ZALTBOMMEL
 |
||
| Afkorting: | Zbm | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Architecten: | K. van der Gaast en P.A.M.J. Corbey | |
| Decoratie: | L. van Blaaderen | |
| Bouwjaar: | 1984-1985 | |
| Baanvak: | Utrecht - 's Hertogenbosch | |
| Station Zaltbommel is de afsluiter van deze periode, en is in zekere zin ook als het hoogtepunt te beschouwen. Dat laatste moet trouwens letterlijk worden opgevat, het hoogteverschil tussen straat- en perronniveau bedraagt namelijk zo’n acht meter. Oorzaak hiervan is uiteraard de spoorbrug over de Waal. Deze heeft een doorvaarthoogte van ruim 17 meter, en heeft daardoor lange op- en afritten. Het station bevindt zich ongeveer halverwege de zuidelijke oprit, wat meteen dat forse hoogteverschil verklaart. Het was een poging om het station wat dichter bij de stad te brengen. Helemaal gelukt is dit niet, de afstand bedraagt nog altijd meer dan een kilometer. Bovendien ligt de drukke autosnelweg A2 tussen het spoor en de stad ingeklemd, die voor een visuele barrière zorgt. Toch is de ligging van het huidige station een verbetering ten opzichte van haar voorganger, die nog eens zo’n 700 meter zuidelijker lag… De historische Hanzestad Zaltbommel ligt aan de zuidelijke oever van de Waal, een kleine twintig kilometer ten noorden van ’s-Hertogenbosch. Het is een oude vestingstad, rijk aan monumenten, waarbij het stadsbeeld vooral wordt gedomineerd door de imposante Sint-Maartenskerk. De hoge, stompe kerktoren is al van ver zichtbaar, vooral komende vanuit de richting Utreht is deze zeer duidelijk zichtbaar. Een ander bekend bouwwerk is het Maarten van Rossemhuis, ook wel het “Stadskasteel” genoemd. Bij automobilisten was de Gelderse stad in de Bommelerwaard heel lang berucht vanwege de Bommelsche Brug, die een ware flessenhals in de A2 was. Niet alleen was de brug zeer smal, ter plekke moest de snelheid terug naar 70 kilometer per uur. Er waren dan ook geregeld ongelukken. Uiteraard is Zaltbommel ook per trein te bereiken. De stad heeft al sinds 1869 een station aan de spoorlijn Utrecht – Boxtel, ook wel bekend als Staatslijn H. Deze spoorverbinding was als uitvloeisel van de eerste Staatsaanleg gebouwd, en werd tussen 1868 en 1870 in diverse fases opgeleverd. Dat had vooral te maken met het feit dat er drie grote rivieren (Lek, Waal en Maas) moesten worden gekruist. Voor de steden Culemborg en Zaltbommel, beiden gelegen aan de rivier, betekende dit dat hun stations aan de voet van de oprit van de spoorbrug moesten worden gebouwd en daardoor vrij ver van de stad kwam te liggen. In Culemborg was dit zo’n achthonderd meter, in Zaltbommel bedroeg de afstand tussen stad en station maar liefst anderhalve kilometer. Uiteraard kreeg Zaltbommel een station met een standaard stationsgebouw. Hoewel, standaard..? Het gebouw was een wat grotere versie van het type stationsgebouw dat ook in het Noord-Brabantse Vught werd gebouwd, een wat modernere variant van het vierde klasse standaardstationsgebouw. De grotere lengte was vooral aan de twee zijvleugels te zien, beiden waren een travee langer dan bij de overige gebouwen. Ook was het middendeel wat breder. Aan de perronzijde was over de gehele lengte een luifel aangebracht. Bij de ingebruikname was dit het grootste stationsgebouw aan de Staatslijn H, waar overigens -afgezien van station ’s-Hertogenbosch- uitsluitend stationsgebouwen van het type vierde en vijfde klasse werden gebouwd. Het oorspronkelijke station was dan ook van aanzienlijk belang, zowel voor personen- als het goederenvervoer. Voor de reizigers werd aan het begin van de twintigste eeuw een tramlijn van het station naar de binnenstad aangelegd, deze werd trouwens al vrij snel door een busdienst vervangen. Voor het goederenvervoer beschikte het station over een locomotiefloods, met daarin een opdruklocomotief. Zo’n locomotief diende als extra tractie om de helling naar de spoorbrug te kunnen nemen. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde dat belang. Het goederenvervoer verdween, net als de locomotievenloods. Daar kwam bij dat het negentiende eeuwse stationsgebouw niet meer voldeed. In de tweede helft van de jaren zeventig viel dan ook het besluit het station te gaan vervangen, tevens werd onderzocht of dat nieuw te bouwen station dichter bij het centrum van de stad kon worden gerealiseerd. Dit betekende echter wel dat er een fors hoogteverschil moest worden overwonnen. Er werd een soort compromis bereikt door het station nabij de Van Heemstraweg te projecteren, een belangrijke invalsweg. Zodoende schoof het station zo’n 750 meter naar het noorden op. Het nieuwe station werd ontworpen door ingenieur K. van der Gaast, die hierbij werd geassisteerd door P.A.M.J. Corbey. Voor Van der Gaast was dit één van zijn allerlaatste stationsprojecten, voor Corbey juist één van zijn eersten. Het stationsgebouw is, mede als gevolg van de hoge spoordijk, opvallend hoog en smal. Ze bestaat uit twee delen, waarbij het belangrijkste deel aan de westelijke kant van de spoordijk is geplaatst. Het gebouw bestaat uit meerdere niveaus, zodat die eindeloze klim op meerdere plekken wordt onderbroken. Om de ingang te kunnen bereiken moet men eerst al een trap op. Dan komt men in een ruimte die vroeger het plaatskaartenkantoortje was. Hier vind men tevens de tunnel om het tweede perron (voor de richting Utrecht) te kunnen bereiken. Na deze ruimte begint de lange klim naar het perron, waarbij deze langs een uitgebouwd, glazen bordes wordt onderbroken. Uiteindelijk wordt na nóg een trap het perron bereikt. Gelukkig beschikt het station over liften, iets wat het station al van meet af aan heeft. Dat was bij kleinere stations destijds bepaald niet standaard, maar in Zaltbommel kon het gewoon niet anders... |
 Bron: Wikimedia
Commons |
.jpg){kind=link}
 |
 |
|
|
 B | |