|
|
HARDINXVELD-GIESSENDAM
|
|
|
Afkorting: |
Gnd |
Maatschappij: |
Nederlandsche
Spoorwegen (NS) |
Architect: |
K. van der
Gaast |
Decoratie: |
J. Borsje (metaalplastiek
voorgevel) |
Bouwjaar:
|
1958 |
Baanvak: |
Dordrecht - Geldermalsen |
|
|
|
|
Station
Hardinxveld-Giessendam oogt op het eerste gezicht nogal onopvallend.
Het lijkt een nogal anoniem bestaan te hebben, waarbij het tegenwoordig
vooral als restaurant bekendheid geniet. De geschiedenis van het station
is des te opmerkelijker, toen het in 1958 in gebruik werd genomen
verving het feitelijk niet één, maar twee stations
Hardinxveld-Giessendam ligt aan wat tegenwoordig de MerwedeLingelijn
heet, de spoorverbinding tussen Dordrecht en Geldermalsen. Oorspronkelijk
stond deze bekend als de Westelijke Betuwelijn en werd tussen 1883
(tot Gorinchem) en 1885 (Gorinchem-Dordrecht) in gebruik genomen.
Hardinxveld en Giessendam waren toen nog twee aparte plaatsen én
gemeenten, maar beschikten vanaf 1885 al wel over een gezamenlijk
station. Het stationsgebouw was vrijwel identiek aan dat van Sliedrecht.
Dat station stond echter op een ongelukkige plek, namelijk anderhalve
kilometer ten oosten van het huidige station en destijds ver buiten
de bebouwing van beide dorpen. Hierdoor werd het station bepaald geen
succes, in 1927 werd het opgeheven. Enige jaren later werd het stationsgebouw
afgebroken.
Daarentegen was de halte Giessendam-Oudekerk aanzienlijk succesvoller.
Deze eenvoudige halte stond op de plek waar nu het huidige station
staat en bleek een aantrekkelijker alternatief, ondanks het feit dat
het niet veel meer dan een houten gebouwtje met een perron was. Toen
het station werd opgeheven nam de halte de rol van station moeiteloos
over. Bij die gelegenheid werd de naam gewijzigd in Giessemdam - Neder-Hardinxveld.
Het kleine haltegebouwtje bleef echter bestaan, met alle ongemakken
van dien. De situatie werd er bepaald niet beter op toen het station
tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd raakte en daarna provisorisch
werd hersteld.
Ondertussen waren de dorpen Giessendam en Neder-Hardinxveld samengesmolten
tot één dubbeldorp, dat echter nog wel in twee afzonderlijke
gemeenten lag. In 1957 werden die samengevoegd en ontstond de nieuwe
gemeente Hardinxveld-Giessendam. Diezelfde naam werd vrijwel direct
daarna aan het station gegeven en later zou ze ook voor de komborden
worden gebruikt. Eind 1958 werd de veredelde halte een volwaardig
station, mét een gloednieuw stationsgebouw. Overigens behield
het station tot op de dag van vandaag haar oude afkorting (Gnd). Opmerkelijk
Dat nieuwe station werd gebouwd naar een ontwerp van architect K.
van der Gaast en leek ogenschijnlijk een wat vereenvoudigde versie
van dat van Oldenzaal. Maar wie goed kijkt ziet dat ook dit gebouw
met veel zorg en aandacht voor detail is ontworpen. En net als bij
het Twentse grensstation werd ook hier het gebouw op perronhoogte
gebracht. Een idee dat architect C. Douma later zou gebruiken bij
een serie standaardstations die vanaf de tweede helft van de jaren
zestig zou worden gebouwd, zoals Etten-Leur of Schagen. Koos Van der
Gaast in Oldenzaal voor een vrij bescheiden bordestrap bij de ingang,
in Hardinxveld-Giessendam domineert een brede trappartij de entree.
Dit wordt nog eens versterkt doordat de sporen, en dus ook de perrons
iets hoger liggen dan het straatnuveau. Het gebouw is dus aan de straatzijde
wat hoger dan op het perron. De ingang wordt duidelijk gemarkeerd
door een brede, vierkante betonnen omlijsting, die eerder ook bij
Vlaardingen Oost en Oldenzaal werd toegepast. Diezelfde omlijsting
is ook aan de perronzijde van het gebouw te vinden. Ook het brede,
platte dak met de dikke en geribbelde dakrand was op dit gebouw aanwezig.
De brede overstek gaf de wachtenden op het eerste perron enige beschutting.
Zoals al aangegeven is het gebouw met veel aandacht voor detail ontworpen.
Zo is langs de onderkant van het dak houtwerk aangebracht. De onderste
helft van het gebouw is bekleedt met kwartsietsteen. Ook op de twee
muren aan de uiteinden van de trap is dezelfde soort natuursteen verwerkt.
Daar bovenop is een ronde betonnen bloembak, in dezelfde stijl als
de dakrand. De binnenkanten van de betonnen omlijstingen zijn versierd
met mozaïeken. Tot slot is aan de voorgevel een metaalplastiek
aangebracht.
Het stationsgebouw heeft onzekere tijden gekend. Nadat in 2004 het
loket werd gesloten werd het gebouw dichtgetimmerd, om vandalisme
te voorkomen. Toch ging het vanaf dat moment snel bergafwaarts. Gelukkig
kreeg het eind 2006 een horecabestemming. Het vroegere stationsgebouw
werd opgeknapt en ziet er sindsdien weer keurig uit. Restaurant "De
Snor" is nog altijd in het gebouw gevestigd, alsmede een winkeltje.
Sinds 2007 worden de treindiensten op dit station verzorgd door Arriva.
In Hardinxveld-Giessendam zijn sindsdien twee nieuwe haltes geopend,
Hardinxveld Blauwe Zoon (dat opmerkelijk genoeg in Giessendam staat)
en Boven Hardinxveld.
|
|
Boven
en onder: Het huidige station Hardinxveld-Giessendam werd in het
najaar van 1958 in gebruik genomen en is sindsdien eigenlijk nauwelijks
veranderd. Alleen een muur die aan de straatzijde de fietsenstalling
aan het oog onttrok is al heel lang verdwenen Het stationsgebouw
staat op gelijke hoogte met het perron, doordat ook het spoor
wat hoger ligt dan straatniveau krijgt het gebouw aan de straatkant
aanzienlijk meer volume. Dit wordt nog eens versterkt door de
brede trap voor de ingang. Vanaf het perron gezien oogt het dan
ook veel minder imposant. Evenals Vlaardingen Oost en Oldenzaal
wordt het aangezicht vooral bepaald door het brede dak met de
dikke geribbelde rand.
.
|
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
Het eerste station Hardinxveld-Giessendam (soms ook wel Giessendam-Hardinxveld
genoemd) stond ruim anderhalve kilometer ten oosten van het huidige
station, aan de Giessenzoon. Het gebouw was identiek aan dat van
Sliedrecht. Doordat het station destijds ver buiten de bebouwde
kom stond werd het geen succes, ook al omdat op de plek van het
huidige station een tweede halte stond. Al in 1927 werd het opgeheven
en het stationsgebouw werd enige jaren later gesloopt. het emplacement
bleef echter nog tot in de jaren zeventig in gebruik voor het
goederenvervoer.
.
|
Onder:
Dit was de vroegere halte Giessendam-Oudekerk, die op de plek
van het huidige station heeft gestaan. Het gebouwtje op de voorgrond
was het haltegebouwtje, daarachter stond waarschijnlijk een dienstwoning.
Het is dus wel duidelijk waarom het haltegebouwtje "armetierig"
werd genoemd. Desalniettemin was deze halte véél
populairder dan het eigenlijke station. Nadat die laatste was
gesloten promoveerde de halte automatisch tot station en werd
de naam gewijzigd in Giessendam - Neder-Hardinxveld.
.
|
|
|
|
|
Onder:
Nogmaals de perrongevel, nu vanaf het eerste perron. Hier is duidelijk
te zien dat de borstweringen uit natuursteen bestaan. De uitbouw
naast de kaartautomaat is origineel en herbergde vroeger het bloktoestel.
Dat toestel, waarmee de seinen en wissels werden bediend, is trouwens
ook bewaard gebleven. Deze is tegenwoordig eigendom van de Stoomtrein
Goes Borsele en is te vinden in Hoedekenskerke. Let ook op de
onderkant van het dak annex luifel, hier geen kwaaitaalelementen,
maar gelakt houtwerk...
.
|
Onder:
Zicht op het tweede perron. Anders dan de foto doet vermoeden
ligt het station aan een enkelsporige lijn, die trouwens nog maar
25 jaar geleden onder de draad kwam. Dit perron -dat opmerkelijk
genoeg tot 2002 een laag perron bleef- is uitsluitend via de overweg
ten oosten van het station te bereiken. Vooral voor reizigers
die eerst nog een kaartje moeten kopen of met de fiets komen betekent
dit een nogal omslachtige route. Zowel de fietsenstalling als
de kaartautomaat zijn bij het stationsgebouw, en die staat bijna
helemaal aan de andere kant van het eerste perron
.
|
|
|
|
|
Onder:
Een detailfoto van het uiteinde van één van de muren,
die aan weerszijden van de brede trappartij is te vinden. Evenals
de onderbouw van het stationsgebouw bestaat het uit gebroken kwartsiet.
Dit materiaal zou Van der Gaast ook gebruikte als gevelbekleding
bij station Heemstede Aerdenhout, daar is het trouwens allang
weer verwijderd. Op de uiteinden van elk van de muren staat een
ronde, betonnen plantenbak. De randen hebben dezelfde geribbelde
motieven als de dakrand, ook dit was destijds een typisch stijlkenmerk
van Van der Gaast...
.
|
Onder:
Op de voorgevel, helemaal aan de linkerkant, is dit metaalplastiek
te zien. Dit kunstwerk werd speciaal voor dit station gemaakt
door de lokale kunstenaar J.C. Borsje en was een geschenk van
de gemeente Hardinxveld-Giessendam. Het werd tijdens de opening
van het station onthuld. In het plastiek zijn de landbouw, visserij
en de industrie van de omgeving uitgebeeld, alsmede het spoor.
Let ook op de gele trein aan de rechterkant. Het lijkt nog het
meest op een De-1 (Blauwe Engel). Dit type trein heeft -voor zover
ik weet- niet op de Westelijke Betuwelijn gereden en is zeker
nooit geel geweest..!
.
|
|
|
|
|
versie: 1-03-2017 |