|
|
WINTERSWIJK
GOLS
De
Geldersch-Overijsschelsche Locaalspoorweg Maatschappij (GOLS) werd
in 1881 opgericht. Eén van de initiafiefnemers van deze maatschappij
was Jan Willink, een textielbaron uit Winterswijk. Diezelfde Willink
was eerder de mede-oprichter van de NWS, dat een doorgaande spoorverbinding
tussen Zutphen en het Duitse Ruhrgebied onderhield. Voor deze laatstgenoemde
maatschappij was Winterswijk een belangrijk grensstation met een uitgebreid
emplacement.
Ook voor de lokale spoorwegmaatschappij GOLS werd Winterswijk een
belangrijk knooppunt, met verbindingen naar Hengelo en Enschede (via
Groenlo en Neede) en naar Zevenaar (via Doetinchem). Opmerkelijk was
het feit dat de GOLS bij de bestaande stations van Zevenaar, Hengelo,
Enschede en Winterswijk een eigen station had. Dat was op zich niet
zo heel bijzonder. Zo had de ULS in Baarn en Utrecht ook een eigen
station, dat in de nabijheid van het "hoofdstation" stond.
Concurrentie -en dus geen bereidheid om een lokale maatschappij, dat
doorgaans door een grote concurrent werd geëxploiteerd, toe te
laten op "hun" station- was dan steevast de oorzaak. Bij
de stations van Hengelo en Enschede (beiden Staatsspoor) en Zevenaar
(NRS, later Staatsspoor) was dit ook het geval, maar in Winterswijk
lag de situatie heel anders.
De HIJSM exploiteerde de NWS-lijn Zutphen-Winterswijk en diezelfde
maatschappij zou ook de exploitatie van de GOLS-lijnen verzorgen.
Het had dan ook voor de hand geleden als de GOLS van het al bestaande
Winterswijkse station gebruik zou gaan maken. GOLS weigerde dit, omdat
het voor hen goedkoper was om een eigen station aan te leggen.
De bouw van het station liep niet geheel volgens plan. Weliswaar was
het station gereed toen op 15 oktober 1884 het eerste deel van het
GOLS-netwerk (de spoorlijn Winterswijk-Neede) in gebruik werd genomen,
maar door tegenwerking lag er nog geen spoor tussen het nieuwe GOLS-station
en de kruising met het NWS-spoor. Noodgedwongen stopten de eerste
GOLS-treinen dan ook op het NWS-station, dat voor de GOLSeen zijspoortje
met een perron beschikbaar stelde. Exact negen maanden later was het
station dan eindelijk bereikbaar en werd het, gelijktijdig met de
spoorlijn Winterswijk-Zevenaar, geopend.
Opmerkelijk genoeg werd voor het stationsgebouw niet gekozen voor
een standaard GOLS-gebouw maar werd volstaan met een eenvoudig houten
bouwwerk. Deze "houten keet" was overigens een "tweedehandsje".
Het diende eerder als tijdelijk stationsgebouw van het Winterwijkse
NWS-station, dat op dat moment nog in aanbouw was. Over kostenbesparend
denken gesproken
! Het houten gebouw heeft overigens zo'n 23
jaar dienstgedaan. Pas nadat het zo'n beetje op instorten stond, kreeg
het station eindelijk een nieuw stationsgebouw. En ook dat verliep
niet geheel zonder slag of stoot! Het verhaal gaat dat GOLS zelfs
weigerde om een nieuw station te bouwen, ondanks de vele klachten
van de reizigers over de bouwvallige staat van het houten gebouw.
Het was dan ook de HIJSM die uiteindelijk voor een nieuw stationsgebouw
zorgde, zij het met tegenzin, omdat niet zij maar eigenaar GOLS daar
eigenlijk verantwoordelijk voor was. Dat zou dan ook meteen verklaren
waarom het nieuwe station in 1908 zonder enige vorm van feestelijkheden
in gebruik werd genomen.
Met het gereedkomen van het nieuwe stationsgebouw was het GOLS-station
dan eindelijk compleet. Het had alles wat een (lokaal)spoorwegknooppunt
nodig had: een emplacement bestaande uit zeven sporen, een goederenloods
een locomotievenloods en een draaischijf. En dit alles lag achter
het emplacement van het NWS-station, dat nog eens tweemaal zo groot
was!. Het totale Winterswijkse stationsgebied kon zich dan ook meten
met die van de grotere stations van ons land!
|
|
Boven:
Het allereerste, tijdelijke stationsgebouwtie in Winterswijk heeft
op beide stations in die plaats dienstgedaan. Eerst als tijdelijk
stationsgebouwtje van het NWS-station, zes jaar later werd het
opnieuw opgebouwd als (minder tijdelijk) stationsgebouw van het
GOLS-station.
(ansichtkaart)
|
|
|
Onder:
Vergeleken met het gammele houten bouwwerk was het tweede stationsgebouw
van het Winterswijkse GOLS-station een aanzienlijke verbetering.
Toch werd het zonder enige vorm van feestelijkheden in gebruikgenomen.
Pas tijdens het eeuwfeest van het stationsgebouw, in 2008, werd
dit alsnog rechtgezet...
|
|
(ansichtkaart)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Onder:
De grote man achter de Achterhoekse spoorwegen: Jan Willink. Voor
Willink waren de spoorwegen echter in de eerste plaats bedoeld
om op een snelle en goedkope manier steenkolen te vervoeren.vervoeren.
(Bron:
De Graafschap-bode)
|
Onder:
Een gedenksteen voor Jan Willink. Sinds 2004 heeft deze steen
een plek op de voorgevel van het GOLS-station, daarvoor stond
deze steen bijna twintig jaar in de hal van dit stationsgebouw.
|
|
|
|
|
|
versie: 08-09-2009 |