Voor de ontwikkeling van het Gooi tijdens de laatste decennia van de negentiende eeuw was niet alleen de komst van de trein van grote betekenis, minstens zo belangrijk bleek de komst van de tram. Vanaf 1881 werden tussen Amsterdam en het Gooi diverse tramlijnen aangelegd door de Gooische Tramweg Maatschappij (GoTM). Maar geen van die lijnen kwam ook maar in de buurt van station Naarden-Bussum. In 1883 kwam hier verandering in, dankzij de ingebruikname van tramlijn Bussum-Huizen. Deze tramlijn werd niet door de "Gooische" aangelegd, maar was ontstaan vanuit een particulier initiatief. De eigenaar ervan was de Stoomtramweg Maatschappij Bussum-Huizen, maar de lijn werd geëxploiteerd door de HIJSM. Wellicht verklaart dit laatste ook meteen waarom in Bussum geen seperaat tramstation werd gebouwd, wat wel gebruikelijk was in die tijd, maar een -min of meer- geïntegreerd onderdeel van het treinstation werd. Het startpunt kwam aan de zijkant van het station te liggen, zodat een deel van het eerste perron ook als tramperron gebruikt kon worden. De tramlijn werd als normaalspoor aangelegd, zodat het ook een verbinding met het spooremplacement kreeg. De tramlijnen van de "Gooische" waren overigens ook in normaalspoor uitgevoerd.
Ondertussen groeide Bussum in rap tempo. Telde het dorp rond 1850 nog geen 900 inwoners, vijftig jaar later was dit aantal al bijna verachtvoudigd. Let wel: vrijwel uitsluitend met beter gesitueerden! Het dorpje Bussum was qua inwonertal de stad Naarden al voorbij gestreefd. Het flink groeiende inwonertal was ook merkbaar op het station. Dat was ondertussen behoorlijk uit haar jas gegroeid en een nieuw en uitgebreider station werd noodzakelijk. Dit gold met name voor het stationsgebouw, dat inmiddels veel te klein was geworden. Ook de capaciteit van de perrons liet te wensen over. De roep om een nieuw station was dan ook groot.
In de winter van 1913/1914 werd het startsein gegeven voor de bouw van het nieuwe station. Wat men zich kennelijk niet realiseerde (of men wist het toen nog niet…) was dat de Eerste Wereldoorlog op het punt van uitbreken stond, en dat dit van grote invloed zou zijn op het verloop van de bouw. Want alhoewel ons land neutraal bleef ondervond men wel de gevolgen ervan. Zo ontstond er -onder andere- een tekort aan bouwmaterialen, waardoor de bouw van het station grote vertraging opliep. Dit speelde trouwens ook parten in Deventer, waar ongeveer tegelijkertijd ook aan een nieuw station werd gebouwd.
Hoe de ombouw van het station eigenlijk had moeten gebeuren weet ik niet precies. Waarschijnlijk was het ook echt de bedoeling dat eerst het perron met alle perronbebouwing zou worden gebouwd en vervolgens het stationsgebouw, dit geheel volgens de HIJSM-traditie. Dat perron kwam ook daadwerkelijk als eerste gereed, in 1917. Ik vermoed dat de bouw hiervan al (veel) langer duurde dan eigenlijk de bedoeling was. De bouw van het nieuwe stationsgebouw werd uitgesteld. Het oude stationsgebouw was ondertussen al gesloopt. Waarschijnlijk gebeurde dit al vrijwel direct aan het begin van de werkzaamheden, in ieder geval vóór 1916. In dat jaar werd namelijk in de buurt van Naarden een landhuis gebouwd, waarbij de bakstenen van het oude gebouw werden hergebruikt. Na de sloop van het stationsgebouw werd er een tijdelijk gebouw geplaatst. Dat "tijdelijke" station zou uiteindelijk ruim elf jaar dienstdoen!
Pas in 1925 werd begonnen aan het nieuwe stationsgebouw. Opvallend gegeven hierbij is het feit dat ook het ontwerp ervan pas in dat jaar gereed kwam. Werd de bouw van het stationsgebouw al tijdens de eerste ontwerpfase opgeschort? Hoe het ook zij, uiteindelijk werd het nieuwe stationsgebouw op 10 september 1926 in gebruik genomen. Zelfs de feestelijkheden bij die opening moesten trouwens nog worden uitgesteld, dit omdat in diezelfde week bij De Vink een ernstig spoorwegongeval plaatsvond…

Boven: Een fraaie overzichtsfoto, gemaakt rond 1920. Het nieuwe eilandperron is dan al een paar jaar in gebruik, maar het stationsgebouw ontbreekt nog. Wel staat er een tijdelijk stationsgebouw (zie ook de foto hieronder). Duidelijk zichtbaar op de voorgrond zijn de drie overdekte toegangen naar de zuidelijke perrontunnel. Twee van die markante bouwwerkjes, met hun typische halfronde dakjes, staan er nu nog. Die tunnel dient overigens niet alleen als perrontunnel, maar biedt voetgangers ook de mogelijkheid de naastgelegen overweg (net niet zichtbaar op de foto) te omzeilen...

Onder: Het tijdelijke stationsgebouw, dat tussen (ongeveer) 1915 en 1926 dienst heeft gedaan. Het gebouwtje bestaat uit stijl en regelwerk dat is opgevuld met steen. Vrij ongebruikelijk voor een tijdelijk entreegebouw, een simpel houten gebouwtje had immers ook volstaan. Was dit omdat men in het sjieke Bussum een houten "keet" niet passend vond (al droop ook hierbij de voornaamheid bepaald niet van af… ), of wist men toen al dat het nieuwe stationsgebouw nog een tijd op zich zou laten wachten..?

Onder: Eén van de twee voor dit station zo karakteristieke toegangen naar de zuidelijke perrontunnel, nabij de Nieuwe 's-Gravenlandseweg/Generaal de la Reylaan. Oorspronkelijk waren er drie van deze toegangen, maar die op het perron werd later vervangen door een rechthoekig exemplaar. Gedurende de periode 1917-1926 was dit ook de enige toegang naar het perron. Het tijdelijke stationsgebouw stond hier dan ook direct in de buurt. De tunnelingangen zijn vermoedelijk een ontwerp van L.C. Westhoff, aan wie ook de perrongebouwen en de overkapping wordt toegeschreven. Westhoff was eerder betrokken bij de bouw van station Haarlem, waarvoor hij de spoor/perronviaducten ontwierp. De gebogen vorm van het dak doet ook wel een beetje denken aan de perronoverkappingen van het Haarlemse station…

Onder: Nogmaals zicht op de beruchte spoorwegovergang Zwarteweg/Comeniuslaan, ditmaal gezien vanaf laatstgenoemde straat. Maar in dit geval gaat het om de t-splitsing vóór de overweg. Helemaal links is te zien dat de kruising een opvallend flauwe bocht heeft. Op deze plek lag de tramlijn Bussum-Huizen, welke hier na vertrek uit het station hier rechtsaf de Comeniuslaan opdraaide. Van de tramlijn zelf is niets meer terug te vinden, maar het tracé ervan is op een aantal plekken nog goed herkenbaar.