Wehl

[ Home ] [ Terug naar periode 1965-1985 ] [ Vorige station ] [ Volgende station ]

WEHL


Afkorting:	Wl
Maatschappij:	Nederlandse Spoorwegen (NS)
Type:	vereenvoudigd Standaardtype Douma (klein)
Architect:	C. Douma
Bouwjaar:	1973
Gesloopt:	2010
Baanvak:	Winterswijk-Zevenaar

Het circa zevenduizend inwoners tellende dorp Wehl ligt in de Liemers, een streek in Gelderland ten westen van de Achterhoek, ingeklemd tussen de rivieren Rijn, IJssel en Oude IJssel. Het dorp heeft een bewogen geografische geschiedenis, eeuwenlang was Wehl dan weer op Nederlands, dan weer op Duits grondgebied gelegen. Zo was het tot het begin van de negentiende eeuw nog een enclave van Kleve. Sinds 1816 is het een Nederlands dorp, maar nog altijd met een naam dat een wat on-Nederlandse schrijfwijze heeft. De plaats kreeg in 1885 een station, dankzij de ingebruikname van een spoorlijn tussen Zevenaar en Winterswijk. Het was één van de lijnen die de Geldersch-Overijsselsche Locaalspoorweg Maatschappij (GOLS) in de jaren 1884 en 1885 in gebruik nam, waardoor er in Twenthe, de Achterhoek én in de Liemers een behoorlijk spoornet werd ontwikkeld. Zoals bij vrijwel alle lokaalspoorwegmaatschappijen kende ook de GOLS een standaardisering voor haar stationsgebouwen, een enkele uitzondering daargelaten. Deze maatschappij kende twee basistypen; het grotere gebouw (zoals onder andere in Terborg, Aalten en Haaksbergen gebouwd) en een kleiner type, waarvan nog exemplaren in Boekelo en Zelhem te vinden zijn. Het eerste stationsgebouw van Wehl behoorde tot het kleine type. Aanvankelijk bestond het uit slechts één bouwlaag onder een zadeldak. In 1915 kreeg dit gebouw als eerste een extra verdieping, haar vijf soortgenoten werden later ook van een extra bouwlaag voorzien. Mede dankzij het spoor ontwikkelde het kleine Wehl zich tot dorp van enige omvang. Maar na de Tweede Wereldoorlog breidde de plaats zich pas echt in rap tempo uit, waarbij het aantal inwoners bijna verdubbelde.
Aan het begin van de jaren zeventig onderging het station een aantal grote veranderingen. Allereerst verviel het goederenvervoer, waarna de aanwezige goederensporen werden opgebroken. Ook het laad/losperron werd op geruimd. Enkele jaren later moest ook het bijna negentig jaar oude stationsgebouw er aan geloven, in 1973 ging het tegen de vlakte. Echter voordat dit gebeurde werd naast het oude gebouw het vervangende exemplaar neergezet. Dat nieuwe stationsgebouw was een iets kleinere variant van het vereenvoudigde Standaardtype Douma, het was één van de zeven gebouwen die dat jaar in gebruik werden genomen. Evenals het iets eerder gereedgekomen stationsgebouw van Akkrum was het een kleiner exemplaar en ook hier werden twee kleuren handvormstenen gebruikt.
Het stationsgebouw heeft tot 2001 dienstgedaan. Hierna is het een tijdje een politiebureau geweest. In het najaar van 2008 kwam het gebouw echter leeg te staan, waarmee tevens het einde werd ingeluid. Ruim een jaar later werd het gesloopt. Op de plek waar het heeft gestaan zijn nu de fietsenstallingen. Ook staat er een glazen wachthok. Opmerkelijk genoeg staat de kaartautomaat voor dit station ongeveer op de plek waar ooit het allereerste stationsgebouw stond…

Boven: Het vroegere stationsgebouw van Wehl, hier gezien vanaf het perron. Op deze foto uit 2004 was het gebouw reeds enige jaren een politiebureau, een functie die het tot 2008 zou behouden. Dit stationsgebouw was een iets kleinere versie van het Standaardtype Douma, één van de zeven exemplaren die in 1973 in gebruik werden genomen. Evenals bij het iets eerder gereedgekomen gebouw van Akkrum werden twee kleuren handvormstenen gebruikt. Duidelijk zichtbaar is de glazen uitbouw aan de perrongevel, van waar uit nog enige jaren seinen, wissels en twee overwegen zijn bediend. Overigens zijn er van het kleinere type het meest gebouwd, namelijk elf stuks. Van de in totaal achttien gebouwen zijn er inmiddels alweer zes verdwenen. Dit exemplaar is -tot nu toe- de laatste dat werd gesloopt...
.



Onder: Het eerste stationsgebouw van Wehl was eveneens een standaardgebouw, en wel een klein type van de GOLS. Daarvan zijn er in totaal zes gebouwd, alleen de voormalige stationsgebouwen van Boekelo en Zelhem zijn bewaard gebleven. Oorspronkelijk had het gebouw slechts één bouwlaag en had het een zadeldak, waarbij de dakpannen in twee kleuren in een ruitpatroon zijn gelegd. In 1915 kreeg het gebouw een extra verdieping, het dak werd monotoon van kleur. Toen dit station in 1885 werd geopend heeft het heel even de naam "Weel" gehad, dit werd echter al heel snel veranderd in de officiële plaatsnaam. . Bron: Het Utrechts Archief-Beeldbank Spoorwegen(catalogusnr.`150830)	Onder: Station Wehl, zoals het er in 1966 uitzag. Het stationsgebouw is het witte gebouw rechts van het midden. Daar achter staat de zeer herkenbare en beeldbepalende silo, die een eigen spooraansluiting had. Het spoor dat aan de rechterkant is te zien leidde naar de Boerenbond, die eveneens een eigen spoortje had. Deze foto werd genomen vanaf de overweg direct ten oosten van het station. . Destijds was die overweg nog enkelsporig, tegenwoordig ligt hier dubbelspoor. De genoemde goederensporen zijn allang verdwenen, maar afgezien van het stationsgebouw staat de meeste hier zichtbare bebouwing er nog... . Bron: Het Utrechts Archief-Beeldbank Spoorwegen(catalogusnr.`167133)


Onder: Tegenover het station staat de Stoomtimmerfabriek. In deze zagerij werd voornamelijk mijnhout geproduceerd, deze werd in de Limburgse mijnen gebruikt om de gegraven gangen te stutten. Daarnaast werd hier meubilair gemaakt, waaronder kerkbanken. Aan het begin van de huidige eeuw werd dit monumentale pand uit 1909 gerestaureerd. In het gebouw staat nog een meer dan honderd jaar oude zaagmachine, die nog altijd bedrijfswaardig is… . Bron: Wikipedia Commons	Onder: Ook zonder stationsgebouw is dit station uit duizenden te herkennen, dankzij het monumentale silogebouw. Deze bestaat uit een vrij hoog bedrijfspand uit 1920, met daar aangebouwd een toren-achtige silo uit 1956. De gebouwen maakten deel uit van een meelfabriek, die tot het einde van de vorige eeuw heeft bestaan. Daarna kwam het complex leeg te staan en raakte het vervallen, zoals op deze foto uit 2004 goed te zien is. Het leek er zelfs op dat sloop onafwendbaar was, maar in 2008 nam de stichting BOEi het gebouw over en begon een jarenlange restauratie. Tegenwoordig is het gebouw, dat een gemeentelijk monument is, een bedrijfsverzamelgebouw. .

versie: 17-02-2022