Home ] Terug naar periode 1965-1985 ]Vorige station ] Volgende station ]
  

 

GRONINGEN NOORD

  
Afkorting:Gnn
Maatschappij:Nederlandse Spoorwegen (NS)
Architect:C. Douma
Bouwjaar: 1974
Verbouwd:2008
Baanvak: Groningen - Delfzijl
Groningen - Roodeschool
  
  
Al sinds jaar en dag is het majestueuze stationsgebouw van het Groningse hoofdstation uit 1896 het oudste exemplaar van de stad. Maar er was een tijd geweest dat dit absoluut niet het geval was. In april 1973 ging namelijk het twaalf jaar oudere stationsgebouw van de halte Noord tegen de vlakte. Wie anno 2022 het huidige station Noord bezoekt kan zich maar nauwelijks een voorstelling maken van het feit dat deze -ietwat desolaat ogende- betonmassa een station met een rijke historie is…
Dit station is één van de oudste, nog bestaande nevenstations van ons land. Het werd in 1884 onder de naam Groningen Halte Staatsspoor in gebruik genomen, gelijktijdig met de -door de Staat aangelegde- spoorlijn naar Delfzijl. Groningen was daarmee na Rotterdam de tweede stad van ons land waar dezelfde spoorwegmaatschappij meer dan één station had. (Voor de duidelijkheid: de stations die de verschillende maatschappijen hadden in een stad, zoals -bijvoorbeeld Den Haag Hollands Spoor en Den Haag Staatsspoor- worden hier nadrukkelijk niet mee bedoeld) Dat tweede Groningse station werd destijds even ten noordwesten van de stad gebouwd. Aanvankelijk lag het uitsluitend aan de spoorlijn naar Delfzijl, sinds 1893 stoppen hier echter ook de treinen van en naar Roodeschool. Het eerste station werd voorzien van een riant stationsgebouw, zeker voor een "halte". Het deed sterk denken aan het nog bestaande stationsgebouw van Arkel, maar dan wel aanzienlijk groter. Waarom dit station zo'n riant ontvangstgebouw kreeg is mij niet bekend, blijkbaar had men er hoge verwachtingen van…
Het station heette dus oorspronkelijk Groningen Halte, maar in de volksmond werd het al sinds mensheugenis het "Noorderstation" genoemd. Blijkbaar werd de naam "Halte" als verwarrend ervaren. In 1955 werd de naam van het station officieel gewijzigd in Groningen Noord. In die tijd maakte Groningen een explosieve groei door en werden ten noorden en westen van het spoor naar Sauwerd nieuwe woonwijken uit de grond gestampt. Het laaggelegen spoor en het oude station Groningen Noord werden een steeds groter probleem voor het wegverkeer, dat op haar beurt eveneens aan een explosieve opmars bezig was. Aan het begin van de jaren zeventig werd besloten om het spoor tussen het Reitdiep en het Van Starkenborghkanaal omhoog te brengen, waarbij een aantal overwegen kwam te vervallen. De brede Noorderstationsstraat, die letterlijk vóór het station lag, werd doorgetrokken en ging verder als Kastanjelaan. Het nieuwe station werd boven deze werd als viaductstation gebouwd. Na een bouwtijd van ruim twee jaar werd in december 1974 het nieuwe station Groningen Noord met enig feestelijk vertoon in gebruik genomen. Het oude stationsgebouw was twintig maanden eerder al met de grond gelijkgemaakt. Vermeldenswaardig is nog dat deze ombouw een werkgelegenheidsproject was.
Ook het tweede station kreeg -zeker voor een nevenstation dat aan twee secundaire spoorlijnen is gelegen- een behoorlijk riante uitrusting, en dat in een tijd dat aan diezelfde lijnen stationsgebouwen moesten plaatsnaken voor een glazen wachthok. In de oorspronkelijk opzet was er op straatniveau een plaatskaartenkantoortje en een kleine kiosk. De vier trappen waren in de hoeken van het viaduct te vinden. De trappen waren volledig overdekt en ook de perrons kregen een heel behoorlijke beschutting. Een opmerkelijk detail is dat de perrons in een bocht liggen terwijl de twee overkappingen kaarsrecht zijn. dit betekend dat de beschutting op het tweede perron iets minder effectief is.
Het station werd ergens in de jaren negentig een ombemande halte. Wel is er nog altijd een kleine horecagelegenheid onder het spoorviaduct te vinden. De halte heeft al jaren een bedenkelijke reputatie als het gaat om sociale veiligheid gaat. Met enige regelmaat berichtte de kranten over vernielingen, brandstichtingen en geweldsincidenten. Mede om die reden werden in 2008 de overdekte trappen afgesloten en kwamen er twee nieuwe exemplaren voor in de plaats. Deze nieuwe trappen zijn uit sociaal oogpunt gezien veel overzichtelijker, maar de reizigers zijn nu wel aan de elementen overgeleverd. Ook hangt het station al jaren vol met camera's, maar opvallend genoeg heeft het (nog) geen toegangspoortjes...
.
Boven en onder: Het huidige station Groningen Noord werd eind 1974 in gebruik genomen en is een klassiek voorbeeld van een viaductstation, waarvan er toen nog niet zoveel van bestonden. Voor een voorstadhalte uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw was het goed geoutilleerd, zo had het overdekte trappen naar de perrons en ook de perrons beschikken over een riante beschutting. Opmerkelijk detail: de perronluifels zijn kaarsrecht, terwijl de perrons de bocht van het spoor volgen...
.
 
 
OOnder: Het eerste stationsgebouw was ronduit riant te noemen. Het was een wat grotere versie van het stationsgebouw van het Zuid-Hollandse Arkel, dat ongeveer gelijktijdig werd gebouwd. Beide gebouwen werden ontworpen door M.A. van Wadenoijen. Op deze ansichtkaart uit het begin van de vorige eeuw heeft het gebouw nog haar fraaie houtsnijwerk, deze werd op een zeker moment verwijderd. Het gebouw verloor hierdoor wat aan charme...
.
Onder: Op deze foto is duidelijk te zien dat het gebouw haar laatste fase had bereikt. De ooit zo representatieve ruimte lijkt eerder op een opslagplaats, in de doorgang naar het perron staat zelfs een fiets geparkeerd. In het midden zijn de deuren naar de wachtruimte annex restauratie te zien. of deze toen nog in gebruik was en in welke staat deze verkeerde is mij niet bekend. Wel werd deze toegang op de valreep nog van de bekende blauwe pictogrammen, die enkele jaren tevoren waren geïntroduceerd, voorzien.
.
 
 
Onder: Ook het eerste station beschikte over twee perrons. Dat tweede perron lag ingeklemd tussen het eerste en tweede spoor, iets wat gebruikelijk was bij Staatsspoor-stations uit die tijd. Wat direct opvalt is de grote, doorlopende luifel aan de perrongevel van het stationsgebouw. Anders dan de oorspronkelijke stationsnaam (Groningen Halte) deed vermoeden was dit een volwaardig station, het had zelfs een eigen laad/losplaats. Die werd onder meer gebruikt voor het vervoer van steenkool, bestemd voor de nabijgelegen gasfabriek. Let ook op de voetgangersbrug over de sporen. Deze diende uitsluitend om aan de andere kant van het spoor te komen, tussen de twee perrons was een overpad.
.
 
 
Onder (beide foto's): Het Noorderstation had vooral in de jaren negentig van de vorige eeuw en het begin van de huidige eeuw geen beste naam als het om sociale veiligheid ging. Mede om die reden kreeg het station in 2008 een facelift, waarbij de vier overdekte -maar onoverzichtelijke- trappen werden afgesloten. De twee perrons kregen ieder een nieuwe trap (foto linksonder), die niet meer overdekt is. Ook werden er hellingbanen (foto rechtsonder) aangelegd en werden de perrons wat verlengd. De huidige trappen zijn qua veiligheid veel overzichtelijker dan de oude "pisgaten" van weleer, maar de reizigers zijn nu wel overgeleverd aan de elementen. Aan het begin van iedere trap staat een wat merkwaardige, en enigszins nutteloze, rechthoekige poort.
.
 
 
Onder: Alhoewel de vier overdekte trappen van weleer al sinds 2008 hermetisch zijn afgesloten zijn ze nog altijd aanwezig, zoals deze foto laat zien. Door de lichtinval lijkt deze "trap naar nergens" bijna spookachtig. Wat er momentheel met de ruimte gebeurt is mij niet bekend, maar erg verlaten ziet het er bepaald niet uit...
.
Onder: In het jaar 2000 werden de pijlers van het spoorviaduct voorzien van veertien mozaïeken. Ze bestaan uit vierkante panelen van beton, met daarop mozaïeken van keramiek en / of (spiegel)glas en werden gemaakt door H,. van Bentem. Het is een herinnering aan de Utrechtste studente Anne de Ruijter de Wildt, die in de vroege ochtend van 1 mei 1997 levenloos bij dit station werd gevonden. Ze bleek te zijn vermoord. Anne wilde ooit met stukjes keramiek een wandkunstwerk makeb Van Bentem bracht dit idee na haar dood tot uiting…
.
 
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 22-01-2022