|
|
(EDE-DORP)
Afkorting: |
Edc |
|
Maatschappij: |
Spoorwegmaatschappij "De Veluwe"
(SV) |
Architect: |
onbekend |
Bouwjaar:
|
1902 |
Baanvak: |
Ede-Wageningen -
Amersfoort |
Status: |
Rijksmonument |
|
|
|
|
De "Kippenlijn",
de spoorwegverbinding tussen Amersfoort en Ede-Wageningen, is één
van die spoorlijnen die tijdens de snelle opmars van de lokaalspoorwegen
werd aangelegd. Ondanks het feit dat de lijn al bijna zestig jaar
geleden werd geëlektrificeerd en de treinen tegenwoordig een
halfuursdienst reiden heeft het nog steeds veel kenmerken van een
lokaalspoor: een grotendeels enkelsporig en bochtig traject waar met
een relatief lage snelheid wordt gereden. Tegenwoordig is de trein
een onmisbare schakel in de verbinding tussen Ede en Amersfoort. Ruim
een eeuw geleden dacht men daar echter heel anders over
Het is 1896 als in Barneveld de lokale spoorwegmaatschappij "De
Veluwe" wordt opgericht, met als doel een spoorwegverbinding
aan teleggen tussen het reeds bestaande station Ede-Wageningen en
Nijkerk, via Lunteren en Barneveld, aan te leggen. Ook zou er een
station worden gebouwd bij de dorpskern van Ede want in die tijd lag
het station aan de NRS-spoorlijn enkele kilometers buiten het dorp.
Maar de aanleg verliep echter niet helemaal zoals de maatschappij
voor ogen had. Met name in Ede ondervond men nogal wat tegenstand
tijdens de aanleg. Zo moest de spoorlijn met een boog om het dorp
worden aangelegd en werd bedongen dat er op zondagen absoluut geen
treinen mochten rijden. Uiteindelijk kon op 1 mei 1902 het traject
tussen Ede-Wageningen en Barneveld in gebruik worden genomen.
Het stationsgebouw is een typisch lokaalspoor station dat qua vorm
nog lijkt op de eerder gebouwde stations in onder andere: Medemblik,
Aalten of Landgraaf. Maar dankzij het schilddak heeft het gebouw wel
duidelijk een eigen gezicht gekregen. Het gebouw heeft een opvallende
gevelindeling, waarbij vooral de smalle vensters linksboven opvallen.
Deze verspringen trapsgewijs in hoogte, dus ongetwijfeld bevindt zich
daarachter het trappenhuis. Het stationsgebouw heeft een lage zijvleugel
aan de rechterkant, dat als goederenloodsje dienst deed. Aan de perrongevel
is een fraai afgewerkte luifel aangebracht. Boven de ingang van het
stationsgebouw is een kleinere versie van de perronluifel aangebracht.
Het station heette in de jaren na de opening Ede-Dorp, om verwarring
met het verderop gelegen station Ede-Wageningen te voorkomen. In 1951,
het jaar waarin de Kippenlijn werd geëlektrificeerd, kreeg het
station de huidige naam "Ede Centrum".
In de eerste helft van de jaren zeventig verloor het stationsgebouw
haar functie en dreigde het gesloopt te worden. Mede door acties van
het gemeentebestuur (jawel
!) werd besloten van de sloop af zien
en kreeg het een nieuwe bestemming. Sinds 1975 is in het stationsgebouw,
dat inmiddels de status van Rijksmonument had verworven, het Historisch
Museum Ede gevestigd. Naast het oude, voormalige stationsgebouw verrees
een glazen wachthok (een zogenoemde "Leidse abri"), dat
de nieuwe "stationsaccommodatie" werd. Het stationsgebouwgebouw
werd rond 1990 volledig gerestaureerd.
Nog niet zo lang geleden werd dit wachthok vervangen door een wel
heel bijzonder vormgegeven wachtruimte. Naast het stationsgebouw,
op het perron, verrees namelijk een muziekpodium. Aan de achterzijde
van dit podium is een wachtruimte voor treinreizigers. Een wel heel
opmerkelijke vorm van een "combistation". Overigens schijnt
dit podium, afgezien van de jaarlijkse Heideweek in augustus, maar
heel weinig gebruikt te worden
Ook het stationsplein (dat officieel
Museumplein heet) kreeg een opknapbeurt, waardoor er -helaas- een
wat confronterende combinatie van oud en nieuw is ontstaan
|
|
Boven:
Het fraai gerestaureerde stationsgebouw biedt tegenwoordig onderdak
aan het Historisch Museum Ede. Let ook eens op de fraaie lantaarn.
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
het stationsgebouw is van de drie gebouwen die van dit type werd
gebouwd het gaafst bewaard gebleven. Zelfs de grote houten deuren
van de goederenloods zijn nog intact!
|
Onder:
De huidige "stationsaccommodatie" werd enkele jaren
geleden gebouwd.
|
|
|
|
|
versie: 20-02-2009 |