| | |
(VEENWOUDEN)
| | | |
| Afkorting: | Fwd |
| Maatschappij: | Nederlandse
Spoorwegen (NS) | | Type: | vereenvoudigd
Standaardtype Douma (groot) | | Architect: | C.
Douma | | Bouwjaar:
| 1973 | | Baanvak:
| Leeuwarden-Groningen | | | |
| | |
Er zijn in
ons land opvallend weinig plaatsen die met een F beginnen, op een enkeling na
zijn deze in de drie noordelijke provincies te vinden. Franeker was gedurende
lange tijd het enige Nederlandse station dat met een F begint. Maar hier kwam
eind 2015 verandering in, toen er een tweede station bijkwam; met het ingaan van
de dienstregeling 2016 werd de naam van station Veenwouden gewijzigd in Feanwâlden,
nadat eerder al de officiële plaatsnaam was "verfriesd".
Feanwâlden
ligt in de gemeente Dantumadiel, in het noordoosten van Friesland. Het dorp genoot
ooit bekendheid dankzij de Freia, één van de allereerste zuivelfabrieken
van ons land. En die fabriek bestaat nog steeds, al staat ze sinds jaar en dag
in het Openluchtmuseum te Arnhem. In Feanwâlden herinnert alleen een klein
woonwijkje met de naam Freiahof nog aan de plek waar de fabriek ooit heeft gestaan.
Die
fabriek stond aan het spoor en dat was uiteraard niet zonder reden. Via het spoor
werden de kolen aangevoerd voor de stoommachine en konden de zuivelproducten worden
afgevoerd. Feanwâlden ligt aan de spoorlijn Leeuwarden - Groningen. Dit
traject is een deel van de spoorverbinding Harlingen - Bad Nieuweschans, werd
door de Staat werd aangelegd en gefaseerd tussen 1863 en 1868 in gebruik werd
genomen. Feanwâlden kreeg in 1866 haar station, met daarbij een standaard
stationsgebouw van het type 4e klasse. Een opvallend fors gebouw voor een plaatsje
dat destijds nog geen duizend inwoners telde. Maar opvallend genoeg was het stationsgebouw
bepaald niet te ruim bemeten, integendeel zelfs. Rond 1897 werd het gebouw uitgebreid
met twee extra vleugels, waarbij die aan de linkerkant tweemaal zo lang werd als
het korte vleugeltje aan de rechterkant.
In de tweede helft van de twintigste
eeuw ontwikkelde Feanwâlden zich (een beetje) tot forenzenplaats, mede dankzij
haar goede spoorverbinding met Leeuwarden. Ondertussen werd de spoorlijn Leeuwarden-Groningen
aangewezen als één van de lijnen was alle, nog resterende negentiende
eeuwse stationsgebouwen vervangen moesten worden door een modern standaardgebouw.
Alleen al langs deze lijn verdwenen op deze manier vijf stationsgebouwen, die
allen werden vervangen door een moderner standaardexemplaar (Hurdegaryp, dat al
in 1964 een nieuw stationsgebouw kreeg, meegerekend). Feanwâlden was ook
één van die stations die haar "Waterstaatgebouw" zagen
verdwijnen en er een vereenvoudigd Standaardtype Douma voor terugkregen. Feanwâlden
was één van de zes stationsgebouwen die in oktober 1973 in gebruik
werden genomen. In feite is het een iets grotere kopie van het stationsgebouw
van Akkrum, welke twee maanden eerder in gebruik werd genomen.
Als stationsgebouw
deed het ongeveer 25 jaar dienst. In de tweede helft van de jaren negentig werd
het gebouw een VVV-kantoor, waar aanvankelijk nog treinkaartjes werden verkocht.
De kaartverkoop werd echter al na korte tijd gestaakt. Het VVV-kantoor hield het
tot eind 2013 uit, waarna het gebouw enige jaren leeg kwam te staan. Kort geleden
kreeg het echter een nieuwe functie, na een intensieve verbouwing werd het een
lunchroom. Het eilandperron kreeg begin 2022 een nieuwe, sterk verbeterde perronbeschutting.
|  Boven:
Het huidige stationsgebouw van Feanwâlden werd in oktober 1973 in gebruik
genomen. Het gebouw is de grotere variant van het vereenvoudigde Standaardtype
Douma en was qua formaat en indeling identiek aan het stationsgebouw van Beilen.
Het grootste verschil met dat gebouw is de afwerking, de handvormstenen -die ook
bij het stationsgebouw van Akkrum zijn gebruik- zijn ook bij dit gebouw toegepast.
Het stationsgebouw heeft tot de tweede helft van de jaren negentig dienstgedaan,
daarna werd het een VVV-kantoor. Aanvankelijk konden hier ook nog treinkaartjes
worden gekocht, maar dat duurde niet zo heel lang. Waanneer dit gebeurde is mij
niet bekend, maar vermoedelijk was dit kort na de eeuwwisseling. Het VVV-kantoor
sloot eind 2013, hierna stond het enige tijd leeg. Sinds 2021 is er een lunchroom
in gevestigd. Opmerkelijk: sinds kort prijkt er weer een stationsklok op het hoge,
gemetselde bouwdeel. Vermeldenswaardig is verder nog dat het spoor vanaf Feanwâlden
tot en met Grijpskerk tegenwoordig dubbelsporig is. Mede hierdoor -en dankzij
de komst van snellere dieseltreinen- werd de reistijd tussen Leeuwarden en Groningen
drastich bekort. De sneltrein, die trouwens in Feanwâlden één
van haar twee tussenstops heeft, doet er anno 2022 slechts 34 minuten over...
.
| | |
| | | | Onder:
Tweemaal het perron, gezien in westelijke (foto linksonder) en in oostelijke (foto
rechtsonder) richting. Oorspronkelijk had dit station twee perrons, een langsperron
bij het stationsgebouw en een smal eilandperron. Het huidige brede eilandperron
werd waarschijnlijk aan het begin van de jaren tachtig aangelegd. Onlangs kreeg
het perron nieuwe perronbeschutting, zoals op de foto rechtsonder is te zien.
Op de foto linksonder is de hoge bebouwing van de voormalige fabriek voor honden-
en kattenvoer te zien...
.
| | | | | | | Onder:
Het eerste stationsgebouw van Feanwâlden was een 4e klasse Waterstaaatgebouw,
een type gebouw dat ook in plaatsen als Franeker, Roermond en Sittard werd gebouwd.
Een opvallend fors gebouw voor een plaatsje dat in die tijd nog geen duizend inwoners
telde. Toch werd het gebouw in 1897 uitgebreid met twee extra vleugels. De foto
toont het gebouw in haar nadagen, aan onderhoud werd duidelijk al een tijdje niet
veel meer gedaan. Overigens werd dit gebouw pas gesloopt toen het huidige stationsgebouw
gereden was gekomen...
.
| Onder:
Ooit was Feanwâlden een klein spoorknooppunt. Per trein kon men naar Leeuwarden
of Groningen en per tram naar Dokkum of Drachten. De Nederlandsche Tramweg Maatschappij
(NTM) had in Feanwâlden een eigen tramstation, tegenover het spoorwegstation,
in een gebouw dat tevens een plaatselijk bekend hotel was. de tram hield het tot
kort na de Tweede Wereldoorlog uit, het hotel annex stationsgebouw moest in 1969
plaatsmaken voor de aanleg van een rondweg (de Rûnwei).
.
.
| | | | | Onder:
"Kiss & Ride", maar dan op z'n Fries. Enkele jaren geleden werd
besloten om het stationsgebied volledig te herinrichten. De Rondweg (Runwei),
die eind jaren zestig pal voor het station was aangelegd, had dankzij de aanleg
van de N356 (de Sintrale As) veel van haar betekenis verloren. Het gedeelte bij
het station is inmiddels weer verdwenen. Er is nu een nieuw stationsplein aangelegd.
Ook kwam er een park.
.
| Onder:
De stoomzuivelfabriek "Freia" uit 1879 was ooit de eerste zuivelfabriek
van Friesland en één van de eerste van ons land. De fabriek stond
even ten westen van het station, op de plek waar nu het Freiahof is. Nadat de
fabriek op hield te bestaan, werd het oudste deel ervan steen voor steen afgebroken
en weer opgebouwd in het Openluchtmuseum. Daar is de Freia al sinds jaar en dag
open voor het publiek…
.
| | | | |
versie: 10-06-2022 |
