[ Home ] [ Terug naar periode 1900-1920 ] [ Vorige station ] [ Volgende station ]
   

 

VOERENDAAL

Afkorting: Vdl
Maatschappij: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (Staatsspoor)
Architect: G.W. van Heukelom
Bouwjaar: 1913 (station in 1914 in gebruik genomen)
Baanvak: Heerlen-Maastricht
Status: Rijksmonument
   
   
De spoorverbinding tussen Heerlen en Schin op Geul is een relatief jonge verbinding. Het is één van de weinige hoofdspoorverbindingen dat haar eeuwfeest nog moet vieren. In 1914 werd de spoorlijn in gebruik genomen. Aanvankelijk alleen voor het goederenvervoer, pas in het voorjaar van 1915 werd de spoorlijn ook voor het reizigersvervoer geopend. Langs deze spoorlijn werden twee stations gebouwd en ook in Schin op Geul, waar de spoorlijn aansloot op de al bestaande spoorlijn Maastricht-Aken, kwam een station.
De stations in Voerendaal en het naburige Klimmen-Ransdaal werden beiden ontworpen door architect G.W. van Heukelom, die overigens -langs genoemde spoorlijn- ook de stations in Heerlen (gesloopt begin jaren tachtig), Schin op Geul en Maastricht ontwierp. De stationsgebouwen in Voerendaal en Klimmen-Ransdaal werden gelijktijdig ontworpen. Het zijn de laatste stationsgebouwen van de hand van Van Heukelom.
De beide gebouwen wijken duidelijk af van alle eerdere stations die Van Heukelom ontwierp. Ze doen sterk denken aan grote landhuizen, iets wat in die tijd gebruikelijk was bij de kleinere stationsgebouwen. Het stationsgebouw van Voerendaal is de grootste van de twee. Het bestaat uit een hoog en breed middendeel met aan weerszijden een korte, lage vleugel.
Het hoge middendeel heeft, zowel aan de voor- als aan de achterzijde, topgevels aan de uiteinden. Aan de voorzijde is dit bouwdeel -qua vorm- symmetrisch, al lijkt het alsof de linker topgevel iets breder is. Dit is echter gezichtsbedrog. De gevelindeling aan de voorzijde van het gebouw is overigens wel wat asymmetrisch.
Aan de perrongevel valt vooral de vijfhoekige uitbouw op. Het dak van deze erker is meteen een balkon. In het stationsgebouw waren oorspronkelijk een plaatskaartenkantoor en de wachtkamers voor de tweede en derde klasse te vinden. Ook in dit Zuid-Limburgse station was een aparte wachtruimte voor mijnwerkers, een wachtkamer eerste klasse was er echter niet.
De linker zijvleugel was vroeger een goederenloods. De grote houten schuifdeuren aan de voorzijde zijn al jaren geleden verdwenen, de gevel werd vervolgens dichtgemetseld. In de rechtervleugel waren destijds -onder andere- de toiletruimten te vinden.
De bovenverdieping van het middendeel is witgepleisterd en is voorzien van opvallend vakwerk. Dit vakwerk heeft sinds jaren weer een donkere kleur, waardoor het goed tot haar recht komt.
Het dak is een opvallende combinatie van schild- en zadeldaken. Zowel aan de voor- als aan de achterzijde steekt het een flink stuk uit; dit wordt ook wel een grote overstek genoemd. Op het dak staan vier opvallende, fraaie schoorstenen. De meest rechtse van de vier (vanaf de voorzijde gezien) is niet origineel, maar is een latere herbouw. Wat er met het origineel is gebeurd heb ik niet kunnen achterhalen, maar ergens tussen 1965 en 1970 verdween de schoorsteen en heeft het gebouw het lange tijd met drie exemplaren moeten doen. Pas in de jaren tachtig (in ieder geval ná 1981) kreeg het haar vierde schoorsteen weer terug. De herbouwde schoorsteen is bijna niet van de andere te onderscheiden. Het enige echt zichtbare verschil is het ontbreken van de muurankers.
Nadat het stationsgebouw haar loketfunctie verloor heeft het diverse functies vervuld, ook diverse totaal verschillende functies. Het is ongetwijfeld het meest veelzijdige voormalige stationsgebouw van ons land! Zo deed het gebouw enkele jaren geleden nog dienst als VVV-kantoor, reisbureau, adviesbureau en woonhuis! Het VVV-kantoor en het reisbureau hebben inmiddels plaatsgemaakt voor een financieel advieskantoor. Een ander deel van het voormalige stationsgebouw is tegenwoordig in gebruik als fotostudio. De bovenverdieping wordt nog altijd bewoond.
Begin maart 2012 werd het stationsgebouw tot twee keer toe getroffen door brandstichting. Op vrijdag 2 maart werd in de linkervleugel brand gesticht. Deze brand was al snel onder controle, waardoor de schade beperkt bleef. Twee dagen later was het helaas weer raak, maar ditmaal waren de gevolgen een stuk ernstiger. Nu ontstond brand op de bovenverdieping van het gebouw, dat hierbij grote schade opliep. Een groot deel van het gebouw heeft daarnaast rook- en waterschade. De bewoners van het stationsgebouw bleven bij de brand ongedeerd, evenals hun huisdieren. Uiteraard blijft dat natuurlijk het allerbelangrijkste. Het stationsgebouw zal, als het goed is, weer in de oude staat worden hersteld.
Boven: Stationspleinen zijn in ons land tegenwoordig vaak saaie en winderige betonvlakten, maar hier in Voerendaal is dit een plantsoentje. Het stationsgebouw gaat daardoor gedeeltelijk schuil achter de bomen, maar in dit geval stoort dit niet. Integendeel zelfs...
 
 
Onder: De perronzijde van het gebouw valt vooral op door de vijfhoekige erker. Het dak ervan vormt het balkon van de stationswoning, dat zich op de bovenverdieping bevindt. Of hiervoor de hele bovenverdieping was gereserveerd lijkt me wat onwaarschijnlijk, zo groot waren stationswoningen nu ook weer niet. Wellicht was een deel van de bovenverdieping bestemd voor dienstruimten.
 
Onder: Het stationsgebouw van Voerendaal is een markant gebouw. De topgevels met het vakwerk, het witte pleisterwerk op de bovenverdieping, het dak met haar grote overstek, de vier schoorstenen en het vele natuursteen geven het gebouw een specifiek eigen karakter.
Onder: een fraaie ansichtkaart van het stationsgebouw uit het midden van de jaren zestig. Achter het kleine boompje is nog net te zien dat de linkervleugel nog haar schuifdeuren heeft. Ook heeft het gebouw haar vier schoorstenen nog...
   
   
 
Onder: Het stationsgebouw aan het begin van de jaren zeventig. De loodsdeuren in de linker zijvleugel zijn inmiddels verdwenen en de gevel is dichtgemetseld. Ondanks het feit dat het dichtmaken zo veel mogelijk in de stijl van het gebouw is gedaan is er een duidelijk kleurverschil te zien. Dit kleurverschil is er na veertig jaar nog altijd… Duidelijk is ook te zien dat het gebouw nog maar drie schoorstenen telt. Het zou nog jaren duren voordat de verdwenen schoorsteen weer zou worden herbouwd.
Onder: Zoek de verschillen: op de kleine foto links een originele schoorsteen, rechts het herbouwde exemplaar. Het enige echt opvallende verschil is het ontbreken van de muurankers op de herbouwde schoorsteen. Ook lijkt de opening voor de rookafvoer een fractie smaller te zijn. Er zijn ongetwijfeld wel meer verschillen, maar deze zijn dan zo miniem dat ze niet eens opvallen.
 
 
 
 
 
 
 
 
Onder: Het stationsgebouw, daags na de twee branden van 2 en 4 maart 2012. Vooral aan de perronzijde ziet het gebouw er nogal gehavend uit. Op het eerste gezicht lijkt de schade mee te vallen, maar in hoeverre de houten (draag)constructies door het vuur zijn aangetast moet nog blijken. Mogelijk moet de hoge schoorsteen (nota bene het originele exemplaar!) vanwege eventueel instortingsgevaar preventief worden gesloopt. Wordt ongetwijfeld vervolgd...
 

 

  Free counter and web stats versie: 9-03-2012