Home ] Terug naar de eerste pagina ] [ Vorige pagina ] [ Volgende pagina ]
  
 
TILBURG

 

Wie zal dat betalen...

  
  
  

Aan het besluit om het spoor in Tilburg te verhogen ging een lang een moeizaam traject vooraf. Hoewel men al sinds het einde van de negentiende eeuw ernstige hinder ondervond, wilden zowel het Rijk, de provincie als de NS lange tijd geen steun verlenen aan het ophogen van het spoor. Het werd als een "lokaal probleem" gezien. Zodoende duurde het nog tot het midden van de jaren vijftig toen eindelijk overeenstemming werd bereikt over de verdeling van de kosten, want daar draaide het uiteindelijk allemaal om. De gemeente Tilburg kon zo'n investering immers onmogelijk alleen dragen…
Uiteindelijk begonnen in 1960 de omvangrijke werkzaamheden, die ruim vijf jaar in beslag zou nemen. Als eerste werd een tijdelijk station ingericht, zodat het oude stationsgebouw tegen de vlakte kon. Vrijwel direct daarna begon de aanleg van de Spoorlaan, die als verbindingsweg tussen de -eveneens nieuwe- Gasthuisring en Heuvelring ging fungeren. Maar dit gaf architect Van der Gaast wel een extra uitdaging bij het ontwerpen van het nieuwe station.
Architect K. van der Gaast behoeft inmiddels geen nadere introductie meer. Al sinds zijn aantreden als hoofdarchitect zorgde hij voor bijzondere ontwerpen, het één nog spraakmakender dan de andere. Neem nu het oude stationnetje Amsterdam Sloterdijk, dat feitelijk bestond uit een overkapping, met daaronder een paar losse gebouwtjes. Of het -inmiddels allang verdwenen- stationsgebouw van station Schiedam Centrum, waarvan het dat uit zogenoemde "hypparschalen" bestond. Het eerste ontwerp voor het nieuwe Tilburgse stationsgebouw was in zekere zin een combinatie van de twee hiervoor genoemde stations; er was een grote, allesoverheersende overkapping, met daaronder een wat verschoven stationsgebouw. Tot zover de overeenkomst met station Sloterdijk. De "hypparschalen", die Van der Gaast eerder al toepaste bij station Schiedam Centrum, vormden nu de basis van de Tilburgse stationsoverkapping. Uiteraard zijn de schalen veel groter dan ze bij het dak van het -allang verdwenen- stationsgebouw van Schiedam waren. De reden waarom in zowel Schiedam als in Tilburg voor deze bijzondere constructie werd gekozen is dezelfde: de aanwezigheid van een brede en drukke verkeersweg pal voor het station, waardoor deze weg dreigde te vallen. Ook in Tilburg bleef hierdoor weinig ruimte over voor een traditioneel stationsgebouw, ook al omdat er ook nog ruimte moest overblijven voor aanvullend openbaar vervoer. Er zat dus weinig anders op dan het gebouw gedeeltelijk in de spoordijk te bouwen, wat de zichtbaarheid en herkenbaarheid nooit ten goede komt. Daar kwam nog bij dat het Tilburgse gemeentebestuur een bijzonder en spraakmakend station verlangde, de gemeente moest immers zo'n driekwart van de totale bouwkosten voor haar rekening nemen. Van der Gaast kwam hieraan tegemoet door een grote, allesomvattende overkapping te schetsen, met de al genoemde hypparschalen. In Tilburg werd meteen enthousiast gereageerd op het ontwerp. Maar tijdens de werkzaamheden werd al snel duidelijk dat NS het ontwerp aanzienlijk wilde versoberen, dit omdat de bouwkosten hoger bleken dan vooraf was begroot. Bovendien stond de NS er in die tijd financieel bepaald niet rooskleurig voor. Maar daar had de Tilburgse burgemeester Becht geen boodschap aan, het station moest en zoui volgens het eerste ontwerp worden gebouwd. En wie betaalt, bepaald! En zo geschiede…
Na deze beslommeringen verliep de bouw van het nieuwe station voorspoedig, in het najaar van 1965 kon het feestelijk in gebruik worden genomen. Het Tilburgse station trok direct de aandacht, zowel in binnen- als buitenland, nog altijd wordt het architectonisch gezien (zoals al eerder aangegeven) als belangrijkste station uit de tweede helft van de twintigste eeuw beschouwt. Voor architect Van der Gaast was dit station ongetwijfeld het hoogtepunt uit zijn loopbaan, die overigens toen nog lang niet voorbij was. Maar dit station markeerde ook een keerpunt in de stationsarchitectuur. Mede door de al genoemde slechte bedrijfsresultaten van de NS werden de stations die in de jaren hierna werden gebouwd veel soberder en de stationsgebouwen kleiner, als er al een stationsgebouw kwam…

.
Boven: Het Tilburgse station in aanbouw, hier vereeuwigd als aquarel. Het werd getekend door kunstschilder Charles Kemper en werd destijds gebruikt voor een kalender. Duidelijk zichtbaar is dat het frame een felrode kleur heeft. Of dit een interpretatie van de kunstenaar was of dat de constructie daadwerkelijk (tijdelijk) deze kleur heeft gehad is mij niet bekend. De kapconstructie werd trouwens gebouwd door De Vries Robbé uit Gorinchem.
.
Onder: Het tijdelijke stationsgebouw, welke tussen begin 1961 en het gereedkomen van het latere station dienst heeft gedaan. Op de achtergrond is het allerlaatste restant van het eerste station te zien...
.
 
 
 
Onder: De ombouw van het stationsgebied was meer dan alleen het ophogen van het spoor en de bouw van een nieuw station. De voorbereidende werkzaamheden begonnen al in 1957, met het verleggen van de spoorlijn naar België en de aanleg van een nieuw goederenemplacement (foto), het latere Van Gend en Loos-terrein. De bouw ervan is al in volle gang. Zoals bekend bevindt zich hier thans het nieuwe Spoorpark.
.
Bron:SERC
Onder: In de zomer van 1963 zijn de eerste contouren van het nieuwe stationsgebouw al zichtbaar, zoals de kenmerkende kromme wand bij de toegang naar de fietsenstalling. Aan de linkerkant komen de centrale hal, de hoofdingang en de perrontunnel. De eerste wand van de bovenverdieping is inmiddels ook geplaatst. Hier zullen straks de wachtruimte en dienstvertrekken komen.
.
 
 
Onder: De vaak bekritiseerde Spoorlaan. Deze drukke verbindingsweg werd aan het begin van de jaren zestig aangelegd en heeft de vorm van het huidige station in belangrijke mate bepaald. Deze foto werd in het voorjaar van 2012 gemaakt. Inmiddels zijn er al geruime tijd werkzaamheden gaande...
.
Onder: Nogmaals het station in aanbouw, nu op de kop af één jaar later ten opzichte van de foto hierboven. De werkzaamheden lijken op het eerste gezicht al behoorlijk gevorderd. Toch zou het nog zo'n 15 maanden duren tot de opening van dat nieuwe station...
.

 

 

  Free counter and web stats versie: 26-11-2020