Venlo kent een zeer lange geschiedenis, die zelfs teruggaat tot de Romeinse tijd. Vanaf de middeleeuwen werd het een handelsstad, dankzij haar gunstige ligging aan de Maas en aan een knooppunt van handelswegen. Aan het einde van de vijftiende eeuw werd de stad zelf lid van het Hanzeverbond. Er zijn nog enkele gebouwen die aan deze tijd herinneren, zoals het stadhuis en het even verderop gelegen Huis Ottensteyn. Maar die strategische ligging maakte Venlo ook kwetsbaar, vanaf de zeventiende eeuw werd het dan ook een vestingstad. Dit zou ze tot het einde van de negentiende eeuw blijven…
De geschiedenis van het spoor in Venlo begint in 1860, als in dat jaar de spoorwegwet wordt aangenomen. Die wet bepaalde de aanleg van een tiental spoorlijnen in ons land, waarvan twee in Venlo. In 1865 bereikt de spoorlijn Maastricht-Breda als eerste de noord-Limburgse stad aan de Maas, die bekend staat als Staatslijn E, werd zowel vanuir Maastricht als vanuit Breda aangelegd. Vanuit Maastricht werd in het najaar van 1865 Venlo bereikt, de spoorlijn uit Breda volgde het jaar daarop. De tweede Staatslijn die Venlo aandoet werd oorspronkelijk aangeduid met de letter G. Dit is de spoorlijn naar het Duitse Vierssen, waardoor Venlo zowel een spoorknooppunt als een grensstation werd. In die tijd was het nog vooral een vesting- en garnizoensstad. Die vestingstatus was nog van kracht toen het eerste station werd gebouwd. Vanwege de toen geldende beperkingen moest het station buiten de vesting worden gebouwd en mocht alleen een stationsgebouw worden geplaatst dat -indien nodig- weer snel af te breken was. Om diezelfde reden was het eerste station, ten opzichte van de huidige situatie, wat meer in zuidoostelijke richting gesitueerd. Het stationsgebouw stond op de plek waar nu het eerste perron is, ongeveer ter hoogte van de busremise. Het gebouw was opvallend langgerekt, uiteraard vanwege het internationale karakter en de daarbij horende faciliteiten. De basis bestond uit stijl- en regelwerk, de wanden waren opgevuld met steen. Het gebouw bestond dus voornamelijk uit hout en was bepaald geen standaardgebouw, zoals gebruikelijk was bij Staatsspoor. Sterker nog: alle acht semi-permanente stationsgebouwen waren onderling verschillend! Nóg opmerkelijker: hoewel het stationsgebouw conform de bepalingen van de Kringenwet werd gebouwd mocht de spoorlijn naar Eindhoven en Breda dwars door de zuidelijke omwalling aangelegd. De meest waarschijnlijke reden hiervoor was het feit dat de spoorbrug over de Maas alleen ten zuiden van de stad kon worden gebouwd. Ook zou de vestingstatus op korte termijn worden opgeheven…

Boven: Een oude ansichtkaart van het eerste station van Venlo. Ondanks het feit dat deze aan een "Staatslijn" ligt was het allesbehalve een standaard "Waterstaat-station". Omdat het station vlakbij de omwalling werd gebouwd moest het in geval van oorlog makkelijk af te breken zijn. Opmerkelijk, omdat de spoorlijn dwars door diezelfde omwalling werd gebouwd en de vestingstatus al in 1867 werd opgeheven. Maar omdat die beperkingen tijdens de bouw van het station nog van kracht waren werd het gebouw laag en langgerekt. Het bestond voornamelijk uit hout, de buitenwanden waren opgevuld met steen en pleisterwerk. Let ook op de bijzondere behuizing van de stationsklok.
.

Onder: De perronzijde van hetzelfde station. Het eerste perron was deels overdekt middels een brede, geknikte perronluifel, kenmerkend voor veel middelgrote stations uit die tijd. Het eilandperron -hier niet zichtbaar- had eveneens beschutting. Op de voorgrond zijn een deel van een voetbrug en de bijbehorende trap te zien. Deze was bedoeld om seinhuis Post T en het goederenemplacement te kunnen bereiken en was dus niet voor het publiek toegankelijk…
.

Onder: Wederom een ansichtkaart, ditmaal van het goederenemplacement van het station en gezien vanaf de brug over het emplacement. Het gebouw aan de linkerkant is de rechte locomotievenlooods, daarnaast zijn nog net de karakteristieke daken van de ronde locloods te zien. Het gebouw dat rechts van het midden staat is eveneens vermeldenswaardig, hierin was de elektrische installatie ondergebracht. Station Venlo was ooit één van de eerste stations met elektrische verlichting...
.

Onder: Het eerste stationsgebouw stond op de plek waar nu het eerste perron ligt, ter hoogte van de rechterhelft van het grijze gebouw. Er is heden ten dage maar heel weinig wat nog aan dat station herinnert, er staat bij de voormalige verkeersleidingpost een loods, die duidelijk ouder is dan het huidige stationscomplex. In het verleden lag dit trouwens anders, zo stond tot begin 1989 seinhuis Post T nog op een prominente plek op het emplacement. Dat seinhuis uit de jaren twintig was bereikbaar via een nog veel oudere brug, namelijk uit 1882. Die voetbrug begon ooit pal naast het stationsgebouw en overspande het gehele emplacement. Inderdaad, dezelfde brug die we al eerder op de pagina tegenkwamen...
.

Onder: Venlo kent een lange en zeer rijke geschiedenis. De gunstige ligging bracht de stad zowel rijkdom als ellende. Veel van die geschiedenis is bij diverse oorlogen verloren gegaan. Eén van de weinige historische gebouwen dat bewaard bleef is Huize Schreurs, aan de Grote Kerkstraat. Dit huis kwam aan het einde van de zestiende eeuw in haar huidige vorm gereed, zo'n 25 jaar geleden werd dit rijksmonument gerestaureerd.
.

Onder: Een fraaie luchtfoto van het vooroorlogse stationscomplex, dat toen een wat rommelige indruk maakte. het stationsgebouw (1) staat opvallend ver van de Kaldenkerkerweg (2). In de rechter bovenhoek is de verbindingsspoor van de spoorlijn naar Straelen (3), direct daarnaast is de polygonale locloods (4). Daar vlakbij staan de gebouwen van een eerdere afbeelding; de rechte locloods (5) en het elektriciteitsgebouwtje (6). Rechts naast het stationsgebouw begint de brug (7) over het emplacement, waarmee zowel Post T (8) als de douaneloods (9) kon worden bereikt. bereikt. Helemaal onderaan, links van het midden, is de rijtuigenloods (10). Nog altijd staat op deze plek een loods! (zie de foto onder deze luchtfoto) Aan de rechterkant zijn de sporen van de Maasbuurtspoorweg (11) te zien. Anders dan de naam doet vermoeden was dit een interlokale tramverbinding tussen Nijmegen en Venlo, via Gennep. Let ook op de nog zeer schaarse bebouwing ten zuiden van het emplacement (linksboven). De vorm van dat deel van het goederenemplacement is in grote lijnen hetzelfde gebleven en ook de omgeving van de Zandstraat (12) bestaat nog altijd. Datzelfde geldt ook voor een groot deel van de huizen aan de Kaldenkerkerweg. Het station zelf is daarentegen onherkenbaar veranderd…
.

Onder: Deze vroegere goederenloods is het allerlaatste overblijfsel van het eerste station. Wanneer het werd gebouwd heb ik niet kunnen achterhalen, maar waarschijnlijk gebeurde dit kort na de Tweede Wereldoorlog. Het staat op de plek waar eerder de rijtuigenloods heeft gestaan. De gevel aan de perronzijde is nu geheel gesloten maar dat was vroeger niet zo. Aan de andere kant zijn de openingen nog wel intact. Of de loods nog in gebruik is weet ik niet…
.

Onder: Op 16 september 1923 vond in Venlo misschien wel één van de meest bizarre spoorwegongevallen van ons land plaats. Op die vroege zondagochtend reed een lege en onbemande goederenstation in volle vaart een zijspoor naast het stationsgebouw op en ramde daarbij de zijgevel. Persoonlijke ongelukken waren er niet, maar de ravage was enorm. Blijkens een krantenartikel stond de trein in Kaldenkirchen, waar het -wellicht door opzet- in beweging werd gezet. Doordat het Duitse station hoger ligt dan Venlo deed de zwaartekracht al snel haar werk…
.