AMSTERDAM LELYLAAN
 |
||
| Afkorting: | Asdl | |
| Maatschappij: | Nederlandse Spoorwegen (NS) | |
| Architect: | R,M.J.A. Steenhuis | |
| Bouwjaar: | 1986 | |
| Verbouwd: | 1997, vanaf 2029 (?) | |
| Gedeeltelijke sloop: | 1997, 2017 | |
| Baanvak: | Amsterdam Centraal - Schiphol Airport | |
| Het Amsterdamse station Lelylaan heeft in de afgelopen jaren veel van haar glans verloren. Ooit was het een kleurrijk en vernieuwend intercitystation. Inmiddels is het gedegradeerd tot een grauwe halte, waar alleen nog maar sprinters stoppen. Ook heeft het station een zeer bedenkelijke reputatie. Maar er gloort hoop; binnen enkele jaren zal dit station weer worden teruggebracht naar de status die ze eerder had. Helaas gaat dit wel ten koste van haar uiterlijk, al is dit nu -eerlijk is eerlijk- geen schim meer is van het bijzondere station van weleer. Station Lelylaan is het meest westelijk gelegen station van Amsterdam. Ze ligt over de Cornelis Lelylaan, aan de rand van de wijk Slotervaart (stadsdeel Nieuw West). Het gebied waarin het station in staat, behoort tot de Westelijke Tuinsteden. Dit was een grote stadsuitbreiding, die al in de jaren dertig van de vorige eeuw werd ontworpen, maar waarvan de bouw pas halverwege de jaren vijftig begon. De geschiedenis van station Lelylaan gaat echter een stuk verder terug. Want al in 1905 werden de eerste plannen gemaakt voor een ringspoorlijn rond Amsterdam. Deze zou aanvankelijk primair voor het goederenvervoer dienen. In 1915 werd tot de definitieve aanleg besloten, enkele jaren later begonnen de eerste werkzaamheden. Aan het begin van de jaren dertig werd voor het westelijke deel van de lijn het dijklichaam gebouwd, maar daar bleef het bij. Alleen het oostelijke deel van de lijn werd nog vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog voltooid (de Spoorwegwerken Oost), de rest van het tracé zou jarenlang ongebruikt blijven. Pas vanaf de tweede helft van de jaren zeventig werd er weer gebouwd aan de rest van de Ringspoorlijn, die vanaf dat moment (vrijwel) uitsluitend voor reizigersvervoer bestemd zou worden. In 1986 werd de westelijke tak van de Rongspoorlijn in gebruik genomen, waarbij ook de nieuwe stations Lelylaan en De Vlugtlaan en het volledig vernieuwde station Sloterdijk werden geopend. Station Amsterdam Lelylaan werd -net als het allang verdwenen station De Vlugtlaan- ontworpen door architect R.M.J.A. Steenhuis. Maar hier houden de overeenkomsten tussen de twee stations wel zo’n beetje op; station Lelylaan werd een totaal ander station, die in vrijwel niets op haar vroegere buur leek. Allereerst is “Lelylaan” een loepzuiver voorbeeld van een viaductstation. Ook werd het een volwaardig intercitystation, waar bovendien ook nog tram en bus samenkomen. Later kwam de metro er ook nog bij. De basis van station Amsterdam Lelylaan bestaat uit een 375 meter lang viaduct, waarop tevens het perron ligt. Dit viaduct wordt naast kolommen ook door opengewerkte vierkanten kubussen van beton ondersteund, waarbij die laatste aan vier zijden een halfronde bovenzijde hebben. Ook in het stationsgebouw zijn deze nadrukkelijk terug te vinden, één ervan vormt aan de westelijke gevel de ingang van het stationsgebouw. In het midden van het viaduct zijn vier 18 meter hoge torens geplaatst, ieder met een markant, halfrond dak. Aan die torens werd de complete perronoverkapping gehangen. Hierdoor zijn er verder geen kolommen of andere steunpunten aanwezig op de perrons. De vier torens zijn allen als liftschachten ontworpen, maar alleen in het meest zuidelijke exemplaar is er daadwerkelijk één ingebouwd. Op het perron stond tot 2017 een opmerkelijk perrongebouw. Deze bestond uit opvallende, blauwgekleurde sandwichpanelen, die zowel aan de boven- als aan de onderzijde naar binnen waren afgerond. Ze hadden hoge en zeer smalle vensters, ook deze hadden afgeronde hoeken. In dat perrongebouw waren oorspronkelijk alle stationsfaciliteiten; een plaatskaartenkantoor, een wachtruimte en zelfs een horecagelegenheid. Ook op straatniveau is nog een bouwdeel met dezelfde vorm sandwichpanelen te zien, zodat het station een harmonisch geheel werd. Opvallend hierbij is dat deze westelijke “kiosk” oorspronkelijk rood was. Ook aan de oostelijke gevel was een gedeelte met de genoemde sandwichplaten, deze werd echter bij een verbouwing in 1997 gesloopt. Een aardig detail is een vrijstaand bouwseltje, dat op een kleine versie van de vier torentjes lijkt. Hierin zijn overigens (waarschijnlijk) de technische installaties van het station ondergebracht. HHet grote voordeel van een viaductstation is dat er meerdere trappen naar de perrons kunnen worden gerealiseerd. Dit is vooral handig als zo’n station over een drukke verkeersweg is gebouwd, zoals -bijvoorbeeld- de Cornelis Lelylaan. Het station had dan ook vier aparte toegangen. Maar in de loop van de tijd werd dat voordeel een hardnekkig nadeel; station Lelylaan kreeg te maken met vandalisme en andere criminaliteiten en kreeg een berucht image als het ging om sociale veiligheid. Als gevolg hiervan werd het gros van de toegangen (al dan niet permanent) afgesloten en werd zowel het station als de omgeving volgehangen met camera’s. Niet geheel verassend is dan ook het feit dat dit station als één van de eerste Amsterdamse stations met ov-poortjes werd afgesloten... |
 |
|
|
 |
 |
 |
 |
 |
|
[ Volgende pagina ] | |
|
|
versie:
19-44-2025