Home ] Terug naar de eerste pagina ] Volgende pagina ]

   
 
AMERSFOORT

 

Een bizarre situatie

Het eerste station van Amersfoort, het NCS-station uit 1863, lag relatief dicht bij het centrum van de stad. Als in de jaren zeventig van de 19e eeuw de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort-Zutphen gereedkomt wordt Amersfoort een knooppunt. Maar als in 1884 de spoorlijn Nijmegen-Amsterdam via Kesteren wordt aangelegd ontstaat een probleem: de nieuwe spoorlijn sluit net voorbij het NCS-station aan op de bestaande spoorweg, en het kon op geen enkele manier met het bestaande station worden verbonden. Daarom bouwde de HIJSM vlak vóór de aansluiting, ter hoogte van de Utrechtsestraat, een halte: Amersfoort Staat. Een reiziger die vanuit Utrecht of Zwolle richting Kesteren ging, kwam op het NCS-station aan. Vervolgens moest hij zo'n 300 meter lopen naar het station Amerfoort Staat om zijn reis te vervolgen. Dit bracht zoveel ongemak met zich mee dat al een paar jaar later nóg een halte -Amersfoort Staat-Aansluiting- werd gebouwd, vlak ná de aansluiting. Deze halte was echter niet vanaf de straat bereikbaar, het was enkel en alleen een overstapperron. Zodoende had Amersfoort rond 1890 binnen een afstand van ca. 400 meter drie stations, met alledrie een beperkte capaciteit. Het spreekt dan ook voor zich dat deze onhandige situatie al snel onhoudbaar werd. Er moest een nieuw centraal station komen en wel direct na de aansluiting met Kesteren, op de plaats van de halte Amersfoort Staat-Aansluiting. Bij het station kwam dan ook een enorm rangeerterrein en er werd een grote wagenwerkplaats, de latere NS Hoofdwerkplaats voor het goederenmaterieel gebouwd.
Het stadsbestuur en, met name, de Kamer van Koophandel waren hier echter fel op tegen. Zij hadden liever een nieuw station op de plaats van het bestaande NCS-station gezien. De spoorwegen (lees: HIJSM) daartegenover hechtte veel waarde aan de doorgaande lijnen vanuit Amsterdam richting Nijmegen. De Kamer van Koophandel opperde vervolgens voor een vorkstation, dat in de splitsing met het spoor naar Kesteren lag. Het rangeerterrein en de werkplaats konden dan wel op de geplande plek aangelegd worden. De spoorwegen hielden echter vast aan hun plannen. Wel kwam de HIJSM nog enigszins te gemoed aan de bezwaren, door het stationsontwerp aan te passen. Om het stationsgebouw toch nog zo dicht mogelijk bij de stad te krijgen kwam het op het uiterste oostelijke punt ten opzichte van de perrons te staan. Een opmerkelijke oplossing, want daardoor ontstonden (onnodig) lange loopafstanden tussen het stationsgebouw en de perrons. Kennelijk woog het belang van een stationsgebouw dat zo dicht mogelijk bij de stad moest staan zo zwaar, dat de ongemakken van deze opzet maar voor lief werden genomen. Overigens breidde de stad zich na de opening van het station al snel in westelijke richting uit, zodat het station later alsnog in het centrum van de stad kwam te staan.
Boven: Het oudste station van Amersfoort, het NCS-station uit 1863, is gelukkig bewaard gebleven.
Onder: Station Amersfoort Staat. Het is, voor zover ik weet, de enige foto die van dit station gemaakt is...
 
Onder (beide afbeeldingen): De drie Amersfoortse stations gedurende de periode 1890-1898

1. station Amersfoort NCS
2. station Amersfoort Staat (HIJSM)
3. station Amersfoort Staat-Aansluiting (HIJSM/NCS)

 
 

 

 

  Free counter and web stats versie: 23-01-2008