Home ] Terug naar de eerste pagina ] Vorige pagina ] [ Volgende pagina ]
   
 
VEENDAM

 

Verder als goederenstation

   
   
   

Het staken van het reizigersvervoer op de spoorlijn Zuidbroek-Stadskanaal betekende niet het einde van het treinverkeer op deze spoorlijn, integendeel zelfs! Voor het goederenvervoer was de spoorlijn inmiddels een belangrijke verbinding geworden en zowel Veendam als Stadskanaal werden belangrijke laad- en losplaatsen. Stadskanaal met name dankzij Philips en Veendam vooral dankzij de overslag van goederen.
Al voor de Tweede Wereldoorlog was het Veendamse transportbedrijf Jonker actief in de overslag van goederen op treinen. Halverwege de jaren vijftig -het reizigersvervoer is dan al enkele jaren gestaakt- wordt het stationsemplacement wat gewijzigd. De firma Jonker laat een grote loods bouwen, zodat de overslag overdekt plaats kon vinden. Deze loods werd door niemand minder dan door architect M.F. Duintjer ontworpen. Duintjer -geboren in Veendam overigens- is vooral bekend in de omgeving van Amsterdam, dankzij gebouwen als De Nederlandsche Bank, de Opstandingskerk (beter bekend als de "kolenkit") en het ABN-Amro kantoor aan de Vijzelstraat. De loodsin Veendam, in de volksmond al gauw de Jonkerloods genoemd, meet 125 bij 25 meter, en bestaat uit een stalen skelet met daar omheen metselwerk. Dankzij het grote, gebogen dak waren er in de loods geen kolommen nodig en kon zo de gehele ruimte goed worden benut. Vanaf het emplacement liepen drie sporen de loods in. Tussen de sporen was een breed losperron. Deze kon via een hellingbaan worden bereikt, zodat ook vrachtauto's de loods konden binnenrijden. Aan de noordelijke kant liep het hoge perron buiten de loods in versmalde vorm door. Zowel dit perron als de naastgelegen hellingbaan waren bekleed met natuursteen, een typisch kenmerk van deze loods.
Vanaf het midden van de jaren zestig dient zich voor de spoorwegen een nieuwe vorm van goederentransport aan: het containervervoer. Jonker speelt hier direct op in en laat -samen met NS- een containerterminal bouwen op het Veendamse stationsemplacement. Deze was op dat moment (1968) pas de derde terminal in haar soort die in ons land werd gebouwd. Het was zelfs de allereerste containerterminal dat niet bij een zeehaven stond, waarmee Jonker dus meteen een primeur had! De zaken gaan goed en Veendam groeit uit tot een belangrijk goederenstation. Het voormalige stationsgebouw doet hierbij dienst als kantoor- en personeelsruimte voor de NS en Jonker, en ook de Douane heeft er een kantoor. In 1983 krijgt de terminal nog een gloednieuwe, hypermoderne containerkraan.
In 1993 begint de aanleg van een nieuw, en groter, complex voor de overslag van goederen, even ten noorden van Veendam. Dit Rail Service Centre Groningen (RSCG) werd in 1995 in gebruik genomen. Jonker heeft dit niet meer als zelfstandig bedrijf mee mogen maken. Een jaar tevoren werd de firma overgenomen. Met de ingebruikname van het RSCG (Sinds 2008 is de naam RSCG gewijzigd in Railport Groningen) wordt het stationsemplacement verlaten. Ook de Jonkerloods en het stationsgebouw komen leeg te staan, maar gelukkig was dit slechts van korte duur…

 

 

 

Onder: Het Veendamse emplacement, zoals het er rond 1965 uitzag, dus voordat de containerterminal werd gebouwd. Het paarse vlak, waarin drie sporen lopen, stelt de Jonkerloods voor. Tot voor kort was dit emplacement feitelijk nog grotendeels ongewijzigd, maar inmiddels is er wel het nodige aan veranderd. De drie sporen naar de loods zijn inmiddels opgebroken en van de diverse rangeersporen ligt er nu slechts nog een enkele. Ongeveer op de plaats van het vroegere laad/losperron (blauw) ligt nu het nieuwe perron voor de reizigersdienst.

 
Boven. De Jonkerloods had dan wel het uiterlijk van een loods, maar feitelijk was het een grote overdekte laad- en losplaats. De goederen werden hier dan ook uitsluitend overgeladen. Pas nadat het goederenvervoer in Veendam was verplaatst naar het Railport Groningen werd de Jonkerloods wel een "echte" loods; jarenlang stalde museumbedrijf S.T.A.R. er materieel. Inmiddels is de loods flink verbouwd een heeft het een nieuwe functie: als overdekt busstation. (zie ook de volgende pagina)
 
Onder: De bouw van de Jonkerloods in 1956. Hier is duidelijk te zien dat de basis van de loods wordt gevormd door stalen skelet. Het gebogen dak is puur functioneel, dankzij de gebogen liggers met trekstangen zijn er verder geen ondersteuningen meer nodig. In de loods is dan ook geen enkele kolom aanwezig, waardoor de ruimte maximaal kon worden benut.
 
 
Onder: Het Rail Service Centre Groningen (sinds 2008: Railport Groningen) werd in 1995 in gebruik genomen ter vervanging van de oude en krappe containerterminal bij het voormalige station. Het is een zogenoemde trimodale terminal, oftewel voor vervoer over weg, water en spoor. Railport Groningen fungeert dan ook als schakel in het goederenvervoer tussen Rotterdam en Noord-Duitsland, met name naar de havens van Hamburg en Bremen.
Onder: Ook Nedmag -een bedrijf dat magnesiumoxide verwerkt, onder andere voor de fabricage van vuurvaste steen en beton- kent een behoorlijk emplacement dat nog altijd wordt gebruikt. Samen met het naastgelegen Railport Groningen beslaan de twee emplacementen een lengte van zo'n 3 kilometer, bijna de helft van het traject tussen Veendam en Zuidbroek.
 
   

Onder: Een blik op het goederenemplacement, gezien vanaf het spoor dat richting de Jonkerloods loopt. Er is inmiddels veel veranderd. De sporen rechts en het spoor op de voorgrond zijn inmiddels verdwenen, evenals de containerkraan. Op de plaats waar het merendeel van de -veelal witte- containerwagons staan opgesteld (links op de foto) daar ligt nu het nieuwe perron van het onlangs heropende station. Op het spoor daarnaast stopt nu de trein van en naar Groningen.

Onder: In 1968 werd de eerste containerkraan op het goederenemplacement in Veendam in gebruik genomen. Na Rotterdam en Amsterdam was Veendam de derde plaats in ons land waar een containerterminal werd ingericht. Het was de eerste dat niet aan een (zee)haven lag. Sterker, mede dankzij de komst van deze terminal werd de spoorhaven gedempt.
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 11-11-2011