| |
De
bouw van het Centraal Station
Na een lange
en moeizame aanloop (zie ook de vorige pagina) werd in 1970 dan eindelijk begonnen
met de bouw van het nieuwe stationscomplex. In grote tegenstelling tot station
Staatsspoor werd dit nieuwe station wel een echt kopstation. Eén van de
weinige in ons land, trouwens. Maar niet alleen de positionering van het stationsgebouw
veranderde, ook de omvang van het nieuw te bouwen station nam fors toe. Telde
het oude station Staatsspoor slechts twee perrons met vier perronsporen, waarvan
er één kort kopspoortje was, het nieuwe station kreeg maar liefst
zeven perrons en twaalf sporen! Hierdoor ontstond een kopstation met formidabele
afmetingen. Alleen al het dwarsperron, het plateau waarmee alle zeven perrons
kunnen worden bereikt, is ruim honderd meter lang. Eén van de struikelblokken
in die lange voorbereidingstijd was de financiering van het enorme complex. Pas
in 1970 was dit definitief in orde dankzij de deelneming van Shell Vastgoed. In
ruil verlangde dit bedrijf dat het stationsgebouw werd aangevuld met een twaalf
etages tellend kantoorgebouw. In feite werd Den Haag Centraal een combi-station,
een type station dat in die tijd nog in de kinderschoenen stond. Er was er tot
dan toe nog maar één gebouwd (Heemskerk), en dat was niet bepaald
een geslaagd experiment te noemen. Het paste volledig bij de andere grootschalige
bouwprojecten in dit deel van de Hofstad. Zo werd naast het station een nieuw
overdekt winkelcentrum gepland (het latere Babylon) en werd zelfs de autosnelweg
A12 tot bij het centrum doorgetrokken. Het was een tijdperk waarin groots, snel
en met een goedkope uitstraling werd gebouwd, maar de menselijke maat verloren
ging. Het Haagse station Centraal past hier volledig bij
De hoge kantoorflat
- "Stichthage" genaamd - kwam trouwens als eerste gereed, gevolgd door
het noordelijke deel van het stationscomplex. Deze eerste fase werd op 27 september
1973 feestelijk in gebruik genomen. De onlangs overleden cabaretier Paul van Vliet
was één van de genodigden om die opening te verzorgen. Naar Naar
het scheen kon hij het niet laten een (soort) kritische noot te plaatsen, door
het een "Wie-zal-dat-betaal-station" te noemen. Een verwijzing naar
de financiële inbreng van de eerder genoemde oliereus. Ook gaf Van Vliet
het station al meteen een bijnaam: "Hoog-Catamarijne". Dit had betrekking
op de toenmalige burgemeester van Den Haag, de oud-premier Marijnen. Ook was het
een subtiele verwijzing naar dat andere mega-project uit die tijd: Hoog-Catharijne
in Utrecht
Na die festiviteiten begon de bouw van het resterende deel.
De reden waarom slechts een deel van het station kon worden opgeleverd was overigens
heel eenvoudig: al die tijd bleef het oude Staatsspoorstation nog "gewoon"
in bedrijf en werd het nieuwe exemplaar er letterlijk omheen gebouwd. Het was
dan ook een vreemd gezicht, het eens zo statige station Rhijnspoor was volledig
ingekapseld door nieuwbouw en er was een hoge betonkolos pal tegenaan gebouwd.
Maar vrijwel direct na de opening van de eerste fase werd begonnen met de sloop
van het inmiddels gesloten Staatsspoorstation. Hierna begon de aanleg van de resterende
perrons en werden de enorme hal en het tram- en busstation gebouwd. Ook kwam er
een nieuw opstelterrein en kwamen er verbindingssporen, voor zowel de richting
Rotterdam als de richting Leiden. Dankzij die laatste boog werd het station voortaan
ook vanuit de richting Amsterdan te bereiken. Maar deze werd vooral aangelegd
vanwege het feit dat Den Haag Centraal het nieuwe begin- en eindpunt van de Hofpleinlijn
werd. Ook de Zoetermeerlijn, die ongeveer gelijktijdig met dit station werd gebouwd-
kreeg hier haar vertrekpunt. Uiteindelijk werden de werkzaamheden in de loop van
1976 afgerond en had Den Haag dan eindelijk haar Centraal Station. Of toch niet..? Strikt
genomen was en is Den Haag Centraal namelijk geen centraal station, maar een terminus.
Er zijn geen doorgaande verbindingen, de trein in Den Haag Centraal van richting
veranderd. Alle treinen die Centraal aandoen hebben hier hun eindpunt. De belangrijkste
doorgaande spoorlijn van Den Haag, Leiden-Rotterdam, laat nog altijd het station
links liggen. Tot 1996 reed er niet eens een rechtstreekse trein naar Amsterdam
Centraal. Wel was het station jarenlang een internationaal vertrekpunt, denk hierbij
aan de trein naar Keulen en de wintersporttreinen.
|
Boven:
Station Staatsspoor, niet lang voordat het werd gesloopt. De overkappingen waren
toen al een flink stuk ingekort, het gedeelte dat tegen de linker zijgevel eindigde
werd al aan het einde van de jaren zestig verwijderd. In deze verminkte en verpauperde
staat mocht het station nog net haar eeuwfeest meemaken... .
Onder:
Na decennialang gesteggel begon in 1970 dan eindelijk de bouw van het nieuwe station.
Op het perron van het oude Staatsspoorstation verscheen een bouwbord, waarvan
de tekst nogal voorzichtig leek: "Wij hopen u hier over enige jaren in een
modern station te ontvangen." Gezien de lange voorbereidingstijd hield men
kennelijk wat slagen om de arm
.
| | | | | | Onder:
De bouw van het nieuwe station was in november 1971 al een behoorlijk eind gevorderd.
De kantoorflat telt al enkele bouwlagen en er ligt zelfs al een deel van het perrondak
op haar plek. De foto werd trouwens vanaf het perron van station Staatsspoor gemaakt. .
| Onder:
Een kijkje in de toekomstige hal. Deze foto werd in mei 1973 gemaakt, slechts
enkele maanden voor de opening. Let op het enorme buizenstelsel op de vloer. De
hal werd tijdens de bouw al voorzien van vloerverwarming, dit was in die tijd
nog iets bijzonders
.
| | | | | Onder
(beide afbeeldingen): Tijdens de bouw van het Centraal Station bleef het oude
station Staatsspoor nog enige jaren in gebruik. Zodoende bestond in het jaar 1973
een nogal bizarre situatie waarbij het nieuwe station deels om het oude was gebouwd
en het Staatsspoorstation letterlijk in de schaduw van het kantoorgebouw "Stichthage"
stond. Eind september 1973 werd het eerste deel van het nieuwe station Centraal
geopend. In de maanden hierna ging ook het restant tegen de vlakte, waarmee er
na 103 jaar een einde kwam aan het roemruchte Staatsspoorstation... .
| | | | | | | Onder
(beide foto's): Deze foto werd ongeveer vanaf dezelfde plek gemaakt als die hierboven,
maar dan een kleine twee jaar later. Er is in de tussentijd een hoop veranderd;
niet alleen is het Staatsspoorstation verdwenen, ook het naastgelegen Chevron-tankstation
is verwijderd. Het "Centraal" begint nu echt vorm te krijgen. De foto
rechts werd eveneens in 1975 gemaakt. Daarop is te zien dat er volop wordt gewerkt
aan het tramstation op de "bovenverdieping". Deze zou eind mei 1976
in gebruik worden gesteld, hiermee was het Haagse station Centraal officieel gereed
verklaard. .
| | | | | | |
versie: 14-07-2023 |