Home ] Terug naar periode 1900-1920 ]Vorige station ] Volgende station ]

   
 
EDE CENTRUM

 

(EDE-DORP)

Afkorting: Edc
Maatschappij: Spoorwegmaatschappij "De Veluwe" (SV)
Architect: onbekend
Bouwjaar: 1902
Baanvak: Ede-Wageningen - Amersfoort
Status: Rijksmonument
   
   
De "Kippenlijn", de spoorwegverbinding tussen Amersfoort en Ede-Wageningen, is één van die spoorlijnen die tijdens de snelle opmars van de lokaalspoorwegen werd aangelegd. Ondanks het feit dat de lijn al bijna zestig jaar geleden werd geëlektrificeerd en de treinen tegenwoordig een halfuursdienst reiden heeft het nog steeds veel kenmerken van een lokaalspoor: een grotendeels enkelsporig en bochtig traject waar met een relatief lage snelheid wordt gereden. Tegenwoordig is de trein een onmisbare schakel in de verbinding tussen Ede en Amersfoort. Ruim een eeuw geleden dacht men daar echter heel anders over…
Het is 1896 als in Barneveld de lokale spoorwegmaatschappij "De Veluwe" wordt opgericht, met als doel een spoorwegverbinding aan teleggen tussen het reeds bestaande station Ede-Wageningen en Nijkerk, via Lunteren en Barneveld, aan te leggen. Ook zou er een station worden gebouwd bij de dorpskern van Ede want in die tijd lag het station aan de NRS-spoorlijn enkele kilometers buiten het dorp.
Maar de aanleg verliep echter niet helemaal zoals de maatschappij voor ogen had. Met name in Ede ondervond men nogal wat tegenstand tijdens de aanleg. Zo moest de spoorlijn met een boog om het dorp worden aangelegd en werd bedongen dat er op zondagen absoluut geen treinen mochten rijden. Uiteindelijk kon op 1 mei 1902 het traject tussen Ede-Wageningen en Barneveld in gebruik worden genomen.
Het stationsgebouw is een typisch lokaalspoor station dat qua vorm nog lijkt op de eerder gebouwde stations in onder andere: Medemblik, Aalten of Landgraaf. Maar dankzij het schilddak heeft het gebouw wel duidelijk een eigen gezicht gekregen. Het gebouw heeft een opvallende gevelindeling, waarbij vooral de smalle vensters linksboven opvallen. Deze verspringen trapsgewijs in hoogte, dus ongetwijfeld bevindt zich daarachter het trappenhuis. Het stationsgebouw heeft een lage zijvleugel aan de rechterkant, dat als goederenloodsje dienst deed. Aan de perrongevel is een fraai afgewerkte luifel aangebracht. Boven de ingang van het stationsgebouw is een kleinere versie van de perronluifel aangebracht.
Het station heette in de jaren na de opening Ede-Dorp, om verwarring met het verderop gelegen station Ede-Wageningen te voorkomen. In 1951, het jaar waarin de Kippenlijn werd geëlektrificeerd, kreeg het station de huidige naam "Ede Centrum".
In de eerste helft van de jaren zeventig verloor het stationsgebouw haar functie en dreigde het gesloopt te worden. Mede door acties van het gemeentebestuur (jawel…!) werd besloten van de sloop af zien en kreeg het een nieuwe bestemming. Sinds 1975 is in het stationsgebouw, dat inmiddels de status van Rijksmonument had verworven, het Historisch Museum Ede gevestigd. Naast het oude, voormalige stationsgebouw verrees een glazen wachthok (een zogenoemde "Leidse abri"), dat de nieuwe "stationsaccommodatie" werd. Het stationsgebouwgebouw werd rond 1990 volledig gerestaureerd.
Nog niet zo lang geleden werd dit wachthok vervangen door een wel heel bijzonder vormgegeven wachtruimte. Naast het stationsgebouw, op het perron, verrees namelijk een muziekpodium. Aan de achterzijde van dit podium is een wachtruimte voor treinreizigers. Een wel heel opmerkelijke vorm van een "combistation". Overigens schijnt dit podium, afgezien van de jaarlijkse Heideweek in augustus, maar heel weinig gebruikt te worden… Ook het stationsplein (dat officieel Museumplein heet) kreeg een opknapbeurt, waardoor er -helaas- een wat confronterende combinatie van oud en nieuw is ontstaan…
Boven: Het fraai gerestaureerde stationsgebouw biedt tegenwoordig onderdak aan het Historisch Museum Ede. Let ook eens op de fraaie lantaarn.
 
 
 
Onder: het stationsgebouw is van de drie gebouwen die van dit type werd gebouwd het gaafst bewaard gebleven. Zelfs de grote houten deuren van de goederenloods zijn nog intact!
Onder: De huidige "stationsaccommodatie" werd enkele jaren geleden gebouwd.
 

 

 

 

  Free counter and web stats versie: 20-02-2009