Home ] Terug naar de eerste pagina ] Vorige pagina ] [ Volgende pagina ]

   
 
HAARLEM

 

Het uitgangsgebouw (gebouw "B")

   
Architect: D.A.N. Margadant
Decoraties: D.A.N. Margadant (reliëfs)
  Jac. P. van den Bosch (belettering "UITGANG")
Bouwjaar: 1907-1908
   

Aan de andere zijde van het stationsplein, niet ver van de Kruisweg, staat het uitgangsgebouw. Dit bouwwerk is aanzienlijk kleiner en ook een groot halfrond venster ontbreekt. Toch heeft het verder dezelfde details en ook hier is een stompe toren aanwezig. Maar bij het uitgangsgebouw is het slechts een exemplaar. Omdat het uitgangsgebouw -de naam zegt het al- destijds alleen als uitgang functioneerde is het veel soberder vormgegeven. Een apart gebouw voor vertrekkende en aankomende reizigers is overigens in Nederland een unicum. Bij andere stations verlaten reizigers het station via een uitgang naast het stationsgebouw. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Zwolle of Leeuwarden waar dit nog steeds het geval is. De plaats van het VVV-kantoor -pal naast het uitgangsgebouw- herinnert nog aan de tijd dat de reizigers uitsluitend via dit gebouw de stad in liepen. Het gescheiden in- en uitgangsverkeer verdween overigens pas in 1956, toen in dat jaar de uitgangscontrole werd afgeschaft.
Het uitgangsgebouw kent (uiteraard) geen hal. Wel was hier -lang geleden- nog een extra wachtkamer te vinden. Blijkbaar werd deze zelden of nooit gebruikt, want begin jaren dertig werd de wachtkamer omgebouwd tot stationskapperszaak die er nog steeds zit. De schitterende glas-in-lood vensters in de deuren van deze kapperszaak zijn weliswaar in een soort art-deco stijl, maar past fantastisch bij het station. Alsof ze er altijd al hebben gezeten!
Een heel schril contrast is de Burger-King, die schuin tegenover de kapperszaak zit. Deze ruimte was tot het einde van de jaren het domein van de posterijen. Nadat PTT was verhuisd naar een nieuw sorteercentrum naast het station, werd de ruimte in 1962 -na een ingrijpende verbouwing- ingericht als cafetaria. Sindsdien is deze ruimte in het uitgangsgebouw altijd de plek voor de snelle hap geweest.
Omdat het station twee afzonderlijke stationsgebouwen heeft, zijn er ook twee reizigerstunnels naar het perron. In de westelijke tunnel leiden vier trappen naar het eiland perron, in de oostelijke tunnel zijn dit er slechts twee. Dit lijkt merkwaardig, maar de westelijke tunnel was vroeger de uitgangstunnel. Deze moest in korte tijd veel passagiers kunnen verwerken, vandaar het dubbele aantal trappen. De twee tunnels zelf zijn overigens wel ongeveer even breed. De westelijke tunnel wordt het meest gebruikt. De meeste treinen stoppen het dichtst bij deze tunnel en bovendien ligt het gunstig ten opzichte van het busstation, dat tegenover het uitgangsgebouw ligt. Het uitgangsgebouw wordt feitelijk veel meer als ingang gebruikt dan het eigenlijke ingangsgebouw.

Boven: Het uitgangsgebouw met, links naast de boom, het in 1960 gebouwde VVV-kantoor.
Onder: Een ansichtkaart van het uitgangsgebouw in haar oorspronkelijke gedaante. Aan het einde van de jaren vijftig werden de schoorsteen en de bijbehorende aanbouw gesloopt. Het markante VVV-kioskje naast het uitgangsgebouw was toen al verleden tijd en ook de trams waren tegen die tijd allang uit het straatbeeld verdwenen.
Onder: De trap naar het eerste perron in de westelijke tunnel. Ook hier weer veel aandacht voor detail. De "fietsgoot" in de trap is weliswaar later aangebracht, maar deze ligt er inmiddels ook alweer zo'n 95 jaar! De plaquette rechts herinnert aan de "Sinterklaasrazzia" van 6 december 1944. Zo'n 1300 mannen werden op die dag in Haarlem en omgeving opgepakt en vanaf dit punt per trein naar diverse kampen in Duitsland gestuurd om daar dwangarbeid te verrichten. Minstens 81 van hen keerden niet meer terug...
Haarlem_hal.JPG (55277 bytes)
Onder: Zelfs de reizigerstunnels bevat veel schitterende details. Ook hier komt de boogvorm weer terug. Let ook op het gewelfde plafond. Dit is overigens de westelijke tunnel, die naar het uitgangsgebouw leidt.
   
Onder: Haarlem is één van de weinige stations in Nederland dat nog een stationskapper heeft. Deze zaak bevindt zich in een voormalige wachtruimte, die echter zelden of nooit werd gebruikt. De schitterende glas-in-loodvensters in de deuren van deze kapsalon dateren uit het begin van de jaren dertig, net als de kapperszaak zelf trouwens. Zelfs de kapperspaal (rechts boven de linkerdeur), ooit hét herkenningspunt voor een kapsalon, is hier nog aanwezig. In het hedendaagse straatbeeld worden deze (helaas) steeds zeldzamer...
Onder: Het uitgangsgebouw bevindt zich nog voor het grootste deel in de oorspronkelijke staat. Alleen het lage deel links met de hoge schoorsteen is verdwenen. Op de bovenverdieping van het gebouw bevinden zich de stationswoningen. Deze worden nog steeds bewoond.
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 10-11-2008