OOSTERBEEK - LAAG
| Maatschappij: | Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (Staatsspoor) | |
| Architect: | M.A. van Wadenoijen | |
| Bouwjaar: | 1879 | |
| Baanvak: | Arnhem-Nijmegen | |
| Even
ten westen van Arnhem ligt Oosterbeek. Al in 1845 kreeg dit dorp een
eigen station langs de NRS-spoorlijn Utrecht-Arnhem (het nog steeds
bestaande station Oosterbeek). In 1875 werd een Derde Spoorwegwet aangenomen, maarmee nog eens tien nieuwe spoorlijnen van overheidswege konden worden aangelegd. De eerste van deze tien spoorlijnen was de lijn Arnhem-Nijmegen-Venlo. De exploitatie kwam in handen van Staatsspoor. Waarschijnlijk om de directe concurrentie met de NRS aan te gaan, werd in Oosterbeek een tweede station gebouwd. Opmerkelijk genoeg kreeg dit nieuwe station aanvankelijk nog de naam "Oosterbeek", dus zonder toevoeging "-Laag". Het al bestaande NRS-station heette namelijk al Oosterbeek-Hoog. Pas in 1907 werd de naam van het station gewijzigd in "Oosterbeek-Laag". Met dit stationsgebouw werd een nieuw tijdperk in de stationsarchitectuur ingeluid, waarbij definitief werd afgestapt van de strenge symmetrische bouwstijl van de "waterstaat tijdperk". Het stationsgebouw is veel speelser vormgegeven en doet wel wat denken aan een groot chalet. Oorspronkelijk bestond het stationsgebouw uit een laag middendeel en twee verschillende eindgebouwen, die haaks ten opzichte van het middendeel stonden. Het lage linker eindgebouw was een typisch stijlkenmerk van Van Wadenooijen, dat later ook bij zijn stationsgebouwen van -bijvoorbeeld- Heino en Loppersum terugkeerden. In het hoge rechter eindgebouw bevond zich de stationswoning. Ook nieuw (en dat geldt zeker voor de stations die tot dan toe door de Nederlandse Staat waren gebouwd!) zijn de versieringen. Zo bestaat het dak uit twee kleuren dakpannen, welke in een kruismotief waren gelegd, en waren de topgevels versierd met fraai houtsnijwerk. In grote tegenstelling tot het hoger, maar veel gunstiger gelegen, NRS-station werd Oosterbeek-Laag namelijk nooit een succes. Daarvoor lag het station veel te ver afgelegen van het dorp. Bovendien stond het ook nog eens aan de "verkeerde" kant van de spoorbaan, namelijk aan de Arnhemse zijde. Al in 1938 werd het reizigersvervoer gestaakt. Station Oosterbeek-Laag kende nóg een primeur: het is het allereerste stationsgebouw in Nederland dat werd voorzien van een toren. Door de hoge spits deed het nog wel aan een kerktoren denken. Die torenspits is overigens allang verdwenen. Het verhaal gaat dat tijdens het begin van de operatie "Market Garden", op 17 september 1944, Britse soldaten bij het station in een hinderlaag liepen. Er bleek een sluipschutter in de stationstoren te zitten… Even daarvoor werd de nabijgelegen spoorbrug over de Rijn opgeblazen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van Oosterbeek met de grond gelijkgemaakt. Vooral tijdens de dramatisch verlopen "Slag om Arnhem" (september 1944) heeft het dorp het zwaar te verduren gehad. Ook het stationsgebouw raakte zwaar beschadigd. Het grootste deel van het voormalige stationsgebouw werd dan ook kort na de oorlog gesloopt. Alleen het hoge rechter eindgebouw en de goederenloods (die slechts lichte schade opliep) bleven bewaard. De toren moest het voortaan zonder spits doen. Het had overigens maar weinig gescheeld of dit restant van het stationsgebouw had er ook niet meer gestaan. In 1983 stond het nog op de nominatie om gesloopt te worden. Het waren krakers die destijds de sloop verhinderden. In de afgelopen jaren is de omgeving van dit voormalige station behoorlijk op de schop gegaan. Vanwege de aanleg van de Betuwelijn werden langs de spoorbaan hoge geluidsschermen geplaatst. |
 |
|
|
|
|
 |
|
 |
 |
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|