| |
(HARDEGARIJP)
Afkorting: | Hdg |
| Maatschappij: | Nederlandse
Spoorwegen (NS) | Type: | Standaardtype
Vierlingsbeek | Architect: | W.B.
Kloos | Bouwjaar:
| 1964 |
Baanvak: | Leeuwarden-Groningen |
| | | |
Alhoewel dit station alweer ruim twintig jaar als Hurdegaryp
in de dienstregelingen staat, zullen veel mensen -en dan met name buiten Friesland-
het nog als Hardegarijp kennen. Het station staat aan de rand van het gelijknamige
dorp in de gemeente Tytsjerksteradiel, aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen.
Deze spoorlijn is onderdeel van de Staatslijn B, de van overheidswege aangelegde
spoorverbinding tussen Harlingen en Nieuweschans. Hurdegaryp, dat dus toen nog
Hardegarijp heette, kreeg al in 1866 haar eerste station, gelijktijdig met de
aanleg van het spoor. Net als het huidige exemplaar was ook het eerste stationsgebouw
een standaardgebouw, en wel één van de Staatsspoorwegen (ook wel
een Waterstaatstation genoemd) type 5e klasse. Dit was het kleinste type. Iets
te klein, in 1891 kreeg het gebouw extra zijvleugels en rond 1915 werd het centrale
deel van een extra bouwlaag voorzien. Na de Tweede Wereldoorlog begint Hurdegaryp
zich steeds meer tot forenzenplaats te ontwikkelen, vooral vanaf het begin van
de jaren zestig groeit het dorp explosief. Voor de NS zal dit ongetwijfeld een
reden zijn geweest om het snelgroeiende dorp van een modern en meer doelmatig
stationsgebouw te voorzien. Het oude standaardgebouw werd gesloopt en vervangen
door... een standaardstationsgebouw, maar dan wel een moderne variant daarvan.
Het is een wat kleinere variant van het standaardstationsgebouw "type Vierlingsbeek",
ontworpen door architect en stedenbouwkundige W.B. Kloos. Van de twaalf gebouwen
van dit type die ooit zijn gebouwd is dit ongetwijfeld de minst opvallende. Debet
hieraan is het nogal grauwe uiterlijk, als enige werd dit gebouw opgetrokken met
simpele bakstenen, iets wat het exterieur van meet af aan geen goed heeft gedaan.
De smalle vensters aan de voorgevel maken het beeld er niet beter op. Om die gevel
niet al te somber te maken zijn de wanden onder die vensters voorzien van witte
en bruine steenstrips, aangebracht in een verticale streeppatroon. Het formaat
is hetzelfde als enige maanden eerder gereedgekomen stationsgebouw in Soest Zuid,
qua indeling is het een spiegelbeeld. Naast de indeling en materiaalgebruik zijn
er nog een paar verschillen; zo staat het stationsgebouw in Hurdegaryp weer op
straatniveau en ontbreekt het boeiboord om de dakrand. Ook stond in het gebouw
weer een bloktoestel, voor de bediening van de seinen, wissels, de overweg ten
oosten van het station en het met spoorbomen beveiligde overpad tussen de perrons.
Naast de significante verschillen was er ook een duidelijke overeenkomst, ook
hier was de ingang aan de perronzijde. Als stationsgebouw kende het een weinig
opvallend bestaan. Vermeldenswaardig is de modernisering van de beveiliging in
1983, waardoor de bediening vanuit het stationsgebouw kwam te vervallen. De loketfunctie
bleef nog tot omstreeks 1997 in stand. In 1999 kreeg het station haar huidige
naam, het was trouwens één van de eerste stations dat een Friese
naam kreeg. Het stationsgebouw stond toen al enige tijd leeg. In de afgelopen
jaren werd het verhuurd aan respectievelijk een detacheringbureau en een beveiligingsbedrijf.
Sinds kort is het vroegere stationsgebouw in gebruik bij een welzijnsorganisatie.
|
Boven:
Dat het "Standaardgebouw type Vierlingsbeek" helemaal niet zo standaard
was bewijst ook dit exemplaar. Als enige werd dit gebouw met simpele metselstenenopgetrokken,
terwijl voor de wanden van de overige gebouwen van dit type gladde strengpersstenen
werd gebruikt. Helaas kreeg het gebouw hierdoor een minder interessant uiterlijk.
Het huidige stationsgebouw van Hurdegaryp werd in het voorjaar van 1964 in gebruik
genomen en heeft tot het einde van de vorige eeuw als zodanig gefunctioneerd.
Dit was het laatste stationsgebouw van dit type dat de brede schoorsteen kreeg.
Evenals het stationsgebouw van station Soest Zuid bestaat het uit slechts vier
traveeën en is daardoor wat kleiner dan haar andere soortgenoten. In mei
1999 kreeg dit station, als één van de eersten, een Friese naam. .
| |
| | | | Onder:
De perronzijde van het station, met duidelijk zichtbaar het restant van het oude,
lage perron. Het huidige exemplaar ligt aan de rechterkant en werd ergens in de
jaren tachtig of begin jaren negentig aangelegd. Op die plek waar nu het eerste
perron is was vroeger een laad/losplaats. Of de witte loods, die op de achtergrond
is te zien, ook bij het station hoorde is mij niet bekend. Overigens is dat bouwwerk
inmiddels gesloopt, dit vanwege de aanleg van een onderdoorgang... .
| Onder:
Een blik in het plaatskaartenkantoor, zoals het er een halve eeuw geleden uitzag.
Op de achtergrond zijn de bedieningstoestellen voor de seinen, wissels en de overweg
ten oosten van het station te zien. In 1983 werd de beveiliging gemoderniseerd,
waardoor de toestellen verdwenen. Het loket sloot in 1997. Inmiddels is het gebouw
intern al diverse keren verbouwd, tegenwoordig is het in gebruik bij een welzijnsorganisatie. .
| | | | | Onder:
Het eerste stationsgebouw van Hurdegaryp was ook al een standaardgebouw, en wel
een zogenoemd "Waterstaat"-station type 5e klasse. De ansichtkaart is
in ieder geval van vóór 1915, in dat jaar kreeg het middendeel een
extra verdieping. De twee lagere zijvleugels werden in 1891 gebouwd. Het stationsgebouw,
dat in 1866 in gebruik werd genomen, heeft net niet haar eeuwfeest mogen meemaken.
Na bijna 98 jaar dienst te hebben gedaan ging het tegen de vlakte. .
| Onder:
Even ten westen van het station bevond zich deze overweg in de Rijksstraatweg.
Op deze foto uit 1970 was het nog een handbediende overweg. Die werd niet vanuit
het stationsgebouw gediend, maar vanuit de wachtpost die op de achtergrond is
te zien. De modernisering van de beveiliging betekende tevens het einde van de
handbediende overweg. Inmiddels is de overweg in z'n geheel verleden tijd, sinds
kort is hier voor het wegverkeer een onderdoorgang. Het is een onderdeel van het
project "Extra sneltrein Leeuwarden-Groningen", waardoor hier binnenkort
vier treinen per uur kunnen rijden... .
| |
|
| |
versie: 6-04-2020 |