BOVENKARSPEL-GROOTEBROEK
( + BOVENKARSPEL FLORA )
 | ||
| Afkorting: | Bkg | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Type: | Standaardtype Vierlingsbeek | |
| Architect: | W.B. Kloos | |
| Bouwjaar: | 1965 | |
| Baanvak: | Hoorn - Enkhuizen | |
| In 1965 werden
de twee allerlaatste standaardstationsgebouwen van het type Vierlingsbeek in gebruik
genomen. Ze werden gebouwd voor de Noord Hollandse stations Hoogkarspel en Bovenkarspel-Grootebroek,
beiden gelegen aan de Enkhuizerlijn. Opvallend; de twee nagenoeg identieke gebouwen
vervingen de oude exemplaren die ook al hetzelfde waren. Nog opmerkelijker; de
twee huidige gebouwen vertonen opvallend veel gelijkenissen met het allereerste
exemplaar van dit type, dat negen jaar eerder in het Noord Brabantse Vierlingsbeek
was neergezet. Zelfs de smalle schoorsteen keerde terug. Het is een waardige afsluiting
voor deze serie van twaalf stationsgebouwen, de cirkel is rond… Station Bovenkarspel-Grootebroek is het voornaamste station van de gemeente Stede Broec, dat ten westen van Enkhuizen ligt in het deel van West Friesland dat "de Streek" wordt genoemd. Ooit waren Bovenkarspel en Grootebroek twee aparte gemeenten, maar al sinds mensheugenis vormen de twee plaatsen -samen met Lutjebroek- één langgerekt lintdorp. Tegenwoordig heeft de gemeente zo'n 22.000 inwoners en heeft het twee stations, die trouwens allebei in Bovenkarspel staan. Dat tweede station -halte is eigenlijk een betere benaming- bestaat in haar huidige vorm sinds 1977. De geschiedenis van station Bovenkarspel-Grootebroek gaat terug tot 1885, als in dat jaar de spoorlijn tussen Hoorn en Enkhuizen gereed komt. Langs dat traject werden drie identieke stationsgebouwen gebouwd: Westwoud, Hoogkarspel en het onderhavige station. De gebouwen zijn (zeer waarschijnlijk) ontworpen door M.A. van Wadenooijen ontworpen en was een wat grotere versie van het nog bestaande stationsgebouw van het vroegere station Avenhorn. Ook waren er sterke verwantschappen met stationsgebouwen als in Boxmeer en Hemmen-Dodewaard. De gebouwen hadden - in tegenstelling tot "Avenhorn", opvallende trapgevels. Met de komst van het spoor brak voor zowel Bovenkarspel als Grootebroek een nieuwe bloeiperiode aan, want enkele jaren na de opening van het station werd veiling "de Tuinbouw" opgericht, die op het terrein achter het station zowel een veilinggebouw als een overlaadstation liet bouwen. Met name dat overlaadstation, met haar zes smalle landtongen, werd een zeer markant element. Desondanks bleef de bevolkingsgroei aanvankelijk nog redelijk bescheiden, pas vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw gingen de dorpen explosief groeien. De forens had het gebied inmiddels ook ontdekt en dus konden Bovenkarspel, Grootebroek en Lutjebroek -evenals het naburige Hoogkarspel- flink gaan uitbreiden. Wellicht was dit mede de reden om de oude stationsgebouwen te vervangen door modernere en efficiëntere exemplaren. Zoals al aangegeven was dit stationsgebouw één van de twee allerlaatste standaardgebouwen "type Vierlingsbeek" dat werd gebouwd. Dit was best wel opmerkelijk, een jaar eerder had de NS de eerste twee exemplaren van een nieuw type standaardgebouw gerealiseerd (het Standaardtype Douma). Het stationsgebouw van Bovenkarspel was niet alleen van het type Vierlingsbeek, het is zelfs bijna een exacte kopie van het -inmiddels allang verdwenen- Brabantse stationsgebouw waarnaar de serie is vernoemd. Het enige echt grote verschil is het type baksteen dat voor dit gebouw werd gebruikt. Ook staat het bouwjaar niet meer op de uiteinden van de betonnen liggers, iets wat trouwens bij de andere gebouwen van na 1960 ook al niet meer voorkwam. Naast de al genoemde smalle schoorsteen keerden ook de betonportalen -welke de basis van het gebouw vormen- weer terug. Het gebouw kreeg weer vijf traveeën, er was zelfs een bagageruimte ingebouwd. Die was bij de twee eerdere gebouwen weggelaten, waardoor die wat kleiner waren. Overigens zal de reden om hier het "oude" type standaardgebouw, en daar ook nog eens de oerversie van, neer te zetten puur financieel zijn geweest. In 1965 werden niet minder dan tien nieuwe stationsgebouwen gerealiseerd, en dat terwijl de NS er qua financiën er niet bepaald rooskleurig voorstond. Een andere mogelijke reden was het feit dat de spoorlijn Zaandam-Enkhuizen in die tijd een secundaire lijn was, waar in beide richtingen slechts eenmaal per uur een dieseltrein reed… Het nieuwe stationsgebouw was trouwens niet de enige grote verandering aan het station destijds. In de jaren zeventig werd het spoor geëlektrificeerd en de beveiliging gemoderniseerd, werden alle goederensporen opgeruimd en verloor het station haar eerste perron. Het treinverkeer maakt sindsdien gebruik van het slechts vier meter brede eilandperron, waar de treinen elkaar ook nog eens kruisen. Het stationsgebouw heeft allang geen loketfunctie meer. Nadat deze in 2005 werd opgeheven heeft het gebouw enige jaren leeggestaan, met alle gevolgen van dien. Maar in 2010 werd het weer opgeknapt en kreeg het een nieuwe huurder, er kwam een Primera in. Vanaf het smalle eilandperron zijn nog altijd de flink overwoekerde landtongen van het vroegere overlaadstation te zien... |
.
 |
 |
 |
 |
 (Ansichtkaart)
|
 | |
 |
 |
|
| |
|
|
versie: 4-08-2020