|
|
KROPSWOLDE
Afkorting: |
Kw |
|
Maatschappij: |
Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen (Staatsspoor) |
|
Architect: |
onbekend |
 |
Bouwjaar:
|
1916 |
|
Baanvak: |
Groningen-Nieuweschans |
|
Status: |
Rijksmonument |
|
|
|
|
|
|
De gemeente
Hoogezand-Sappemeer telt niet minder dan vier stations op haar grondgebied.
Dat is behoorlijk veel voor een gemeente dat zo'n 35.000 inwoners
telt. Deze vier stations (van west naar oost: Kropswolde, Martenshoek,
Hoogezand-Sappemeer en Sappemeer Oost) liggen allen aan één
en dezelfde spoorlijn, hetgeen op zich al opmerkelijk is. Daarnaast
liggen de stations ook nog eens behoorlijk kort op elkaar. De afstand
tussen de stations Kropswolde en Sappemeer Oost is nog geen vijf kilometer,
en daartussen liggen dus nog twee stations!
Als in 1868 het laatste deel van de "Staatslijn B", de spoorlijn
Harlingen-Leeuwarden-Groningen-Nieuweschans, in gebruik wordt genomen
is er van een volwaardig station Kropswolde nog lang geen sprake.
Wel komt er een zogenoemde "proefhalte". Kennelijk wilde
men eerst testen of deze halte wel een kans van slagen had. Maar al
na twee jaar kon die aanduiding "proefhalte" al worden geschrapt
en werd het gewoon een halte. Een haltegebouwtje was er overigens
toen nog niet, alleen een wachtpost. Deze werd echter in 1872 uitgebreid
en zodoende werd het een echt haltegebouw, met een loket, wachtruimte
en een woning voor de stationschef. Het gebouwtje stond destijds aan
de zuidkant van het spoor, schuin tegenover het huidige stationsgebouw,
aan de Kropswoldse zijde. Wellicht dat de halte -en ook het latere
station- daarom deze naam draagt. Van meet af aan heet het station
Kropswolde, maar feitelijk staat het aan de rand van het dorp Foxhol.
De dorpskern van Kropswolde ligt op ruim twee kilometer afstand van
het station. Destijds lag het haltegebouw opvallend ver van het perron.
Het lag trouwens ook beduidend lager, waardoor reizigers via een trap
naar het perron moesten lopen.
In de jaren negentig van de negentiende eeuw werd het haltegebouw
uitgebreid en aan het begin van de twintigste eeuw gebeurde dit nogmaals.
Het aantal reizigers was inmiddels flink gegroeid, mede dankzij een
snel groeiende aardappelmeelfabriek in de omgeving van het station
(de latere AVEBE in Foxhol). Het was dan ook de toenmalige directie
van deze fabriek die zich sterk maakte voor een nieuw -en volwaardig-
stationsgebouw. Als rond 1914 het gehele spoortraject tussen Groningen
en Zuidbroek dubbelsporig wordt gemaakt lijkt de tijd voor een nieuw
station inmiddels rijp te zijn. Het jaar daarop begint de bouw van
een nieuw stationsgebouw, dat in 1916 in gebruik wordt genomen. Ditmaal
staat het stationsgebouw aan de Foxholse kant van het spoor, waarbij
het overigens wel haar oorspronkelijke naam behield. Mogelijk werd
het stationsgebouw naar de overzijde van het spoor verplaatst omdat
de meeste reizigers in Foxhol moesten zijn (voornamelijk werknemers
van de eerder genoemde fabriek). Om kennelijk toch een zekere verbinding
met het dorp Kropswolde te behouden wordt de ingang van het stationsgebouw
in de kopgevel aan de straatzijde geplaatst. Het gebouw staat daardoor
feitelijk een kwartslag gedraaid, een constructie die eerder al bij
het stationsgebouw van Nieuwerkerk werd toegepast. Net als bij laatstgenoemde
(voormalige) stationsgebouw is er dan ook geen sprake van een echte
voorgevel, maar wel van een ingangsgevel. Overigens wordt de lange
perrongevel wel vaak voor voorgevel aangezien, wellicht heeft het
feit dat de eigenlijke voorgevel van het gebouw nagenoeg onzichtbaar
is hier mee te maken.
|
|
Boven:
Het stationsgebouw van het station Kropswolde is een markante
verschijning. Het is een opvallend groot gebouw, zeker voor de
grootte van de twee dorpen (Foxhol en Kropswolde) bij dit station.
Het gebouw heeft inmiddels al meer dan twintig jaar geen stationsfunctie
meer en het heeft dan ook maar weinig gescheeld of het had er
nu niet eens meer gestaan. Het voormalige stationsgebouw is inmiddels
een Rijksmonument.
|
|
Onder:
De vier stations van de gemeente Hoogezand-Sappemeer liggen erg
kort op elkaar. Dat is hier, staande op het tweede perron van
station Kropswolde, goed te zien. Op de achtergrond zijn de brandende
straatlantaarns op de perrons van de halte Martenshoek, dat slechts
iets meer dan een kilometer verderop ligt, al waarneembaar.
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
Het voormalige stationskoffiehuis, over wat daar nog van over
is, staat al jaren grotendeels leeg. Tegenwoordig wordt het -naar
het schijnt- vooral als paardenstal gebruikt. Het gebouw verkeert
nu helaas in een erbarmelijke staat, en dat terwijl het een gemeentelijk
monument is. Hopelijk laat eventuele restauratie niet al te lang
meer op zich wachten...
|
Onder:
Het eerste haltegebouw stond schuin tegenover het huidige stationsgebouw.
Rechts op de achtergrond is het vroegere stationskoffiehuis te
zien. Dit gebouw staat er nog altijd, maar het verkeert -helaas-
momentheel in zwaar vervallen staat. (zie de foto hiernaast)
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
Een overzicht van station Kropswolde, met rechts het huidige
stationsgebouw en links het voormalige stationskoffiehuis. Het
allereerste haltegebouwtje stond op de plaats waar nu de fietsenstalling
(voor het koffiehuis) is.
|
Onder:
Op deze foto is goed te zien dat het spoor en het tweede perron
wat hoger liggen. Dit was in de tijd van het eerste haltegebouw,
dat langs dit perron stond, ook al zo...
|
|
|
|
|
versie: 22-11-2011 |