GRIJPSKERK
| Afkorting: | Gk | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Type: | vereenvoudigd Standaardtype Douma (klein) | |
| Architect: | C. Douma | |
| Bouwjaar: | 1976 | |
| Gesloopt | 2005 | |
| Baanvak: | Leeuwarden-Groningen | |
| In 1976 werden de laatste twee historische stationsgebouwen aan de spoorlijn Leeuwarden – Groningen vervangen door een eigentijds standaardgebouw. Daarmee was de “sanering” van oude en veel te grote stationsgebouwen voltooid. Alleen de monumentale stationsgebouwen van Groningen en Leeuwarden (beiden rijksmonument) bleven behouden en ook het stationsgebouw van Visvliet kreeg nog enkele jaren respijt. Voor Grijpskerk betekende dit het einde van haar tweede stationsgebouw, dat er bijna een eeuw had gestaan. Het derde -en tevens laatste- stationsgebouw was echter een veel korter leven beschoren… Het dorp Grijpskerk ligt in het westen van de provincie Groningen, niet ver van de grens met Friesland. Ooit was het een zelfstandige gemeente, tot ze in 1991 bij het naburige Zuidhorn werd gevoegd. Sinds 2019 behoort het dorp tot de gemeente Westerkwartier. Grijpskerk is vooral in de laatste zeventig jaar flink gegroeid, waarbij de bevolking verdubbelde. Zoals gebruikelijk speelde ook hier het spoor bij die groei een grote rol, al werd Grijpskerk niet echt een forenzenplaats. Samen met het Zuidhorn kreeg Grijpskerk al in 1866 eigen station aan de spoorlijn Leeuwarden – Groningen, onderdeel van de spoorverbinding tussen Harlingen en Nieuweschans (ook wel Staatslijn B genoemd). Station Grijpskerk behoort hiermee tot de drie oudste stations van de provincie Groningen. Het eerste stationsgebouw was uiteraard een standaardgebouw, een zogenoemd “Waterstaatgebouw” van het type vijfde klasse. Dit type werd aanvankelijk groot genoeg geacht voor het kleine Grijpskerk. Maar al na enkele jaren bleek men toch meer ruimte nodig te hebben. In de periode 1870-1871 vonden er dan ook uitbreidingswerkzaamheden plaats, het gebouw kreeg een extra vleugel. Dit hielp maar tijdelijk, zo’n tien jaar later ging het stationsgebouw -dat amper vijftien jaar oud was- tegen de vlakte. Dat nieuwe stationsgebouw kon in 1882 haar deuren openen. Dit was een aanzienlijk groter gebouw, qua formaat vergelijkbaar met een vierde klasse Waterstaatgebouw. Het middendeel was weliswaar wat kleiner, maar aan het gebouw waren zijvleugels gebouwd. Ook de vorm deed nog enigszins denken aan het klassieke standaardgebouw, al was de bouwstijl wel veel moderner. En luxueuzer, want het gebouw was rijkelijk voorzien van natuursteen, sierbanden en houtsnijwerk. Zoals reeds aangegeven was dit het stationsgebouw waar Grijpskerk het plezier van heeft gehad. Maar in 1975 besloot de NS dat het moest wijken voor een kleiner en moderner exemplaar. De meningen over het gebouw waren verdeeld. Er was een groep die deze plannen toejuichten. Maar er kwamen ook actiegroepen in het geweer, deze deden pogingen het gebouw op de monumentenlijst te krijgen. Zonder resultaat overigens, want een jaar later ging het bijna 95 jaar oude gebouw tegen de vlakte. Het werd vervolgens vervangen door een standaardgebouw, een “vereenvoudigd Standaardtype Douma”. Net als in Zuidbroek trouwens, waar gelijktijdig een identiek stationsgebouw verrees. Het waren de laatste twee standaard stationsgebouwen die in Noord-Nederland werden gebouwd. Het derde stationsgebouw van Grijpskerk heeft maar betrekkelijk kort dienstgedaan. Al in 1993 verloor het haar loket, waarna het een tijdje leeg stond. Het gebouw werd vervolgens verhuurd aan de uit Grijpskerk afkomstige kunstenaar Gert Sennema, die het als atelier gebruikte. In mei 2005 maakt een felle brand echter een einde aan het voormalige stationsgebouw, waarbij ook een aantal (houten) kunstwerken van Sennema verloren gingen. Korte tijd later werd het restant van het stationsgebouw gesloopt… |
|
 |
 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
|
versie:
30-08-2024