In 1964 werd een nieuw type standaardstationsgebouw geïntroduceerd, dat voortborduurde op het standaardontwerp van W.B. Kloos. De eerste twee exemplaren werden in Zuid Limburg gebouwd, in Bunde en Geleen Oost. Ruim een jaar later volgde station Wierden. Opmerkelijk; in de tussentijd werden de Noord Hollandse stations Bovenkarspel-Grootenbroek en Hoogkarspel nog van een "oud" standaardgebouw voorzien.
Vorige maand (januari 2021) was het precies 140 jaar geleden dat de spoorlijn Zwolle-Almelo in gebruik werd genomen en Wierden haar eerste station kreeg. Die spoorlijn was destijds de eerste spoorverbinding die werd aangelegd in het kader van de "Derde Staatsaanleg". Het eerste stationsgebouw van Wierden leek sterk op het -nog altijd bestaande- stationsgebouw van Heino, maar was wel beduidend groter. Het bestond uit een laag stationsgedeelte, met haaks daarop de stationswoning. Het zadeldak was aan de drie uiteinden (aan de zijgevel en de twee topgevels) voorzien van fraai, decoratief houtsnijwerk. Wie het gebouw ooit ontwierp is officieel niet bekend, maar zeer waarschijnlijk was dit M.A. van Wadenoijen.
Het station werd al na zeven jaar uitgebreid. In 1888 kwam namelijk het laatste deel van de lokaalspoorlijn tussen Apeldoorn en Almelo gereed. Een jaar eerder was al het gedeelte tussen Apeldoorn en Deventer in gebruik genomen, nu was ook het laatste gedeelte -via Holten en Rijssen- gebruiksklaar. Aanvankelijk sloot deze spoorverbinding niet letterlijk in Wierden aan, maar lag het als separaat spoor naast de al bestaande lijn vanuit Zwolle. Uiteraard was dit vanwege de felle concurrentie tussen de aartsvijanden HIJSM (die de nieuwe lokaalspoorlijn exploiteerde) en Staatsspoor. Het station had in die tijd een vrij ongebruikelijk ogend emplacement; drie smalle perrons met evenzoveel perronsporen. De spoorlijnen waren van groot belang voor de sterk opkomende textielindustrie, die zich ook in Wierden zou gaan vestigen. Het station groeide ondertussen ook in belang. De lokaalspoorlijn naar Deventer en Apeldoorn werd al in 1892 gepromoveerd tot hoofdspoorweg en groeide vervolgens uit tot de belangrijkste spoorverbinding van en naar Twente. Het emplacement van station Wierden veranderde met enige regelmaat iets, maar de drie smalle perrons zouden het opvallend lang uithouden. Pas aan het einde van de jaren veertig van de twintigste eeuw kreeg het station de perronopstelling zoals die ook nu nog bestaat. Het wijzigen van het emplacement was noodzakelijk vanwege de elektrificatie van het spoor tussen Apeldoorn en Enschede, welke in 1951 werd voltooid.
Ne de Tweede Wereldoorlog werd Wierden steeds meer een forenzenplaats. Telde het dorp in 1950 amper 4000 inwoners, inmiddels zijn dit er al meer dan 15.000. Wellicht was die ontwikkeling mede de reden om het station in de jaren zestig van een modern en efficiënt stationsgebouw te voorzien. Het was destijds het eerste stationsgebouw aan de spoorlijn Zwolle-Almelo dat ten prooi viel aan de slopershamer. Later zouden ook de andere gebouwen worden neergehaald, alleen het stationsgebouw van Heino bleef dit lot bespaard.
Zoals reeds aangegeven werd het nieuwe stationsgebouw van Wierden een standaardgebouw, ontworpen door C. Douma. De eerste drie gebouwen van dit type leken zeer sterk op elkaar, maar ten opzicht van de eerdere Limburgse gebouwen waren in Wierden enkele wijzigingen doorgevoerd. De belangrijkste wijziging was dat voor de buitenmuren lichte geglazuurde stenen werden gebruikt, voor zowel de buiten- als de binnenmuren. Bij de stationsgebouwen in Bunde en Geleen Oost werden deze uitsluitend voor de binnenmuren gebruikt. De buitenmuren hadden een andere kleur. Het lijkt een aanwijzing dat er vanaf dat moment behoorlijk op het bouwbudget zou worden beknibbeld. Een andere wijziging was het feit dat dit gebouw wat hoger staat dan de twee eerdere exemplaren waardoor het een duidelijke voorloper werd van de latere "p;int-gebouwen", waarvan de eerste trouwens al was gerealiseerd. Wat wel bleef was het kunstwerk op het blinde en donkere geveldeel aan de voorzijde van het gebouw, deze waren ook op de twee andere gebouwen te zien. In Wierden is het een spoorwiel op een stuk rail, bedacht door J. Gierveld en uitgevoerd in keramiek. Ten opzichte van de eerdere standaardgebouwen (van W.B. Kloos, dus) zijn de verschillen aanzienlijk groter. De belangrijkste wijziging is dat de basis van het gebouw niet meer uit betonnen liggers bestaat, maar uit een staalskelet. Ook nieuw was de open doorgang naar het perron, waar geen in- en uitgangscontrole meer was.
Het stationsgebouw deed tot 1997 dienst, daarna kwam het enige tijd leeg te staan. Kort na de eeuwwisseling kreeg het -inmiddels voormalige- stationsgebouw haar eerste grote verbouwing. Het werd aan de rechterzijde uitgebreid met een soort blokvormige aanbouw, waarvan de gevelbekleding opvallend goed aansloot bij het donkere geveldeel. In 2015 werd het gebouw wederom uitgebreid, nu werd het deel links van het genoemde geveldeel een flink stuk naar voren uitgebouwd. Ditmaal deed de verbouwing een aanzienlijk grotere afbreuk aan het aangezicht van het gebouw, niet in de laatste plaats omdat van de oorspronkelijke voorgevel bijna niets meer overbleef. Het is daardoor extra jammer dat de twee Zuid-Limburgse gebouwen zo roemloos aan hun einde kwamen…
Het station zelf werd in 2011 trouwens ook nog verbouwd. Tot dan toe was het eilandperron uitsluitend via een beveiligd overpad te bereiken. Deze werd vervangen door een onderdoorgang, welke tevens van liften werd voorzien. Ook kreeg het station een toegang aan de noordzijde en werd de overweg ten oosten van het station vervangen door een onderdoorgang. Het gebied voor het station werd heringericht. In 2017 kwam de elektrificatie van het spoor tussen Wierden en Zwolle gereed, waarmee een einde kwam aan de dieseltractie bij de NS. Ook de NS verdween van deze spoorverbinding, de treindiensten worden nu verzorgd door Blauwnet.

.

Boven en onder: Het huidige stationsgebouw zoals het er respectievelijk in 2007 (foto boven) en 2015 (onder) uitzag. Aan het begin van deze eeuw werd het donkere gedeelte aan de rechterkant gebouwd en in 2015 kreeg het gebouw een nieuwe, glazen voorgevel. Met name bij die laatste verbouwing verloor het gebouw veel van haar karakter, alleen de donkere wand met het keramische kunstwerk en het gedeelte rechts daarvan zijn nog van het oorspronkelijke gebouw. Het voormalige stationsgebouw heeft al sinds jaar en dag een horecafunctie…
.

Onder: Ook aan de perronzijde is het gebouw allang niet meer in authentieke staat. Ook hier werd het gebouw een stuk uitgebouwd. Het lichte gedeelte aan de rechterkant (met de vensters) werd enige jaren geleden geplaatst. Het dichtgemaakte deel is daarentegen wel origineel. Ook de geribbelde dakrand is inmiddels vervangen door gladde beplating...
.

Onder: Het eerste stationsgebouw van Wierden was een wat grotere versie van dat van Heino. Afgezien van het wat grotere formaat was het belangrijkste verschil dat bij dit gebouw het dak van de stationswoning wat hoger dan de rest van het gebouw was. Oorspronkelijk was dat gebouw van fraai houtsnijwerk voorzien, op deze afbeelding was deze reeds verdwenen. De hier zichtbare uitbouw is van later datum. Let ook op de drie smalle perrons, met daartussen steeds slechts één spoor. Deze nogal ongebruikelijke opstelling behield het station tot na de Tweede Wereldoorlog. Aan het einde van de jaren veertig werden twee van de drie perrons vervangen door één eilandperron, een opstelling die tot op de dag van vandaag bestaat…
.

Onder: Het tweede stationsgebouw, zoals het er ooit uitzag (en naar mijn bescheiden mening uit hoort te zien). Helemaal aan de linkerkant was de open doorgang naar de perrons. Dan volgen de hal annex wachtruimte, het plaatskaartenkantoor, een ruimte voor bagage, dienstruimten en toiletten. De borstweringen van dit gebouw zijn nog gemetseld, in dit geval met witte geglazuurde handvormstenen, bij de latere gebouwen werden deze van glas. Langs de voorgevel loopt een lange, gemetselde bloembak, rechts van het donkere gedeelte is een kort laadperron te zien. Beide zaken zijn inmiddels verdwenen...
.

Onder (beide foto's): Het huidige "stationsgebouw" (foto links) is feitelijk een overdekte toegang naar de perrontunnel en werd in 2011 gebouwd. De tunnel is zowel via een trap als met een lift te bereiken. Die lift is links van de ingang te zien. Dat een dergelijk formaat station met niveauverschillen van liften werd voorzien was in een nog niet eens zo heel ver verleden ondenkbaar, maar daarin wordt (terecht) een inhaalslag gemaakt. De opvallende, gele tunnel (foto rechts) verving een met spoorbomen beveiligd overpad. In de tunnel is opvallende verlichting aangebracht en op de wanden staan de namen van de zeven woonkernen van de gemeente Wierden: Enter, Hoge Hexel, IJpelo, Notter, Rectum, Wierden en Zuna.De onderdoorgang betekende tevens dat er aan de noordzijde een extra toegang kon worden gemaakt.
.

Onder: De eerste drie stationsgebouwen van het type Standaard Douma hadden op het donkere geveldeel aan de voorzijde een kunstwerk, gemaakt door een regionale kunstenaar. Bij de inmiddels verdwenen stationsgebouwen van Bunde en Geleen Oost waren dit respectievelijk Daan Wildschut en Gerard van Iersel. Voor het stationsgebouw van Wierden bedacht Joep Gierveld een enorm spoorwiel op een stuk rail. De metalen "strook" op de rail hoort niet bij het kunstwerk, maar is een bouwhek, dat daar tijdens het maken van deze foto (16 mei 2015) stond. Een toevalstreffer, die het plaatje nét wat completer maakt...
.

Onder: Op het pleintje voor het stationsgebouw staan drie oorlogsmonumenten naast elkaar. Het monument aan de linkerkant herinnerd aan de beschieting van een trein bij het station, op Eerste Kerstdag 1944. In de trein zaten opgepakte mannen uit Zuid Holland en Zeeland, die in Duitsland te werk zouden worden gesteld. Bij die aanval kwamen vier personen om. Een aantal anderen wisten te ontsnappen en vonden in de omgeving een onderduikadres. In het midden is een monument voor de Joodse slachtoffers uit Wierden en omgeving. Het gedenkteken aan de rechterkant herinnert aan de bevrijding door het Canadese Algonquin Regiment, 9 april 1945.
.