[ Home ] [ Terug naar de eerste pagina ] [ Vorige pagina ] [ Volgende pagina ]
   
 
MAASTRICHT

 

Het stationsgebouw -1-

   
Architect: G.W. van Heukelom
Decoraties: G.W. van Heukelom (wapenschilden)
  W. Brouwer en S.J. Tempelman (resp. ontwerp en uitvoering beeldhouwwerken)
Bouwjaar: 1913-1916
Gedeeltelijke sloop: 2003 (zuidelijk deel stationsgebouw)
   
   
   
Het stationsgebouw is enorm groot. Ooit was het zelfs - na het Centraal Station van Amsterdam- de grootste van ons land, met een totale gevellengte van meer dan 250 meter. Dit was overigens wel met inbegrip van de lange, aangebouwde loods met dienstwoningen. Deze is helaas aan het begin van deze eeuw gesloopt en vervangen door een nieuw kantorencomplex. De gevellengte is zelfs nog wat toegenomen, maar feitelijk hoort deze kantoorvleugel niet meer bij het stationsgebouw. De gevellengte van het hoofdgebouw meet ongeveer 150 meter, toch ook niet bepaald kinderachtig… Het is nog altijd één van de grootste stationsgebouwen van Nederland.
Het stationsgebouw bestaat grofweg uit vier delen: een opvallend breed gedeelte met trapgevels aan de linkerkant, een aanzienlijk minder opvallend en langgerekt deel aan de rechterkant. Daartussenin is een monumentale ingang. Rechts daar weer van -langs de lange rechtervleugel- domineert de hoge stationstoren.
Het allereerste dat opvalt aan het stationsgebouw zijn de vele trapgevels. Dergelijke gevels komen in dit deel van ons land betrekkelijk weinig voor, maar er zijn Maastricht daarentegen een aantal voorbeelden op bekende gebouwen te vinden. Denk hierbij aan -bijvoorbeeld- aan het "Huis op de Jeker" en de Kruisherenklooster. In beide voorbeelden zijn juist de zijgevels in plaats van de voorgevel getrapt. En dit is ook bij het Maastrichtse stationsgebouw het geval. Opmerkelijk is het feit dat juist in deze periode (1900-1920) in Maastricht meerdere gebouwen met trapgevels werden gebouwd. Een modegril, of een laatste stuiptrekking van het bouwen in een neo-stijl..?
De plattegrond van het gebouw is ook bijzonder. Het heeft een soort L-vorm. Aan de noordzijde is het gebouw het breedst. Dit deel was -en is nog altijd- ingericht voor reizigersfuncties. Het restaurant, maar ook de douane- en marechausseefaciliteiten -waaronder de visitatieruimte- waren hier te vinden. De reizigersstroom is hier duidelijk op afgestemd, veruit de meeste reizigers komen en gaan door dit deel van het gebouw.
De ingang wordt duidelijk aangegeven door een grote trapgevel, de enige aan de voorgevel, en grote glas-in-lood vensters met direct daarboven een fraaie klok. In een voorbouw, dat bijna de gehele breedte van dit deel van het gebouw inneemt, bevinden zich vier grote, halfronde dubbele deuren. De twee middelste deuren zijn de ingang. De deur aan de linkerkant was vroeger de uitgang. Dit staat nog altijd boven de deur aangegeven (GEEN INGANG), maar deze strikte scheiding wordt al sinds jaar en dag niet meer toegepast. De deur is tegenwoordig afgesloten. De deuren aan de rechterkant zijn zelfs al jaren geleden verdwenen. Maar boven de plek waar deze ooit waren staat nog altijd REISGOED aangegeven. Hier konden passagiers hun bagage afgeven. In vroeger tijden werd de ingang bereikt via een korte, brede bordestrap, die langs de gehele lengte van dit deel van de gevel loopt. Die trap bestaat nog altijd, al ligt ze nu "begraven" onder het trottoir. Jaren geleden werd de straat opgehoogd, zodat deze op gelijke hoogte met de stationshal kwam te liggen.
De voorbouw is bij de twee ingangsdeuren wat hoger. Ook verspringt deze iets naar voren. De gehele gevel springt hier iets naar voren uit ten opzichte van de rest van dit deel van de voorgevel en wordt bekroond met een trapgevel. Boven de deuren is een luifel aangebracht. Deze luifel is net zo breed als de voorbouw. Helemaal bovenaan de uitbouw zijn twee granieten leeuwen met wapenschilden aangebracht. De leeuw links heeft het wapen van Nederland, de rechter dat van Maastricht. Op de top van de trapgevel is een derde granieten leeuw aangebracht. Opmerkelijk genoeg is hier ook het Maastrichtse stadswapen aangebracht. Een doublure dus… Langs de daklijst van de ingangsgevel zijn de wapens van tien van de (destijds) elf provincies aangebracht. Het ontbrekende wapen is dat van Noord-Holland. Opmerkelijk: het ene wapen dubbel wordt uitgevoerd, terwijl er tegelijk ook eentje ontbreekt…
Boven: Het Maastrichtse stationsgebouw is één van de grootste van ons land. Het was het laatste ontwerp van architect Van Heukelom dat gereed kwam. Toen het station in 1915 werd geopend voor het publiek was het stationsgebouw nog niet eens af. Pas in de loop van 1916 werd het gebouw opgeleverd.
 
 
Onder: Een historische ansichtkaart van het station. Het is een luchtfoto, ergens uit het begin van de jaren zestig. Hier is het complete stationsgebouw te zien, evenals de luchtbrug met de twee poortgebouwtjes. (zie ook volgende pagina)
 
 
Onder: Een hele oude ansichtkaart van het stationsgebouw. Duidelijk is te zien dat het gebouw nog vrij nieuw is. De natuurstenen beelden en de raam- en deuromlijstingen hebben nog een bijna maagdelijk lichte kleur. Naarmate de jaren verstreken zouden ze steeds donkerder worden. De oplettende kijker heeft ongetwijfeld gezien dat de toren een beetje scheef staat. Dit heb ik bewust wat gecorrigeerd, op de originele kaart stond deze namelijk wel heel erg scheef en gaf daardoor en vreemde verhouding ten opzichte van de rest van het gebouw...
Onder: Nog een historische ansichtkaart, nu van een veel later datum. Op de kaart staat het stationsgebouw er nog helemaal in haar originele gedaante. Ook het poortgebouw, dat de entree vormde voor een overdekte luchtbrug (zie de afbeelding hierboven) staat er nog. Deze kaart werd genomen vanuit hotel 'l Empereur. Vergelijk de situatie eens met mijn foto op de eerste pagina...
 
 
Onder: Aan Langs de bovenrand van de ingangsgevel, weerszijden van de topgevel, staan de wapens van 10 van de (destijds nog) 11 provincies. Het ontbrekende wapen is dat van de provincie Noord-Holland.
 
 
Onder: Een tekening van een deel van het stationsgebouw met daarop een overzicht van de diverse provinciewapens, die op de ingangsgevel zijn aangebracht.
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 14-12-2010