Als er één station letterlijk in "the middle of nowhere" staat dan is het wel Lage Zwaluwe. Gelegen op het West-Brabantse platteland, niet ver van de Moerdijkbrug en op een steenworp afstand van de drukke snelweg A16. Hoewel de naam van het station anders doet vermoeden, staat het in de gemeente Moerdijk, zo'n anderhalve kilometer ten noorden van Zevenbergschen Hoek. Het dorp Lage Zwaluwe, dat in de naburige gemeente Drimmelen ligt, bevindt zich opruim vijf kilometer afstand. Het is een wat merkwaardig station. Twee belangrijke spoorwegverbindingen, die vanuit Breda en die vanuit Roosendaal, komen hier samen. Het station telt hierdoor niet minder dan drie perrons. Op papier zou het dan ook een belangrijk overstapstation kunnen zijn, maar dat is allerminst het geval. De enige treinen die er momentheel stoppen zijn de "sprinters" vanuit Den Haag Centraal, die vervolgens beurtelings naar Roosendaal of Breda doorrijden. Lage Zwaluwe is hierbij het rustigste station dat wordt aangedaan. Gemiddeld stappen hier dagelijks zo'n 750 reizigers in of uit, erg druk is het er dan ook zelden. De afgelegen ligging van het station is hier ongetwijfeld mede debet aan. Toch is het wel degelijk een station van betekenis geweest. Niet in de laatste plaats dankzij het goederenverrvoer, dat er trouwens nog altijd plaatsvindt. Maar inmiddels heeft het station toch wel haar glans verloren. Een spoorwegknooppunt is het allang niet meer en dertien jaar geleden verloor het ook nog eens haar stationsgebouw.
De geschiedenis van dit station gaat terug tot 1883, toen in dat jaar het eerste station haar deuren opende. Het kreeg hierbij een opvallend groot stationsgebouw. Kennelijk werd het toen wel degelijk als belangrijk overstapstation gezien en wellicht werd al vooruit gelopen op de aanleg van een nieuwe spoorlijn naar 's-Hertogenbosch (de bekende "Halvezolenlijn"), welke tussen 1886 en 1890 werd aangelegd. Lage Zwaluwe werd hierdoor een spoorwegknooppunt, met treinverbindingen naar Amsterdam, Rotterdam, Vlissingen, Eindhoven en 's-Hertogenbosch. Zelfs Maastricht en Venlo waren hier vandaan rechtstreeks te bereiken.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het eerste stationsgebouw onherstelbaar beschadigd, waardoor het moest worden gesloopt. Diezelfde periode markeerde feitelijk ook het begin van het einde van dit spoorwegknooppunt. Zo was Maastricht in 1940 nog maar drie keer per dag rechtstreeks te bereiken, na de oorlog helemaal niet meer. In 1950 kwam er een einde aan het reizigersvervoer op de Halvezolenlijn. Datzelfde jaar onderging het station een aantal grote wijzigingen. Zo kwam de elektrificatie van de sporen vanaf Dordrecht naar Breda en naar Roosendaal gereed. Het emplacement van het station werd hierbij gewijzigd, in de vorm zoals het voor een groot deel ook nu nog bestaat. Naast het al bestaande langsperron kreeg het station een nieuw eilandperron. Ook kreeg het een nieuw stationsgebouw. Dat nieuwe gebouw was een ontwerp van S. van Ravesteyn. Het was niet alleen aanzienlijk kleiner dan haar voorganger, het was ook beduidend eenvoudiger vormgegeven. Qua bouwstijl was het een zuivere vorm van Delftsche School, een architectuurstroming die al in het midden van de jaren twintig was ontstaan, maar vooral in de eerste jaren na de bevrijding erg in trek was. Het was een eenvoudig, wat langgerekt gebouw onder een zadeldak. Dat dak werd aan de straatkant met een "aangekapte" lessenaarsdak voortgezet. Het was een eenvoudig, wat langgerekt gebouw onder een zadeldak. Dat dak werd aan de straatkant met een "aangekapte" lessenaarsdak voortgezet. Versieringen of andere opvallende details waren spaarzaam. De enige decoraties waren de opvallende deuromlijsting van de ingang, de sierlijsten langs de dakranden aan de zijgevels, enkele gemetselde motieven en een herinneringsplaquette -naar aanleiding van de ingebruikstelling van het geëlektrificeerde spoor- aan de voorzijde van het gebouw. Aan de perrongevel was een bescheiden luifel gemonteerd. In het gebouw was naast het gebruikelijke (hal, loket, wachtruimte en dienstvertrekken) in de beginjaren ook een kleine restauratie te vinden. Op het eilandperron stond een stenen wachthokje.
Een echt overstapstation van belang is Lage Zwaluwe nooit geworden, ondanks het feit dat het -zeker in die tijd- een bescheiden knooppunt was. Het bleef een eenzaam stationnetje, al was er in de directe omgeving inmiddels een klein buurtschapje ontstaan. In de afgelopen dertig jaar is er veel veranderd op en bij het station. In de periode 1985-1987 werd ten noorden van het station een fly-over gebouwd, zodat het treinverkeer van en naar Roosendaal of Breda elkaar niet meer in de weg zaten. Hiertoe moest ook het emplacement van het station worden aangepast. Er kwam een tweede eilandperron, dat echter maar voor één spoor gebruikt zou gaan worden. Zodoende hoefde maar één spoor te worden opgebroken. Veel ingrijpender voor het station waren de aanleg van de hogesnelheidslijn en de verbreding van de snelweg A16. Om de beide projecten mogelijk te maken moesten zowel het stationsgebouw als de omliggende bebouwing worden gesloopt. Het stationsgebouw had al in 1993 haar functie verloren en stond sindsdien leeg. In september 2001 ging het tegen de vlakte, het stationsbuurtje was het jaar tevoren al met de grond gelijk gemaakt…

Onder: Het emplacement, zoals het er omstreeks het jaar 2000 uitzag.

Boven en onder: Het stationsgebouw in zo'n beetje de allerlaatste dagen van haar bestaan. Deze foto's werden eind augustus 2001 genomen vanuit een rijdende trein, vandaar de wat mindere kwaliteit. Het haveloze gebouw is inmiddels dichtgetimmerd en in afwachting van haar onvermijdelijke lot. In de daaropvolgende maand ging het tegen de vlakte. Acht jaar eerder was de kaartverkoop aan het loket al opgeheven en werden de hal en de wachtruimte definitief afgesloten. Datzelfde gold ook voor de toiletruimte, waarbij het verhaal gaat dat de toiletten even tevoren nog waren vernieuwd en dus nooit meer zouden worden gebruikt. Dergelijke absurde situaties hebben zich in het verleden wel vaker voorgedaan. Zo kreeg het oude stationsgebouw van Grouw-Irnsum enkele weken vóór de sloop nog een schilderbeurtje...

Onder: Het eerste stationsgebouw van station Lage Zwaluwe. Het gebouw was een variant op het ontwerp zoals deze in Sneek werd toegepast, het had ook ongeveer dezelfde afmetingen. Een opvallend groot gebouw, zeker voor een station dat zo afgelegen ligt. Het gebouw overleefde de Tweede Wereldoorlog niet, maar werd pas aan het einde van de jaren veertig definitief gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Dat tweede stationsgebouw zou er uiteindelijk 51 jaar blijven staan, het eerste gebouw hield het wat langer uit...

Onder: Het in 2001 gesloopte stationsgebouw was, zeker voor een ontwerp van Van Ravesteyn, opvallend sober vormgegeven. Het was een mooi voorbeeld van een bouwstijl dat Delftse school wordt genoemd. Dit was een architectuurstroming die al rond 1925 was ontstaan, maar vooral tijdens de wederopbouwperiode veelvuldig werd toegepast. Versieringen of andere opvallende details waren bij deze bouwstijl spaarzaam, zo ook bij dit stationsgebouw. Het meest opvallend hierbij was de vorm van het dak, waardoor het wel wat weg had van een boerderij. Een opvallende versiering was de forse deuromlijsting bij de ingang. Let ook op de vensters, die links vierkant zijn en rechts een gebogen bovenrand hebben. Tussen de twee rechter vensters is een herinneringsplaquette aangebracht. (zie ook de foto elders op deze pagina)

Onder: De perrongevel van het destijds gloednieuwe stationsgebouw. Duidelijk is te zien dat het gebouw aan het einde van het perron staat. Tijdens de elektrificatie van het spoor, en de daarbij horende emplacementwijzigingen, werden de perrons naar het noorden verschoven. Het overpad naar het eilandperron kwam hierdoor in de directe nabijheid van het stationsgebouw te liggen. Op de achtergrond is nog een restant van het eerste station te zien. Het retiradegebouwtje had de oorlog min of meer overleefd en bleef ook na het gereedkomen van het tweede gebouw nog even intact. Later werden de toiletten naar het stationsgebouw verplaatst, waarna het bijgebouwtje alsnog werd gesloopt.

Onder: Het tweede station was nog geen drie jaar oud als in 1953 het zuidwesten van ons land getroffen wordt door de watersnoodramp. De Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden werden hierbij het zwaarst getroffen, maar ook in het westen van Noord-Brabant was de schade enorm. Station Lage Zwaluwe vormde hierop geen uitzondering, zoals hier te zien is. De herstelwerkzaamheden namen uiteindelijk enige maanden in beslag.

Onder: De plaquette, die in de voorgevel van het stationsgebouw was bevestigd, is gelukkig bewaard gebleven. Het heeft een "ereplaatsje" gekregen op het pleintje voor de trap naar de luchtbrug van het station (op de achtergrond vaag te zien), waar het als een monumentje in een laag muurtje is verwerkt. Dat muurtje lijkt te zijn gemetseld met stenen van het gesloopte stationsgebouw. De plaquette herinnert aan de elektrificatie van het spoor ter plaatse. Opmerkelijk detail is het feit dat deze plaquette mede door de toenmalige gemeente Hooge en Lage Zwaluwe (de huidige gemeente Drimmelen) werd aangeboden, terwijl het station toch echt in de naburige -eveneens toenmalige- gemeente Zevenbergen (nu: Moerdijk) staat…

Onder: Het huidige station bestaat slechts uit drie (vrij kale) perrons. Sinds 2003 kunnen deze worden bereikt via een overdekte luchtbrug, welke ongeveer op de plaats van het vroegere stationsgebouw werd geplaatst. Voor de minder validen zijn er drie liften, twee aan de uiteinden en één op het middenperron. De buitenste perrons zijn vervolgens via het oude, beveiligde overpad te bereiken. Uiteraard zijn alle perrons wel van een trap naar deze brug voorzien. Helemaal aan de linkerkant zijn de sporen van de HSL-zuid te zien, de aanleg van deze sporen waren uiteindelijk de reden om het stationsgebouw af te breken. Duidelijk is hierbij te zien dat die sporen niet óp de plaats van het vroegere gebouw liggen, maar er pal vóór...
.