|
|
KLARENBEEK
Afkorting: |
Kbk |
|
Maatschappij: |
Nederlandsche
Spoorwegen (NS) |
Type: |
Standaardtype
Velsen Zeeweg |
Architect: |
W.B. Kloos |
Bouwjaar:
|
1959 |
Gesloopt |
1996 (?) |
Baanvak: |
Apeldoorn-Zutphen |
|
|
|
|
Wie
voor het eerst op het stationnetje van Klarenbeek aankomt zal absoluut
niet zien dat het een uniek station is met een bijzondere geschiedenis.
Datzelfde geldt ook voor het dorp, dat ruim een kilometer verderop
ligt en een wel heel bijzondere ligging kent; het ligt namelijk in
twee gemeenten, waarbij de gemeentegrens letterlijk dwars door het
dorp loopt! De zuidwestelijke helft behoort tot de gemeente Apeldoorn,
het noordoostelijke deel in de gemeente Voorst. In de laatstgenoemde
gemeente ligt het station. Het is trouwens het enige station van de
gemeente Voorst, de naburige halte Voorst-Empe staat namelijk -anders
dan de naam doet vermoeden- in de naburige gemeente Brummen.
Het dorp Klarenbeek kent een opvallend korte geschiedenis, de plaats
bestaat namelijk amper twee eeuwen. Ze is ontstaan rondom een koperslagerij,
die in de eerste helft van de achttiende eeuw op het landgoed Klarenbeek
werd gebouwd. Met de komst van een kerk, rond 1850, begon Klarenbeek
langzaam maar zeker de contouren van een dorpje te krijgen. Bij die
ontwikkeling speelde de familie Krepel, eigenaar van het landgoed
én de koperslagerij, een hoofdrol. Ook bij de totstandkoming
van het latere station
Station Klarenbeek ligt aan de spoorlijn Apeldoorn-Zutphen, dat op
haar beurt een deel is van de Oosterspoorweg. Toen deze spoorverbinding
in 1876 gereed kwam was van een halte in Klarenbeek geen sprake, laat
staan een station. Dat deze er enige jaren later toch kwam was te
danken aan de familie Krepel, die de koperslagerij inmiddels hadden
opgedoekt en een fabriek in sigarenkistjes waren begonnen. Krepel
zag in het spoor een mogelijkheid om op een snelle manier boomstammen
voor zijn fabriek aan te voeren, maar HIJSM -de eigenaar en tevens
exploitant van de spoorlijn- zag niets in een halte bij Klarenbeek.
Toch kreeg Krepel na enige jaren zijn zin; in 1882 werd een halte
gebouwd. Tevens kwam er een circa anderhalf kilometer lang zijspoortje
vanaf de halte naar de fabriek van Krepel. Die halte bestond feitelijk
uit een perron en een nogal forse dienstwoning. Daar tegenaan was
een houten uitbouw geplaatst, dat het feitelijke haltegebouwtje was.
Het geheel stond ten noorden van het spoor, wellicht was dit vanwege
de aftakking van de al eerder genoemde fabrieksspoor. Hoewel HIJSM
aanvankelijk erg sceptisch was over het bestaansrecht ervan bleek
de nieuwe halte toch wel in een behoefte te voorzien. Het sigarenkistjesfabriekje
groeide uit tot een fabriekscomplex waar triplex werd vervaardigd.
Met de groei van de industrie groeide ook het dorp, waardoor ook de
halte steeds meer bestaansrecht kreeg. Bovendien was het -en is het
nog altijd- de enige plek waar de treinen uit Apeldoorn en Zutphen
elkaar kunnen passeren.
In het najaar van 1959 kreeg Klarenbeek een nieuw stationsgebouw.
Deze werd niet op de plek van het oude haltegebouw geplaatst, maar
langs het tegenoverliggende perron. Zodoende kwam het stationsgebouw
nu aan de Klarenbeekse kant van het spoor te staan. Het "Apeldoornse"
perron werd naar de andere kant van de weg verplaatst, zodat de perrons
vanaf dat moment in een bajonetligging zijn gesitueerd. Het nieuwe
stationsgebouw was een wat kleinere variant van het standaardstationsgebouw
type Velsen Zeeweg, het was het laatste gebouw van dit type dat in
gebruik werd genomen. Vooral aan de perrongevel was goed te zien dat
het gebouwtje zo'n drie meter korter was, in plaats van de gebruikelijke
twee gemetselde penanten had dit gebouwtje er maar één.
De straatgevel was weer een vrijwel blinde muur, op een smal venster
aan de rechterkant na. De schoorsteen was echter van hetzelfde model
als bij het stationsgebouw van Koudum-Molkwerum was toegepast. Zoals
al aangegeven werd met de bouw van het tweede stationsgebouwtje het
emplacementje gewijzigd. Enkele jaren na de ingebruikname van het
vernieuwde station vervielen het goederenspoortje en het losperron.
Het fabrieksspoortje naar de firma Krepel werd ergens halberwege de
jaren zestig opgebroken.
Over het reilen en zeilen van het tweede stationsgebouwtje is mij
erg weinig bekend. Algemeen wordt aangenomen dat het gebouwtje al
in 1976 gesloopt zou zijn. Maar op Youtube vond ik een filmpje uit
oktober 1996 waarop het verwaarloosde stationsgebouwtje nog prominent
in beeld kwam. Ernaast stond een kaartautomaat zoals vanaf de tweede
helft van de jaren negentig werd gebruikt, dus dat jaar klopt wel.
Zeer waarschijnlijk werd het kort na die opname gesloopt. Tegenwoordig
is Klarembeek een rustig stationnetje (gemiddeld zo'n 200 reizigers
per dag), waar tot december 2012 NS-diesels reden. Tegenwoordig wordt
het treinvervoer op de lijn Apeldoorn-Zutphen door Arrive verzorgd.
|
Boven:
Het huidige station Klarenbeek mag dan weinig aansprekend zijn,
toch is het een station met een lange staat van dienst. Ze bestaat
al sinds 1882 en is ook nooit tussentijds opgeven geweest. Dat
is best wel een opmerkelijke prestatie, zeker als je bedenkt dat
de halte er waarschijnlijk nooit zou zijn gekomen zonder de vasthoudendheid
van een zekere heer Krepel,. Die had in Klarenbeek een fabriek
in sigarenkistjes en zag de mogelijkheden van het spoor voor zijn
bedrijf en zijn werknemers. De firma Krepel bestaat trouwens nog
en zit ook nog steeds in Klarenbeek. De fabriek maakt tegenwoordig
vooral binnendeuren, ook worden er nog altijd sigarenkistjes gemaakt...
|
|
Onder:
Deze ogenschijnlijk onscherpe foto is in werkelijkheid een zogenoemde
"still" van een Youtube-video. Op deze opname, gemaakt
in oktober 1996, is het vroegere stationsgebouw te zien. Hier
is goed zichtbaar dat dit gebouwtje aanzienlijk kleiner was dan
haar drie andere soortgenoten. Aan onderhoud was duidelijk al
een hele tijd niets meer gedaan, maar het was nog niet helemaal
dichtgetimmerd. Zeer waarschijnlijk werd het gebouwtje kort na
deze opname gesloopt...
.
|
|
|
|
|
|
Onder:
Twee stationsgebouwen; rechts het gloednieuwe en links het oude
en verlepte gebouw. Die laatste bestond voornamelijk uit dienstwoning(en),
het houten uitbouwtje aan de rechterkant was het eigenlijke "haltegebouw".
Het nieuwe stationsgebouw verrees niet op de plek van het oude
gebouw, maar bij het tegenoverliggende perron. De oorspronkelijke
spoornummering was dan ook omgekeerd ten opzichte van de huidige
situatie. Oftewel: spoor 1 was vroeger spoor 2 en andersom. Wanneer
de spoornummers werden verwisseld is mij niet bekend, wellicht
gebeurde dit ergens in de jaren zeventig of tachtig...
.
|
Onder:
Het tweede stationsgebouw kwam in 1959 gereed. Ook hier is goed
te zien dat de deur aan de linkerkant en de linker penant ontbreken,
het gebouw hield al na de ingang op. Waarschijnlijk (want dit
weet ik niet helemaal zeker) ontbrak bij dit gebouw de bagageruimte.
De twee deuren in de zijgevel suggereren dat er wel toiletten
waren. Dit zou dan betekenen dat het halletje nog wat kleiner
was dan bij de overige gebouwen. Bij dit gebouw stond in de uitbouw
wél een bedieningstoestel voor seinen, wissels en de overweg.
De beveiliging werd rond 1970 gemoderniseerd, waardoor de bediening
vanuit het stationsgebouw van Klarenbeek kwam te vervallen.
.
|
|
|
|
|
Onder:
Het station heeft twee perrons die in een bajonetligging zijn
geplaatst. Ze zijn zo gesitueerd dat de trein altijd na de overweg
stopt. De foto is genomen vanaf het "Apeldoornse" perron
(spoor 2) en gezien in de richting Zutphen. Beide perrons zijn
tegenwoordig zp'n 160 meter lang, vroeger waren ze een stuk korter.
Ook waren ze -tot nog niet eens zo heel lang geleden- aanzienlijk
lager. Zo laag zelfs dat ze met stalen constructies moesten worden
verhoogd. De huidige perrons liggen er sinds 2007.
.
|
Onder:
Nogmaals het perron langs spoor 2. die voor de richting Apeldoorn.
Dit was het perron dat aan het einde van de jaren vijftig in westelijke
richting werd verplaatst. Feitelijk gebeurde dit nogmaals in 2007,
toen het vernieuwde perron nog wat verder westwaarts opschoof.
Aan de rechterkant is nog een klein stukje van het oude, lage
perron overgebleven, het geeft een goed beeld hoe laag de perrons
vroeger waren! Het ligt er nog omdat er een "Leidse abri"
op staat. Die staat er inmiddels ook al sinds mensheugenis...
.
|
|
|
|
|
versie: 28-08-2018 |