostgebouw, waar ooit de internationale pakketpost werd ingeklaard. Het gebouw uit 1915 heeft een kenmerkend dubbel zadeldak, het doet denken aan het vroegere -helaas allang verdwenen- stationspostkantoor van Oldenzaal. Het verloor in de jaren vijftig haar oorspronkelijke functie. Momentheel wordt het gebouw, dat een gemeentelijk monument is, gebruikt door een onderwijsinstelling.
.

Onder: Aan de Stationsstraat, ten westen van het station, staat nog een overblijfsel uit de tijd van het oorspronkelijke station. Het is een voormalige dienstwoning, die bij het station hoorde. De woning werd waarschijnlijk rond 1900 gebouwd. Op de voorgrond is het uiteinde van het eerste perron te zien, in de ruimte tussen dat perron en de dienstwoning lag vroeger de aansluiting van het GOLS-spoor (zie ook het kaartje op de vorige pagina).
.