(HEEZE-LEENDE)
 |
||
| Afkorting: | Hze | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Architect: | C. Douma | |
| Bouwjaar: | 1976 | |
| Gedeeltelijke sloop: | najaar 2007 | |
| Baanvak: | Eindhoven - Weert | |
| Ooit had het dorp Heeze een bijzonder fraai station, ontworpen door architect G. W. van Heukelom. Maar die tijd is al heel lang voorbij. In 1976 werd ze vervangen door een nieuwe halte, waarna het monumentale, maar vervallen stationsgebouw tegen de vlakte ging. Tot zover weinig nieuws voor wat betreft stationsgebouwen die in de jaren zeventig van de vorige eeuw werden vervangen door “efficiënte nieuwbouw”. Toch was het huidige station Heeze in meerdere opzichten onderscheidend; zo werd de nieuwe halte werd zo’n 1200 meter in noordwestelijke richting verplaatst. Ook werd voor dit station niet teruggegrepen naar een standaardontwerp. Heeze ligt in het zuidoosten van de provincie Noord-Brabant, zo’n dertien kilometer van Eindhoven. Het is van oudsher een agrarisch dorp. Weliswaar kwam er uiteindelijk ook hier wat industrie, maar anders dan in plaatsen als Geldrop en Eindhoven werd deze niet bepalend voor dit dorp aan de Kleine Dommel. Ook lag Heeze lange tijd lange tijd wat geïsoleerd, pas ver in de twintigste eeuw kwamen er doorgaande wegen. Daarnaast duurde het betrekkelijk lang voordat Heeze op het spoornet werd aangesloten, iets wat trouwens ook voor het naburige dorp Geldrop gold. Pas in 1913 kregen deze plaatsen een eigen station, dankzij de aanleg van de spoorlijn Eindhoven – Weert. Het eerste station van Heeze -dat onder de naam “Heeze-Leende” in de spoorboekjes kwam te staan- werd even ten zuiden van het toenmalige dorp gebouwd, aan de doorgaande weg naar Leende. Waarom laatstgenoemde plaats, dat zo’n drie kilometer verderop was gelegen en bovendien veel kleiner was, werd toegevoegd als stationsnaam is mij niet bekend. Kennelijk verwachte men dat een aanzienlijk deel van de reizigers uit dat dorp zou komen. Heeze-Leende was een eilandstation, net als de overige stations langs de genoemde lijn werd het ontworpen door G.W. van Heukelom. Het bestond uit een breed perron, met daarop meerdere gebouwen: het eigenlijke stationsgebouw en nog twee aparte perrongebouwen, onderling verbonden middels een forse overkapping. Het eigenlijke stationsgebouw bestond uit drie delen, die tezamen een soort kop-hals-romp gebouw vormden. De “kop” had een achthoekige plattegrond, met een hoge, spitsvormige dak. Dan volgde de “hals”, een wat smaller en lager gedeelte met een plat dak. Tenslotte was er de “romp”. Dit was het grootste deel van het stationsgebouw, weer een stuk breder dan de “hals” en voorzien van een schilddak. Op dat dak stond een opvallende dakruiter. Opvallend was dar de overkapping hier vrijwel plat was, na het gebouw veranderde deze naadloos in de kenmerkende vorm die Van Heukelom aan zijn overkappingen gaf. Uiteraard ontbraken de fraaie geklonken spanten niet. Station Heeze-Leende kende aanvankelijk een weinig opvallend bestaan. In 1938 werd het zelfs gesloten, net als het nabij gelegen stations Maarheeze en Sterksel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was station Heeze-Leende weer even in gebruik geweest, om vervolgens begin 1945 weer te worden gesloten. Nog in datzelfde jaar keerde het station echter weer terug in de dienstregeling, en dit keer definitief. Rond 1960 verdween de toevoeging “Leende” uit de stationsnaam. Vanaf dat moment ging het station verder onder de naam “Heeze”. Ongeveer in dezelfde periode begon Heeze snel uit te breiden. Het werd zelfs een echte forenzenplaats. Met name mensen die in Eindhoven werkzaam waren (of misschien nog wel zijn…) vestigden zich in het dorp, dat zich voornamelijk in noordwestelijke richting ging uitbreiden. Het station stond daarentegen nog altijd in het uiterste zuidoosten, niet bepaald een ideale situatie. In het midden van de jaren zeventig werd dan ook besloten het station ruim een kilometer in noordwestelijke richting te verplaatsen. Een bijzonder kostbare aangelegenheid, zeker voor zo’n bescheiden station als Heeze. Daar stond tegenover dat het oude stationsgebouw dringend moest worden opgeknapt, iets wat ook niet bepaald goedkoop zou zijn. Bovendien nam de toenmalige gemeente Heeze een groot deel van de kosten voor haar rekening. Hier gold duidelijk het credo: “Wie betaalt bepaalt”. Zodoende kon op 1 juli 1976 de nieuwe halte Heeze in gebruik worden genomen. Een zeer eenvoudige halte, naar een ontwerp van architect C. Douma. Maar het was wel een unicaat ontwerp, iets wat in die tijd ongebruikelijk was bij kleine stations. Het bestond uit een kleine plaatskaartenkantoor met een wachtruimte en een overdekte trap naar een fiets/voetgangerstunnel. Van daar uit kon men tevens naar het tweede perron. Ook dit perron bezat een overdekte trap en een wachtruimte. Het loket bleef tot 2003 bestaan. In de jaren erna werd het stationsgebouwtje vrijwel geheel gestript, zodat er feitelijk alleen een stuk overdekt perron overbleef. Ook in het andere perrongebouw zijn inmiddels diverse wanden weggehaald. Wat bleef zijn de overdekte trappen en de vrij onoverzichtelijke tunnel. De trappen en opstapjes maken het station niet bepaald toegankelijk voor minder validen, ondanks der aanwezigheid van hellingbanen. Enige jaren geleden was er een concreet plan om de toegankelijkheid van het station te verbeteren, middels liften en een hoge passerelle over de sporen. De werkzaamheden hadden in 2019 moeten aanvangen, maar de plannen stuitte op bezwaren. Men vreesde dat de verbinding tussen de gebieden aan weerszijden van het spoor verloren zou gaan. Uiteindelijk blies ProRail het project al en bleef alles bij het oude… |
 .
.
 |
 |
 |
 |
|
|
|
 |
 |
 Bron:
Wikipedia Commons |
Onder: Aan de Emmerikstraat, niet ver van het oude station, stond ooit deze baanwachterswoning. Stond, want het werd verwoest door een dramatisch spoorongeval. Op 30 september was een meettrein onderweg in de richting Weert. Bij Heeze moest deze trein via een overloopwissel naar een wachtspoor, om zo een intercity voor te laten gaan. De meettrein reed echter te snel, waarbij de locomotief kantelde en de voormalige wachterswoning verpletterde. Helaas kwam de bewoonster om het leven. Twee anderen, waaronder de machinist, raakten gewond. Het was bepaald niet het enige spoorongeval in Heeze, ook in 1978 en 1986 ging het mis. De beruchte overloopwissel ligt er trouwens nog altijd...
 |
|
|
versie:
1-05-2025