[ Home ] [ Terug naar periode 1945-1965 ] [ Vorige station ] [ Volgende station ]
  

 

LEIDEN LAMMENSCHANS

  
  
Afkorting:Ldl
Maatschappij:Nederlandse Spoorwegen (NS)
Architect:K. van der Gaast
Bouwjaar: 1961
Baanvak: Leiden-Woerden
  
  
Tijdens zijn lange loopbaan ontwierp architect K, van der Gaast een aantal spraakmakende stations, die ook nu nog absoluut niet gedateerd overkomen. Maar aan het begin van de jaren zestig waren daar ineens een paar stations die opmerkelijk onopvallend waren. Dit had vooral te maken met de grootte van de stations, maar wellicht speelden ook economische redenen een grote rol. Eén van die stations was het in 1961 in gebruik genomen Leiden Lammenschans, dat een eenvoudig stationnetje aan een enkelsporige spoorlijn is. Maar wie goed kijkt ziet dat die schijn toch wel wat bedrieglijk is. Bovendien draagt het station een voor Leiden heel bijzondere, historische naam…
Zoals zoveel plaatsen in ons land maakt ook Leiden in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een enorme groei door. De grootste uitbreidingen vonden in die tijd vooral in het zuiden en oosten van de stad plaats, met name in het gebied tussen de oude binnensrad en de spoorlijn Leiden-Woerden. Al snel bestond behoefte aan een extra station in dit nieuwe deel van de stad. Deze werd aan het begin van de jaren zestig gerealiseerd. Het was het sluitstuk van een serie werkzaamheden aan de spoorlijn naat Woerden, zo werd het spoor in 1950 geëlektrificeerd en een werd een groot deel in Leiden aan het einde van datzelfde decennium verhoogd. Dat nieuwe station kwam pal naast het -eveneens gloednieuwe- spoorviaduct over de Lammenschansweg en werd in het voorjaar van 1961 in gebruik genomen. De naam van zowel het station als de naastgelegen weg verwijst naar een vroegere vesting ten zuiden van Leiden, die tijdens de Tachtigjarige Oorlog voor deze stad een cruciale rol zou spelen. Overigens was station Lammenschans pas het tweede volledig nieuwe station dat sinds 1940 werd gebouwd. Dat andere station was trouwns het vijf jaar eerder tot stand gekomen Amsterdamse station Sloterdijk, eveneens van de hand van K, van der Gaast. Beide stations zijn ontworpen in een tijdperk dat ook voorstadhalten -dat toen nog een relatief nieuw begrip was- nog van een volwaardig stationsgebouw werden voorzien. Dit zou in de jaren die volgden behoorlijk veranderen…
Anders dan bij het kort tevoren gereed gekomen Rotterdamse station Bergweg het geval was werd bij station Lammenschans het stationsgebouw volledig naar perronniveau getild, waarbij deze via een hoge en vrij smalle trap te bereiken is. Ook is er een hellingbaan naar het perron, die trouwens opvallend ver van het stationsgebouw begint. Men zou verwachten dat het loket vlakbij de trap was, maar in werkelijkheid was hier de wachtruimte. Om bij het loket te komen moest men na de trap direct naar rechts, via een soort overdekt gangetje. De loketruimte was namelijk in het midden van het gebouw, rechts daarvan waren nog wat dienstruimten en de toiletten. De wachtruimte was -zoals al aangegeven- aan de linkerkant. De vorm van het gebouw is erg eenvoudig en doet wel wat denken aan een wat kleinere versie van dat van Purmerend of een smallere versie van het standaardstationsgebouw type Vierlingsbeek. Ook nu domineert het dakoverstek, maar in plaats van een geribbelde betonrand was er nu een brede band van blank gelakt hout. Een wat ongelukkige keuze kennelijk, want al vrij snel kreeg deze een verflaag. Een ander wat minder geslaagd kenmerk is de glazen wand in de straatgevel. Aan de perrongevel valt op dat het gebouw steeds smaller wordt, waarbij het dak overigens even breed blijft. Zodoende zou er een perronluifel moeten zijn, ware het niet dat het grootste deel door een plantenbak wordt ingenomen. Aan de voet van de trap waren ruime fietsenstallingen. In de tweede helft van de jaren negentig werd er een bewaakte fietsenstalling gebouwd.
Het stationsgebouw ia in de afgelopen bijna zestig jaar nauwelijks veranderd aan de buitenkant. De grootste zichtbare veranderingen zijn het verdwijnen van de stationsnaam, die in losse letters op de dakrand van het gebouw was aangebracht. Ook de kleurstelling is tegenwoordig anders dan vroeger. De indeling is daarentegen geheel gewijzigd. Halverwege de jaren tachtig werd de loketruimte verplaatst naar de wachtgelegenheid, het vroegere plaatskaartenkantoor werd nu de wachtruimte. Met deze indeling heeft het stationsgebouw nog bijna twintig jaar als zodanig dienstgedaan, tot in 2003 de loketfunctie werd opgeheven. Sindsdien zijn reizigers op de kaartautomaat aangewezen. Het stationsgebouw heeft enige jaren leeg gestaan, maar heeft inmiddels al geruine tijd een horecabestemming.
Boven: Voor de afwisseling begint deze pagina nu eens met de perronzijde van het stationsgebouw. En dit is niet zonder reden, het is de meer aantrekkelijker kant van het bouwwerk. Het brede dak zorgt voor wat beschutting.., voor de plantenbak. Het station verloor in 2003 haar loket en heeft tegenwoordig een horecafunctie. De twee hier zichtbare deuren gaven vroeger toegang tot de toiletten. Deze zijn echter al jaren niet meer in gebruik...
 
 
Onder: Het gloednieuwe stationsgebouw in een nog `maagdelijke` omgeving. Zelfs de spoordijk, die er toen ook nog maar net lag, is nog geheel onbegroeid. De foto toont het gebouw in haar oorspronkelijke gedaante; de brede dakrand is nog van blank gelakt hout, daar bovenop de stationsnaam in losse, gele letters. Die letters zouden er nog zeker tot het begin van de jaren negentig blijven staan, de dakrand werd echter al vrij snel van een verflaag voorzien…
.
 
 
 
Onder: Zo ziet dezelfde voorzijde er nu uit. De stationsnaam is allang verdwenen en de dakrand heeft al diverse kleuren gehad, maar verder is het gebouw aan de buitenzijde eigenlijk nauwelijks veranderd. Dat kan echter bepaald niet van de omgeving worden gezegd, op de achtergrond domineert het enorme gebouw van de ROC Rijnland (daarover later meer). Mede door de dichte begroeiing lijkt de trap veel hoger te zijn, dit is echter optisch bedrog...
.
Onder: De hoge trap maakt het station niet voor iedereen even goed bereikbaar en een lift is er niet. Gelukkig is er wel een hellingbaan, waarvan de toegang op straatniveau opvallend ver van het stationsgebouw is...
.
 
 
Onder: De ingang van het stationsgebouw was aan de rechterkant, waarbij men na de trap eerst door een soort gangetje moest. Achter het smalle venster aan de linkerkant was oorspronkelijk een wachtruimte. Halverwege de jaren tachtig veranderde de indeling van het gebouw, waarbij diezelfde ruimte het plaatskaartenkantoortje werd...
.
Onder: De bewaakte fietsenstalling lijkt op het eerste gezicht uit dezelfde periode als het stationsgebouw te zijn, maar in werkelijkheid werd deze pas in 1997 gebouwd. Voor die tijd waren er alleen overdekte fietsenrekken. Let ook op de fraaie belettering op de gevel, die doen denken aan de vroegere letters op het stationsgebouw...
.
 
 
Onder: Op het pleintje voor het station staat dit beeldje (gemaakt door de beroemde beeldhouwer Wenckebach), voorstellende Cornelis Joppenszoon met een grote pot hutspot. Het speelde zich af tijdens de Tachtigjarige Oorlog, waarbij het verhaal gaat dat tijdens het Beleg van Leiden (1574) deze Joppenszoon als eerste ontdekte dat het Spaanse leger de stad op stel en sprong had verlaten en daarbij zelfs hun eten achterlieten. Die Spanjaarden zaten destijds in de Schans Lammen, een vesting dat zich op ruim een kilometer ten zuidoosten van het latere station bevond. Aan deze vroegere schans dankt het station haar naam. Overigens wordt in Leiden nog altijd op 3 oktober (de dag van het "Leidens Ontzet") Hutspot, haring en wittebrood gegeten...
.
Onder: Het enorme gebouw van het vroegere ROC Leiden, dat direct ten zuiden van het station staat. Het complex kwam rond 2010 gereed en is één van de twee kolossale gebouwen die de onderwijsinstelling liet bouwen. De ambities bleken veel te hoog en het gebouw werd veel duurder dan begroot. Tot overmaat van ramp bleek dit gebouw (aanvankelijk) ongeschikt als schoolgebouw te zijn! Het betekende het einde van de ROC Leriden, dat uiteindelijk niet failliet ging maar wel werd ontmanteld. Inmiddels valt het gebouw onder het ROC Rijnland en wordt er "gewoon" lesgegeven...
.

 

 

 

  Free counter and web stats versie: 5-08-2019