De Tweede Wereldoorlog leek gedurende lange tijd aan Venlo voorbij te gaan, een enkel incident daargelaten. Dat is best opmerkelijk, zeker gezien de al eerder genoemde strategische ligging en de aanwezigheid van twee spoorbruggen en enkele belangrijke spooremplacementen. Ook was er in de directe omgeving van Venlo een militair vliegveld (Fliegerhorst Venlo). Vanaf de nazomer van 1944 kwam hier echter radicaal verandering in, toen de oorlog voorbij was bleek Venlo één van de zwaarst getroffen steden van Nederland te zijn…
De ellende begon vrijwel direct na de desastreus verlopen operatie Market Garden, in september 1944, waarbij geallieerde troepen probeerden de belangrijke bruggen over de grote rivieren te veroveren. In de daaropvolgende weken verplaatste de strijd zich in de richting van Venlo, om zo de belangrijke bruggen over de Maas te kunnen veroveren. Deze felle strijd speelde zich voornamelijk af rondom Overloon en Venray (de Slag om Overloon). Voor de inwoners van Venlo brak een bijzonder angstige tijd aan. Dat begon met een grootschalige serie razzia's in oktober en november 1944, toen in Noord- en Midden Limburg in totaal ruim 7000 mannen werden opgepakt en afgevoerd voor dwangarbeid in Duitsland. Daarnaast waren er talloze bombardementen, alleen al tussen13 oktober en 19 november gebeurde dit elf keer. Meestal waren de Maasbruggen het doelwit, een enkele keer het stationsemplacement. De bommen troffen echter vooral de bebouwing, er vielen honderden doden en een groot deel van de binnenstad werd met de grond gelijk gemaakt. Ook het station liep forse schade op. De twee bruggen werden uiteindelijk door de terugtrekkende Duitsers opgeblazen, kort hierop werd Blerick -dat inmiddels door Venlo was geannexeerd- bevrijd. De Maas bleef echter nog maandenlang de grens tussen bevrijd en bezet gebied en Venlo werd zodoende een frontstad. In januari 1945 werd (het grootste deel van) de bevolking gedwongen geëvacueerd. Tot aan de bevrijding van de stad, op 1 maart 1945, werd Venlo vrijwel dagelijks bestookt met granaatvuur. Toen de inwoners terug mochten komen troffen zij een zwaar verwoestte en leeggeplunderde stad aan…
Daags na de bevrijding werd al begonnen van Venlo werd al begonnen aan een wederopbouwplan. Zoals bij meer plaatsen met zware oorlogsschade werd ook hier de herbouw gecombineerd met verbeteringen, zoals het saneren van verpauperde buurten en het aanpakken van enkele verkeersknelpunten. Daar was trouwens al vóór het uitbreken van de oorlog mee begonnen. Eén van die plekken was de onderdoorgang onder het spoor in het verlengde van de Vleesstraat. Die was zó smal dat ze in Venlo een bijnaam had: "de rattenval". Bovendien lag die onderdoorgang pal naast een druk kruispunt met de Brugsttaat, met in het verlengde daarvan de toenmalige verkeersbrug over de Maas. Die lag toen nog direct ten noorden van de spoorbrug, de beide bruggen stonden zelfs op gezamenlijke pijlers. Een cruciaal onderdeel van de wederopbouw was het "Brugplan", waarin -onder andere- een serie brede lanen en grote verkeerspleinen waren gepland. Zo maakte de "rattenval" plaats voor een groot, ovaalvormig verkeersplein, dat doorsneden werd door een spoorviaduct. De nieuwe verkeersbrug over de Maas werd wat zuidwaarts verplaatst en kwam nu los van het spoorviaduct te liggen. De beide bruggen -die onherstelbnaar waren beschadigd- werden tijdelijk vervangen door noodbruggen.
Het Brugplan voorzag ook in een nieuw station. Omdat het vroegere spoor naar Straelen inmiddels was opgebroken kon dat nieuwe station aanzienlijk dichter bij het centrum worden gebouwd. Het stationsgebouw schoof zo'n 300 meter naar het noordwesten op en werd op de plek van de vroegere verbindingsboog en de polygonale locomotievenloods gebouwd. Doordat het nieuwe station tevens aansluiting kreeg op de nieuwe doorgaande route werd de bereikbaarheid uitstekend. Maar dit had ook een keerzijde, tussen het station en het centrum werd een drukke rotonde aangelegd. Dit Koninginneplein vormt al sinds de aanleg een hinderlijke barrière voor de reizigers van en naar het centrum...

Boven en onder: Venlo, zoals het er in 1945 uitzag. Tussen eind september 1944 en begin maart 1945 werd de stad veelvuldig gebombardeerd en vrijwel dagelijks beschoten met granaatvuur. De foto hierboven toont de zwaar gehavende stad, gezien vanaf de Blerickse zijde van de Maas. Aan de linkerkant is de toren van de Sint Martinuskerk te zien, of wat daar toen nog van over was. Daarnaast zijn de twee ui-vormige torenspitsen van het stadhuis duidelijk te herkennen. De foto hieronder toont de geheel vernielde bruggen over de Maas. De twee bruggen -één voor het wegverkeer en een spoorbrug- lagen pal naast elkaar, rustend op gezamenlijke pijlers. De huidige oeververbindingen liggen daarentegen enkele tientallen meters van elkaar, waarbij die voor het verkeer nu ten zuiden van de spoorbrug ligt...
.

Onder (beide foto's): Ook het station kwam niet ongeschonden uit de oorlog, bij de vele bombardementen werd ook het stationsgebouw getroffen (foto linksonder). Daarnaast werden het emplacement en een aantal bijgebouwen geraakt, zo kreeg de douaneloods een voltreffer te verweken. Na de bevrijding werd het station opgelapt, in afwachting van een nieuw exemplaar. De afbeelding aan de rechterkant laar duidelijk zien dat er provisorisch werd hersteld; er ontbreekt een deel van het schuine dak en het middenperron mist een deel van de overkapping. Toch zou het station in deze staat nog zo'n twaalf jaar dienst doen...
.

Onder: Deze plaquette hoort bij een monument dat in een klein perkje tussen het busstation en het stationsgebouw staat. Het herinnert aan de razzia's die in het najaar van 1944 in de regio plaatsvonden. Meer dan 7000 mannen werden gedeporteerd naar Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten. Het merendeel vertrok van station Venlo. Die razzia's vonden plaats op zondagen, veel van de mannen die werden opgepakt verlieten op dat moment hun kerk. Om die reden staan de tragische gebeurtenissen bekend als de "Grote Kerkrazzia's". Al in 2004 werd een kleinere versie van de plaquette in de hal van het station aangebracht, dit monument werd op 11 april 2015 onthuld.
.

Onder: Het Koninginneplein is een grote rotonde pal voor het huidige station. Al jaren vormt deze een barriere tussen station en centrum, maar toen ze werd aangelegd zag men het als een schakel tussen het trein- en autoverkeer. Ooit was het een zeer drukke rotonde, waar ook de provinciale weg tussen Nijmegen en Maasbracht (N2710 op uitkwam. Het doorgaande verkeer gaat sinds 2011 via een tunnel onder het plein, waardoor de rotonde tegenwoordig wat rustiger is. De fontein werd in 1964 geplaatst en vormde het sluitstuk van de wederopbouw van Venlo. Het bijzonder koude weer van begin maart 2018 zorgde voor bijzondere ijssculpturen...
.

Onder: Uniek in ons land is de Roermondsepoort, een combinatie van een ovaalvormig verkeersplein en een spoorviaduct. Het werd dan ook als één geheel ontworpen en kwam in 1957 gereed. Het is het grootste en drukste verkeersplein in de stad. De Roermomdsepoort was onderdeel van het "Brugplan", een serie brede lanen en grote verkeerspleinen tussen Venlo en Blerick. Zo verving dit plein een druk kruispunt en een smalle onderdoorgang. Die laatste had een bijnaam in Venlo: de "Rattenval". Het plein is trouwens tweemaal wereldnieuws geweest, zowel in december 1993 als in januari 1995 stond het volledig onder water...
.