UTRECHT MALIEBAAN
 |
||
| Afkorting: | Utm | |
| Maatschappij: | Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) | |
| Architect: | A.L. van Gendt | |
| Bouwjaar: | 1874 | |
| Gesloopt: | 1961 (perronoverkapping) | |
| Status: | Rijksmonument | |
| Utrecht
Maliebaan werd gebouwd aan de lijn naar Hilversum, een aftakking van
de lijn Amsterdam-Amersfoort-Zutphen. Het is een groot, opvallend
gebouw. Enerzijds vanwege de concurrentie met de NRS, maar waarschijnlijk
ook omdat het station op een wat ongunstige plek buiten het oude centrum
staat. En juist vanwege die ongelukkige plek heeft het station de
verwachtingen nooit helemaal waargemaakt. Aanvankelijk was het namelijk de bedoeling dat het station in het centrum tegenover de bocht in de Kromme Nieuwegracht zou worden gebouwd. Dit stuitte echter op veel verzet van de bevolking en uiteindelijk kwam het station net buiten de stad aan de Maliesingel te staan. Het station werd op 10 juni 1874 in gebruik genomen. In 1885 wordt aan de Biltstraat een halte in gebruik genomen. De HSIJM opende deze halte om op die manier meer reizigers bij de NRS én de Staatspoor weg te lokken. Dat gebeurde echter niet. De reizigers die kwamen reisden aanvankelijk via het Maliebaanstation. De halte Biltstraat bleek veel gunstiger voor deze reizigers te liggen. Als in 1892 de provisorische halte Biltstraat wordt vervangen door een volwaardig station is het definitieve begin van het einde voor het Maliebaanstation ingezet. Toen vervolgens in 1921 een rechtstreekse spoorverbinding tussen Hilversum en het Utrechtse Centraal Station werd aangelegd was het lot feitelijk bezegeld. Doordat HIJSM, dat inmiddels al een samenwerkingsverband met Staatsspoor was aangegaan, nu ook gebruik ging maken van het Centraal Station waren het Maliebaanstation en station Biltstraat volstrekt overbodig geworden. Toch bleven ze nog wel "gewoon" in de dienstregeling opgenomen, maar op de perrons bleef het vaak erg stil. Door gebrek aan onderhoud raakten de stations al snel vervallen. Dat men niets meer in het station wilde investeren werd pijnlijk duidelijk toen ergens aan het einde van de jaren twintig of het begin van de jaren dertig een groot deel in het midden van de overkapping van het Maliebaanstation verloren ging, zodat deze voortaan uit twee "losse delen" bestond. In zijn boek "De laatste eer", dat in 1935 verschijnt, omschrijft F. Bordewijk het Maliebaanstation dan ook als "een lijk dat boven de aarde staat." Het gebouw is verlept, interieur van de hal en het restaurant is compleet uitgeleefd en de perronkap is verroest en zit vol gaten. Toch duurde het nog tot 1939 voordat zowel het Maliebaanstation als station Biltstraat werden gesloten. Het inmiddels voormalige station Maliebaan heeft vervolgens nog een jaartje dienstgedaan als bureau voor gevonden voorwerpen. Maar in 1953 kreeg het vroegere stationsgebouw een nieuwe functie én een grote opknapbeurt. In en om het station werd het Nederlands Spoorwegmuseum gevestigd, dat in 1954 haar deuren opende. Het restant van de perronoverkapping was er echter zo slecht aan toe dat het in 1961 moest worden gesloopt. Om de museumcollectie, dat deels buiten stond opgesteld, toch tegen weersinvloeden te beschermen werden in de jaren zeventig nieuwe overkappingenkappen gebouwd. In de periode 2003-2005 is het Maliebaanstation volledig gerestaureerd. Daarbij kreeg het gebouw de originele roze kleur weer terug. Ook werd het uurwerk boven de ingang, dat al lang geleden was verdwenen, weer teruggeplaatst. |
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
versie: 12-06-2007