[ Home ] [ Terug naar de eerste pagina ] [ Vorige pagina ]
  
 
DEN HAAG CENTRAAL

 

Den Haag Centraal in de 21ste eeuw

  
Verbouwd:1996, 2004 - 2016, 2023 - ?
Architecten:Benthem Crouwel Architects
 Zwarts & Jansma Architecten (station RandstadRail)
Decoratie:J. Körmeling (lichtinstallatie "Sunny Cloud")
  
  
Toen het Haagse station Centraal in de jaren zeventig gereedkwam werd het -zoals al aangegeven- beschouwd als het ideale ov-knooppunt. Althans, op papier. Want vrijwel meteen na de opening bleek al dat niet alles even logisch was. Zo moesten de forenzen die nabij de Utrechtsebaan werkten zich door een smalle zijentree wurmen. Bovendien kwamen de dagjesmensen voor het centrum van Den Haag, het strand van Scheveningen of Madurodam. Voor al die bestemmingen was de route via het Koningin Julianaplein nogal onhandig. De routing van het gebouw bleek in die dagen eigenlijk alleen ideaal te zijn tijdens de massademonstraties op het nabijgelegen Malieveld. Het winkelcentrum Babylon liet men over het algemeen links liggen. Om de reizigers die naar het centrum gingen of de tram naar Scheveningen wilden nemen wat tegemoet te komen kreeg het station in 1996 een extra ingang aan de Rijnstraat. Die verbouwing bleek het begin te zijn van een tijdperk waarin het stationscomplex vrijwel continue in staat van verbouwing verkeerde; een tijdperk dat ook nu (augustus 2023) nog volop gaande is. Nog altijd is het Koningin Julianaplein een enorme bouwput en binnenkort gaat het sporenemplacement volledig op de schop. Er is in de afgelopen kwart eeuw veel veranderd in en om het stationscomplex. De komst van RandstadRail, het Hogesnelheidsnetwerk, de grootschalige stedenbouwkundige ontwikkelingen in het nabijgelegen Beatrixkwartier én de verwachting dat het aantal treinreizigers fors zou stijgen (let wel: dit was ver vóór het uitbreken van de corona-pandemie) waren aanleidingen om het donkere, onpersoonlijke station een radicale verbouwing te geven. Het werd één van de zes grote stations die in het kader van het megaproject "Nieuwe Sleutelprojecten" werden gerealiseerd. Het gerenommeerde architectenbureau Benthem Crouwel ontwierp voor Den Haag Centraal een nieuwe stationsaccomodatie, dat werd ingeklemd tussen de kantoorflat en het busplatform. De in 1996 toegevoegde ingang aan de Rijnstraat bleek populair, besloten werd dan ook om aan deze zijde de nieuwe hoofdingang van het station te maken. De verbouwing ging echter veel verder dan alleen een nieuwe toegang. Het oude dak en de luifel boven de ingang werden verwijderd. De hal kreeg een gigantisch transparant omhulsel, dat bijna helemaal uit glas bestaat. Daardoor werd de hal meteen een stuk lichter, maar wat echt hielp was het weghalen van een grote strook uit het betonplatform, waardoor een grote vide ontstond tussen het tram- en busstation. Een bijkomend voordeel was dat men vanaf hetzelfde standpunt de bus, de tram én de trein kon zien. De "glazen" hal -waarvan het dak uiteraard is voorzien van zonnepanelen- werd niet alleen een stuk lichter, ook de hoogte nam met enige meters toe en bedraagt nu ruim 22 meter. Dat is ongeveer net zo hoog als de toren van het stationsgebouw van Hengelo. Naast de hoogte nam ook het totale vloeroppervlak fors toe. Dit werd bereikt door de sporen 1 tot en met 6 in te korten. De sporen 1 en 2 trokken zich het verst terug, waarna de daaropvolgende paren sporen trapsgewijs steeds iets dichter bij de hal komen. Een direct gevolg is dat het tweede, derde en vierde perron aan één zijde iets langer is.
Over sporen en perrons gesproken; de volgende verbouwing wordt het opnieuw aansluiten van de sporen 11 en 12 op de rest van het emplacement. Deze sporen werden in het jaar 2006 geschikt gemaakt voor gebruik door RandstadRail en werden volledig losgekoppeld van de overige sporen. Dit omdar de sneltrams van Randstadrail op een andere stroomspanning rijden. De sporen 11 en 12 werden eind 2006 officieel door RandstadRail in gebruik genomen. Het bleek tijdelijk te zijn, want tien jaar later kreeg deze lijn een nieuw vertrekpunt, naast het -eveneens vernieuwde- busstation. Sindsdien liggen de vroegere treinsporen er verlaten bij, maar dat gaat binnenkort dus veranderen. Het hele emplacement gaat op de schop. Het zal sterk worden vereenvoudigd, waarbij een flink aantal wissels zal verdwijnen. In feite wordt het station in drie delen verdeeld, waarbij de sporen 1 tot en met 4 gereserveerd zijn voor de treinen van en naar Rotterdam, de sporen 5 tot en met 8 voor de richting Gouda en 9 tot en met 12 voor de richting Leiden. De operatie zal, als alles meezit, in 2025 worden afgerond. Op enkele korte tussenpozen na is er dan bijna dertig jaar lang gebouwd en verbouwd aan dit markante spoorknooppunt, dat sinds het jaar 2000 officieel de naam Den Haag Centraal draagt. Een naam die overigens al van meet af aan op de voorgevel van het gebouw prijkt…
Boven: Eén van de -mijns inziens- meest geslaagde verbeteringen is het creëren van een grote vide tussen het tram- en busstation. Oorspronkelijk bevonden zich hier de (rol)trappen, die rechtstreeks de perrons met het busplatform verbonden. Overigens kan men nog altijd vanaf elk willekeurig perron de bussen bereiken, namelijk via de betonnen trappen bij het Prins Bernhardviaduct. Eén ding bleef echter onveranderd; om van de bus op de tram over te stappen moet men nog altijd de omweg via de hal maken...
.
.
Onder: Het Koningin Julianaplein, zoals het er in januari 2023 uitzag. Al jaren is het een grote bouwput, hier zal voorlopig weinig verandering in komen. Het is namelijk de bedoeling dat hier een groot appartementencomplex zal worden gebouwd. Station Centraal wordt dan mogelijk nauwelijks meer te zien vanaf de Bezuidenhoutseweg. Of is het de bedoeling dat die lelijke gevel zo ver mogelijk moet worden weggestopt..?
.
 
 
Onder: De vernieuwde stationshal werd niet alleen een stuk lichter, de toch al bepaald niet kinderachtige hoogte nam nog eens met zo'n zeven meter toe. Dit betekent dat de gebruikers van de onderste twee etages van de "Stichthage" voortaan in de stationshal kijken, voorheen zagen zij alleen de piramidevormige daklichten. Overigens waren die onderste twee etages altijd in gebruik geweest als kantoor- en dienstruimten voor de NS. Of dit ook nu nog het geval is weet ik niet...
.
Onder: De vroegere voorgevel ziet er tegenwoordig nogal lomp uit. Was de Stichthage vroeger echt een integraal onderdeel van het stationscomplex, nu lijkt het op een nogal onbeholpen manier ertegenaan te zijn geplakt. De "zwevende" gevel van het stationsgebouw heeft een make-over gehad, waardoor het nu een wat vreemde toevoeging lijkt te zijn. Eigenlijk zou de gevel weer haar vijftien meter hoge luifel terug moeten krijgen, ook al zou het een totaal nutteloze toevoeging zijn...
.
 
 
Onder: Vanuit de hal zicht op de uiteinden van de diverse perrons. Om de locatie van elk van de perrons te accentueren werd onder het tramviaduct een soort verlaagd plafond gebouwd, dat zich letterlijk om dat viaduct krult. Ter hoogte van het derde perron (spoor 4/5) is een lichtinstallatie geplaatst, ontworpen door beeldend kunstenaar J. Körmeling. Deze "Sunny Cloud" werd een terugkerend thema bij de zes grote stations van Nieuwe Sleutelprojecten. Overal markeert zo'n "Sunny Cloud" een meeting-point.
.
Onder: Ook het busstation is onlangs volledig op de schop gegaan, als één van de onderdelen van de grootse make-over van station Centraal. Van de negentien perrons bleven er 10 over, opmerkelijk genoeg zijn deze aangeduid met de letters J tot en met S. De letters A tot en met D zijn voortaan de vier tramperrons van het hooggelegen tramstation, E tot en met H corresponderen met de tramperrons aan de Rijnstraat. De letter I hoort bij het centrale uitstappunt van het busstation. Het busplatform kreeg enkele jaren geleden tevens een nieuwe overkapping.
.
 
 
Onder: Sinds enige jaren heeft de Rotterdamse metrolijn "E" een eigen station. Deze is gesitueerd naast het busstation, waarmee het rechtstreeks is verbonden. De constructie doet sterk denken aan het sneltramstation Beatrixlaan, bijgenaamd "Netkous". Deze twee stations werden ontworpen door hetzelfde architectenbureau, Zwarts & Jansma Architecten (tegenwoordig ZJA genaamd). Ondanks de wat afwijkende constructie past het evenwel goed bij de rest van het station. Metrolijn E bestaat grotendeels uit de vroegere Hofpleinlijn en had vroeger haar begin/eindpunt in het station, op de sporen 11 en 12. Alhoewel ze wordt aangeduid als RET-metrolijn maakt ze wel degelijk een onderdeel van RandstadRail-netwerk.
.
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 18-08-2023