|
|
Het
uitgangsgebouw (gebouw "B")
|
|
|
Architect: |
D.A.N. Margadant |
Decoraties: |
D.A.N. Margadant (reliëfs) |
|
Jac. P. van den Bosch (belettering
"UITGANG") |
Bouwjaar:
|
1907-1908 |
|
|
Aan de andere zijde van het stationsplein,
niet ver van de Kruisweg, staat het uitgangsgebouw. Dit bouwwerk
is aanzienlijk kleiner en ook een groot halfrond venster ontbreekt.
Toch heeft het verder dezelfde details en ook hier is een stompe
toren aanwezig. Maar bij het uitgangsgebouw is het slechts een exemplaar.
Omdat het uitgangsgebouw -de naam zegt het al- destijds alleen als
uitgang functioneerde is het veel soberder vormgegeven. Een apart
gebouw voor vertrekkende en aankomende reizigers is overigens in
Nederland een unicum. Bij andere stations verlaten reizigers het
station via een uitgang naast het stationsgebouw. Denk hierbij bijvoorbeeld
aan Zwolle of Leeuwarden waar dit nog steeds het geval is. De plaats
van het VVV-kantoor -pal naast het uitgangsgebouw- herinnert nog
aan de tijd dat de reizigers uitsluitend via dit gebouw de stad
in liepen. Het gescheiden in- en uitgangsverkeer verdween overigens
pas in 1956, toen in dat jaar de uitgangscontrole werd afgeschaft.
Het uitgangsgebouw kent (uiteraard) geen hal. Wel was hier -lang
geleden- nog een extra wachtkamer te vinden. Blijkbaar werd deze
zelden of nooit gebruikt, want begin jaren dertig werd de wachtkamer
omgebouwd tot stationskapperszaak die er nog steeds zit. De schitterende
glas-in-lood vensters in de deuren van deze kapperszaak zijn weliswaar
in een soort art-deco stijl, maar past fantastisch bij het station.
Alsof ze er altijd al hebben gezeten!
Een heel schril contrast is de Burger-King, die schuin tegenover
de kapperszaak zit. Deze ruimte was tot het einde van de jaren het
domein van de posterijen. Nadat PTT was verhuisd naar een nieuw
sorteercentrum naast het station, werd de ruimte in 1962 -na een
ingrijpende verbouwing- ingericht als cafetaria. Sindsdien is deze
ruimte in het uitgangsgebouw altijd de plek voor de snelle hap geweest.
Omdat het station twee afzonderlijke stationsgebouwen heeft, zijn
er ook twee reizigerstunnels naar het perron. In de westelijke tunnel
leiden vier trappen naar het eiland perron, in de oostelijke tunnel
zijn dit er slechts twee. Dit lijkt merkwaardig, maar de westelijke
tunnel was vroeger de uitgangstunnel. Deze moest in korte tijd veel
passagiers kunnen verwerken, vandaar het dubbele aantal trappen.
De twee tunnels zelf zijn overigens wel ongeveer even breed. De
westelijke tunnel wordt het meest gebruikt. De meeste treinen stoppen
het dichtst bij deze tunnel en bovendien ligt het gunstig ten opzichte
van het busstation, dat tegenover het uitgangsgebouw ligt. Het uitgangsgebouw
wordt feitelijk veel meer als ingang gebruikt dan het eigenlijke
ingangsgebouw.
|
|
Boven:
Het uitgangsgebouw met, links naast de boom, het in 1960 gebouwde
VVV-kantoor.
|
|
Onder:
Een ansichtkaart van het uitgangsgebouw
in haar oorspronkelijke gedaante. Aan het einde van de jaren vijftig
werden de schoorsteen en de bijbehorende aanbouw gesloopt. Het
markante VVV-kioskje naast het uitgangsgebouw was toen al verleden
tijd en ook de trams waren tegen die tijd allang uit het straatbeeld
verdwenen.
|
|
|
|
Onder:
De trap naar het eerste perron in de westelijke tunnel. Ook hier
weer veel aandacht voor detail. De "fietsgoot" in de
trap is weliswaar later aangebracht, maar deze ligt er inmiddels
ook alweer zo'n 95 jaar! De plaquette rechts herinnert aan de
"Sinterklaasrazzia" van 6 december 1944. Zo'n 1300 mannen
werden op die dag in Haarlem en omgeving opgepakt en vanaf dit
punt per trein naar diverse kampen in Duitsland gestuurd om daar
dwangarbeid te verrichten. Minstens 81 van hen keerden niet meer
terug...
|
|
Onder:
Zelfs de reizigerstunnels bevat veel schitterende details. Ook
hier komt de boogvorm weer terug. Let ook op het gewelfde plafond.
Dit is overigens de westelijke tunnel, die naar het uitgangsgebouw
leidt.
|
|
|
|
|
|
Onder:
Haarlem is één van de weinige stations in Nederland
dat nog een stationskapper heeft. Deze zaak bevindt zich in een
voormalige wachtruimte, die echter zelden of nooit werd gebruikt.
De schitterende glas-in-loodvensters in de deuren van deze kapsalon
dateren uit het begin van de jaren dertig, net als de kapperszaak
zelf trouwens. Zelfs de kapperspaal (rechts boven de linkerdeur),
ooit hét herkenningspunt voor een kapsalon, is hier nog
aanwezig. In het hedendaagse straatbeeld worden deze (helaas)
steeds zeldzamer...
|
Onder:
Het uitgangsgebouw bevindt zich nog voor het grootste deel in
de oorspronkelijke staat. Alleen het lage deel links met de hoge
schoorsteen is verdwenen. Op de bovenverdieping van het gebouw
bevinden zich de stationswoningen. Deze worden nog steeds bewoond.
|
|
|
|
|
|
|
versie: 10-11-2008 |