ETTEN-LEUR
| Afkorting: | Etn |
 |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Type: | Standaardtype Douma ("plint") | |
| Architect: | C. Douma | |
| Decoratie: | C.T. Wuisman (glasmozaïek, inmiddels verdwenen) | |
| Bouwjaar: | 1965 | |
| Baanvak: | Roosendaal - Breda | |
| Vanaf het midden van
de jaren zestig van de twintigste eeuw werden enkele plaatsen die in het verleden
een station hadden weer op het spoornet aangesloten. Voorbeelden hiervan zijn
Rijswijk en Zoetermeer, in beide gevallen snelgroeiende forenzenplaatsen. Tot
diezelfde categorie mag ook Etten-Leur worden gerekend. In 1965 kreeg dit Brabantse
dubbeldorp weer een station, op de kop af 25 jaar nadat het vorige was opgeheven… Het koppelteken in de plaatsnaam doet al vermoeden dat hier sprake is van twee aparte plaatsen, die in de loop van de tijd aan elkaar zijn vergroeid. De oude dorpskern van Etten ligt op zo'n 10 kilometer ten westen van Breda, Leur ligt op haar beurt weer enkele kilometers ten noordoosten van Etten. Leur was ooit een havenplaatsje, de restanten zijn nog altijd in de oude dorpskern te zien. In Etten was vooral de handel een belangrijke bron van bestaan, hieraan herinnert de langgerekte Markt. Beide plaatsen waren aanvankelijk lintdorpen, pas na de Tweede Wereldoorlog zouden ze explosief groeien en uiteindelijk samensmelten. Dit kwam enerzijds door het aantrekken van industrie, een mooi voorbeeld hiervan was de fabriek voor huishoudelijke artikelen Tomado. Dit trok veel nieuwe inwoners aan. Daarnaast werd Etten en Leur een echte forenzengemeente. In 1968 werd de gemeentenaam Etten en Leur gewijzigd in Etten-Leus, sindsdien is er sprake van één woonkern. Vanwege die oorspronkelijke lintbebouwing was het niet zo ingewikkeld om een spoorlijn tussen de beide plaatsen aan te leggen. Etten-Leur ligt aan de oudsre spoorlijn van Noord-Brabant, die tussen Roosendaal en Breda. Dit was oorspronkelijk een zijtak van de spoorlijn tussen Antwerpen en Moerdijk, ooit de allereerste internationale spoorverbinding van ons land. Desondanks kwam het gedeelte tussen de Belgische grens en Etten in 1854 als eerste gereed, iets eerder zelfs dan het deel tussen Roosendaal en Moerdijk. Een laar later werd het laatste stuk naar Breda voltooid. En daar begint de wat merkwaardige en bewogen (letterlijk!) geschiedenis van dit station. Als de spoorlijn in de zomer van 1854 het dorp Etten bereikt, wordt ter hoogte van de huidige Duinkerkelaan een tijdelijke halte ingericht, zo'n 700 meter ten westen van het huidige station. Die halte werd bekend onder de naam "Etten Vosschendaalschestraat". Deze zou nog geen vijf maanden dienstdoen , in december van datzelfde jaar kon het eerste "echte" station van Etten in gebruik worden genomen. Deze stond ook al niet op dezelfde plek als het huidige station, maar zo'n 400 meter ten oosten daarvan, nabij de toenmalige doorgaande weg tussen Etten en Leur. Het eerste stationsgebouw van Etten, zoals het station toen nog heette. Was niet veel meer dan een veredelde baanwachterswoning. In 1885 -de naam van het station is dan al veranderd in Etten-Leur- kreeg het gebouw een bovenverdieping, zo'n dertig jaar later kreeg het gebouw een hoog eindgebouw met een puntgevel. Kennelijk was het station aanvankelijk niet zo'n heel groot succes. Wellicht dat de wat afgelegen ligging tussen de twee dorpen een rol heeft gespeeld. In 1938 werd het station voor de eerste maal gesloten. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd het station voor korte tijd heropend, maar in september 1940 werd het andermaal gesloten. Opmerkelijk genoeg had het dorp Leur nog enige tijd een eigen halte gehad. Deze bevond zich xo'n anderhalve kilometer ten oosten van het toenmalige station Etten-Leur. Ook deze halte was niet zo'n heel groot succes, ze werd al in 1934 gesloten… De snelle ontwikkeling tot forenzengemeente was voor de NS een belangrijke reden om Etten en Leur weer van een eigen station te voorzien. Het had wellicht voor de hand gelegen om het oude station weer nieuw leven in te blazen, het vroegere stationsgebouw stond er zelfs nog. Maar er werd voor een nieuwe centraler gelegen locatie gekozen. Er kwam daardoor ook een nieuw stationsgebouw. Dit werd een vernieuwd type van het Standaardgebouw Douma. Ten opzichte van het eerdere type (waarvan de laatste opmerkelijk genoeg nog in aanbouw was) was het belangrijkste verschil dat het een stuk hoger stond. Hierdoor kreeg dit type gebouw de bijnaam "Plint". Dit is het duidelijkst zichtbaar bij de ingang, waar een trap met enkele treden is. Een ander opvallend verschil was het ontbreken van de gemetselde borstweringen. Vanaf nu werden deze van geëmailleerd glas. Voor de wanden die wel zijn gemetseld werd hetzelfde type steen gebruikt die ook bij het stationsgebouw van Wierden werd toegepast. Ook opvallend is het aanzienlijk forsere formaat van het gebouw, zo'n anderhalve keer groter dan "Wierden". Wat bleef was het donkere geveldeel aan de voorzijde van het gebouw. Voor het eerste werd deze niet voorzien van een kunstwerk, maar werd met siermetselwerk opgebouwd. In deze wand werd vervolgens een uurwerk aangebracht. Het stationsgebouw is tegenwoordig aan de buitenkant nog in opvallend authentieke staat, zelfs de tekst "NEDERLANDSE SPOORWEGEN" prijkt nog altijd op de dakrand boven de ingang. Ook heeft de voorgevel heel lang haar originele uurwerk gehad, deze is helaas een jaar of tien geleden vervangen door een ander exemplaar. Van binnen is het gebouw echter rigoureus verbouwd, hierbij ging een uniek glasmozaïek van K. Wuisman verloren. Deze was onder het lokettenfront te bewonderen. Loketten heeft het station trouwens allang niet meer... | 
 . |
| |
 |  |
 | |
| |
 |
 |
 |
 |
|
| |
|
|
versie: 8-03-2021