Al vanaf het moment dat de Staatslijnen werden
aangelegd werd druk gelobbyd voor een spoorverbinding via Weert,
maar aan het begin van de twintigste eeuw had Eindhoven nog altijd
geen rechtstreekse spoorverbinding met deze plaats, een reis naar
Zuid Limburg ging ook toen nog middels een flinke omweg via Venlo.
Dat begon nu vooral merkbaar te worden bij het goederenvervoer,
meer bepaald: het kolenvervoer vanuit Zuid Limburg. Het zou echter
nog tot 1904 duren voordat het definitieve besluit werd genomen.
Vervolgens duurde het nog negen jaar voordat daadwerkelijk de eerste
trein tussen Eindhoven en Weert reed. Die nieuwe spoorlijn zou in
de toenmalige gemeente Tongelre op het bestaande spoor vanuit Venlo
aansluiten, even ten oosten van Eindhoven. Zowel in Eindhoven als
in Weert ging het station volledig op de schop, waarbij in de laatstgenoemde
plaats het spoor ook nog eens verhoogd werd aangelegd. In Eindhoven
werd het ophogen van het spoor kennelijk niet nodig geacht (daar
kreeg men al heel snel spijt van
). Aanvankelijk dacht men
zelfs nog het bestaande stationsgebouw te kunnen aanpassen, maar
al snel werd duidelijk dat een compleet nieuw stationscomplex moest
worden gebouwd. De uitbreiding van het emplacement en de bouw van
het nieuwe station bleek een behoorlijke uitdaging te zijn. Het
dorp Woensel, en dan met name de buurt Fellenoord, was ter hoogte
van de Vestdijk al bijna tegen Eindhoven aangegroeid. Iets ten oosten
daarvan was nog wel volop ruimte, maar omdat toen nog van uitbreiding
van het bestaande stationsgebouw werd uitgegaan kon deze niet worden
verplaatst. Het emplacement schoof wel wat naar het oosten op en
dat leverde een nogal ongebruikelijke plattegrond op. Zo moest het
perron langs de westelijke rand van het emplacement worden aangelegd,
waardoor het onder een hoek van circa 15 graden ten opzichte van
het stationsgebouw kwam te liggen. Het station werd dan ook gefaseerd
opgeleverd; het perron met de perrongebouwen en de overkapping werd
in 1915 in gebruik genomen, het stationsgebouw kwam een jaar later
gereed.
Het nieuwe Eindhovense station was, net als de andere stations langs
de lijn Eindhoven-Weert, een ontwerp van G.W. van Heukelom. Het
was het grootste project voor deze architect, die toen al naam had
gemaakt met station Roosendaal en het allang verdwenen grensstation
Baarle-Nassau. Het stationsgebouw van Eindhoven -dat deels op de
fundamenten van haar voorganger werd gebouwd- was op het eerste
gezicht totaal anders dan de andere gebouwen langs de genoemde spoorlijn,
zoals Weert of Geldrop. Het had eerder overeenkomsten met dat van
Maastricht, dat trouwens gelijktijdig met het Eindhovense stationsgebouw
werd gebouwd. De vormgeving was bijzonder strak, waarbij vooral
de hoge schilddaken in het oog sprongen. Het meest opvallend was
her centrale deel, dat trouwens links van het midden stond. dit
gedeelte was aanzienlijk hoger en had een hoog tentdak. Voor dat
"centrale deel" was een soort voorbouw, met daarin de
hoofdingang en wederom gedekt met een schilddak. Opmerkelijk waren
de vier dubbele deuren in de rechtervleugel. Twee van die deurpartijen
vormden de uitgang, de andere twee waren de ingang voor abonnementenhouders.
De strakke lijnen van de buitenzijde werden bepaald niet voortgezet
in de stationshal, integendeel zelfs! In die hal werd het aangezicht
vooral bepaald door rondboogdoorgangen, een typisch stijlkenmerk
van Van Heukelom in die tijd. Ook het stationsgebouw van Weert is
er rijkelijk mee voorzien, evenals dat van Maastricht. Via een lange
gang in de rechtervleugel werd de trap naar de perrontunnel bereikt,
deze bevond zich helemaal aan de rechterkant van het gebouw. Die
rechtervleugel was aanzienlijk langer dan het linker exemplaar,
waarbij deze ook steeds lager en smaller werd. Behalve die lange
gang waren hier vermoedelijk ook wat dienstruimten. In de linkervleugel
heeft waarschijnlijk de bagage afdeling gezeten. Via een vrij lange
perrontunnel werd het eilandperron bereikt, dat door de nogal ongebruikelijke
ligging vrij ver van het stationsgebouw lag. Dat perron was een
dubbel eilandperron, met zowel aan de west- als aan de oostzijde
twee zaksporen. Het had hierdoor een soort X-vorm, en dankzij die
vorm had het perron in totaal acht perronfasen. Op het brede gedeelte
stonden drie perrongebouwen onder een lange perronoverkapping. In
tegenstelling tot het stationsgebouw leken de perrongebouwen wel
op die van Weert of Geldrop. Datzelfde gold eigenlijk ook voor de
perronoverkapping, al waren hier ook wel duidelijke verschillen.
Zo waren de uitkragingen van de boogspanten veel forser uitgevoerd,
de gebogen constructies reikten zelfs bijna tot de perronvloer.
De uiteinden van de spanten krulden sierlijk om de buitenste liggers
heen. Het gaf de overkapping -ondanks die wat grovere constructie-
toch best wel een sierlijk aanzien. De overkapping zelf was trouwens
ook hier een flauw hellend zadeldak, boven de vier zaksporen was
de constructie open gelaten. Hoe de indeling van de perrongebouwen
was weet ik niet precies, in ieder geval bestond het gebouw dat
het dichtst bij de perrontrap was uit wachtruimten.
|
|
Boven
en onder: Het tweede stationsgebouw van Eindhoven. Directe aanleiding
voor de bouw van het nieuwe station was de aanleg van de spoorlijn
Eindhoven-Weert, welke in 1913 gereedkwam. Dat kon bepaald niet
van dit station worden gezegd; het perron kon pas vanaf 1915 worden
gebruikt, het stationsgebouw kwam een jaar later gereed. De ansichtkaart
hierboven toont het gebouw vanaf de toenmalige Stationsstraat.
Het gebouw aan de linkerkant, met die karakteristieke erker, staat
er nog altijd. Op de kaart hieronder is de ingang, de linkervleugel
en het stationspostkantoor te zien. Die laatste telde oorspronkelijk
slechts één bouwlaag met daarop een schilddak, net
als het stationsgebouw. Later kreeg het gebouw een extra verdieping
en een wolfsdak. Het postkantoor heeft tot 1961 dienstgedaan en
heeft het nieuwe station ook nog even meegemaakt. Helemaal links
op de achtergrond is nog net een deel van de "Lichttoren"
te zien, onderdeel van de Philipsfabrieken en nog altijd een zeer
markant herkenningspunt in Eindhoven
.
|