Home ]Terug naar de eerste pagina ]
  

 

RHENEN

  
  
  
De uitbraak van de Tweede Wereldoorlog had voor Rhenen dramatische gevolgen. Tijdens de Slag om de Grebbeberg werden grote delen van de oude binnenstad verwoest. De spoorbrug over de Rijn en het viaduct bij het station werden opgeblazen. Beiden werden hersteld, waarbij de spoorbrug vanaf dat moment enkelsporig werd. Aan het einde van de Oorlog werd de brug over de Rijn wederom vernield, dit keer door een Brits bombardement. Het station was overigens toen al gesloten.
Na de bevrijding werd de reizigersdienst naar Rhenen niet meer hervat. Inwoners van Rhenen moesten voortaan gebruik maken van station Kesteren, om die reden was de naam van dat station in 1945 gewijzigd in Kesteren-Rhenen. Het spoor naar de stad Rhenen bleef nog een tijdje als goederenspoorlijn in gebruik, de oversteek over de Rijn zou nooit meer per trein worden gemaakt. Wat nog bruikbaar was van de oude spoorbrug (twee pijlers) werd gebruikt voor de bouw van een nieuwe verkeersbrug, die er voor in de plaats kwam. Die nieuwe brug was onderdeel van een nieuwe, doorgaande weg. Het stationsgebouw, dat de Oorlog wonderbaarlijk genoeg had overleefd, stond hierbij in de weg en ging in 1957 tegen de vlakte. Tegelijkertijd werd het spooremplacement grotendeels opgebroken. De karakteristieke brug over het vroegere emplacement was toen al herbouwd, waarbij het (waarschijnlijk) ook werd verbreedt.
Nadat in 1972 een einde aan het goederenvervoer was gekomen leek het stil te worden rond de voormalige internationale spoorlijn. Maar achter de schermen werd toen al gesproken over reactivering van de treindienst. Veenendaal was in die tijd een snelgroeiende forenzenplaats aan het worden en meende daarom aanspraak te kunnen maken op een hernieuwde aansluiting op het spoornet. Aanvankelijk voelden zowel het Rijk als de NS hier weinig voor, maar (vooral) die laatste liet zich overhalen door de groeiprognose van Veenendaal. Ook het Rijk ging overstag, en zo begon vanaf de tweede helft van de jaren zeventig de heraanleg van het spoor. Deze werd niet meer helemaal tot Amersfoort herbouwd, er kwam een aansluiting op de spoorlijn Utrecht - Arnhem. Veenendaal kreeg hierdoor een rechtstreekse spoorverbinding met de Domstad. Net als bij de bouw van de oorspronkelijke spoorlijn, bijna een eeuw eerder, leek het er ook nu op dat Rhenen zou worden overgeslagen. Maar al snel werd duidelijk dat voor een halfuursdienst het juist goed uitkwam als de trein in Rhenen zou keren. Wel werd dat laatste deel van het spoor enkelsporig en eindigde het voortaan vóór het viaduct. Hierdoor werd het station zo'n 125 meter in noordelijke richting verplaatst. Om nog eens extra te benadrukken dat de oversteek over de Rijn nooit meer met de trein gemaakt zal worden werd dat nieuwe station als kopstation gebouwd. Het kreeg daarbij een eenvoudig haltegebouwtje, ontworpen door architect C, Douma. Het bestond uit een plaatskaartenkantoortje en een kleine hal annex wachtruimte. Dit was tevens de enige overdekte wachtgelegenheid, want op het enkele perron was hierin niet voorzien. Het was trouwens één van de weinige kleine haltegebouwtjes dat niet volgens een gestandaardiseerd serieontwerp werd gebouwd. Wel waren er duidelijke overeenkomsten met de twee stations van het naburige Veenendaal, die uiteraard gelijktijdig werden ontworpen en gebouwd. Dit is vooral terug te vinden in het dak, waarvan de schuine vlakken ook terug te vinden zijn bij de perronluifels van de Veenendaalse stations. Station Rhenen moest het zonder perronluifel doen, wel kreeg het in een later stadium alsnog een glazen wachthokje. De kaartverkoop geschiedt al jaren via de kaartautomaat. Het stationsgebouwtje bestaat nog uitsluitend uit een wachtruimte en een betaal-toilet. Ook is er nog een klein dienstvertrek.
.
Boven: De Tweede Wereldoorlog begon voor Rhenen met een grote ramp. In een poging de Duitse opmars naar het westen van ons land te stoppen vond tussen 11 en 13 mei 1940 de Slag om de Grebbeberg plaats. Drie dagen lang wist men de Duitsers tegen te houden, maar uiteindelijk werd de Duitse overmacht bepalend. Vooral rondom Woudenberg en Rhenen werd zwaar gevochten, waarbij de stad Rhenen het flink moest ontgelden. De historische binnenstad werd voor een groot deel verwoest. Onder de burgerbevolking vielen niet of nauwelijks slachtoffers, het leger wist met behulp van kolenschuiten het grootste deel van de inwoners te evacueren. Maar toen de mensen terug kwam troffen ze een enorme ravage aan. Deze foto toont het trieste restant van de stad, enkele dagen na de capitulatie. De foto werd gemaakt vanaf de kap van de Binnenmolen. Tussen de puinhopen staat de zwartgeblakerde Cuneratoren. Zwaar beschadigd, maar nog altijd fier overeind. Nog tijdens de Oorlog begon de herbouw van de binnenstad. Daarbij werd een nieuwe, brede autoweg dwars door het centrum geprojecteerd. De stad werd herbouwd in een bouwstijl die Delftse School wordt genoemd, naar een ontwerp van stedenbouwkundige C. van Pouderoyen. Slechts enkele gebouwen, waaronder de Cunerakerk, werden weer in oude luister hersteld…
.
 
 
Onder (beide afbeeldingen): De Tweede Wereldoorlog betekende ook het definitieve einde van het internationale treinverkeer via Rhenen. Al tijdens de meidagen van 1940 werd de spoorbrug opgeblazen, in een poging de Duitse opmars te kunnen stuiten. Hierna werd de brug provisorisch hersteld (foto links), waarbij ze enkelsporig werd. Op 2 oktober 1944 werd de brug wederom vernield, ditmaal door een Brits bombardement. Terugtrekkende Duitse troepen zorgden er vervolgens voor dat de spoorbrug voorgoed onbruikbaar werd. De foto rechts toont het trieste restant van wat ooit een imposante oeververbinding was...
.
 
 
Onder: Het huidige stationsgebouw bestaat uit een kleine wachtgelegenheid en een toilet. De rest van het gebouwtje wordt als dienstruimte gebruikt. Bij dit gebouw is de ingang in de rechter zijgevel. Daar loopt het dak ook een stuk door, en vormt zo een luifel boven die toegang. In het wachthokje aan de rechterkant staat de kaartautomaat.
.
Onder: Het contrast met het vooroorlogse station kan bijna niet groter; terwijl dat exemplaar nog over een behoorlijk emplacement met meerdere perrons beschikte, moet de huidige halte het slechts met één perron en één kopspoortje doen. Het glazen wachthokje aan de linkerkant werd trouwens in een later stadium geplaatst.
.
 
 
 
Onder (beide afbeeldingen): Op zaterdagavond 25 februari 1984 bleek maar weer eens dat een kopstation ook een risico kan inhouden. Tijdens deze winteravond kon een trein (een tweedelig treinstel van het type "Hondekop") niet meer op tijd tot stilstand komen. Het ramde het stootblok schoot over de perronrand en ramde daarbij een bovenleidingmast en de gevel van het stationsgebouw. Er vielen geen gewonden, wellicht was dit mede te danken aan het oerdegelijke type treinstel. Maar de schade was daarentegen fors. Toch konden zowel het stationsgebouw als het treinstel worden hersteld. Het station kreeg wat extra veiligheidsmaatregelen. Er kwam een tweede muur en het spoor werd wat ingekort. Ook geldt er een snelheidsbeperking van maximaal 40 kilometer per uur bij het binnenrijden van station Rhenen...
.
 
 
Onder: Het vroegere emplacement van het eerste station is tegenwoordig een P & R terrein. Het stationsgebouw stond achter de struiken en bomen aan de linkerkant, op deze plek is nu de provinciale weg N233. Het bekende viaduct -op de achtergrond- stond tijdens het maken van deze foto (oktober 2023) in de steigers. Merk ook op dat het terrein behoorlijk is opgehoogd…
.
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 22-12-2023