Home ] Terug naar de eerste pagina ]
  

 

OSS

Decoratie:J.F.W. Slegers (tegelmozaïek zitgroep + vloermozaïek)
  
  

Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw breidde Oss in sneltempo uit en groeide het inwonertal explosief. Voor de spoorwegen waren de ontwikkelingen aanleiding om in Oss een tweede station te bouwen. Deze halte -Oss West- werd in 1981 in gebruik genomen. Maar er gebeurde in die tijd nog veel meer op spoorgebied in en om Oss. Zo werd het enkelsporige traject tussen Oss en Wijchen dubbelsporig gemaakt, met uitzondering van de spoorbrug bij Ravenstein. Ook werd de beveiliging van het spoor tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen gemoderniseerd, waardoor ook hier de armseinen verdwenen. Als klap op de vuurpijl werd het hoofdstation van Oss van een nieuw stationsgebouw voorzien.
Dat het honderd jaar oude stationsgebouw moest verdwijnen had een aantal redenen. Ongetwijfeld zal de bouwkundige staat van het gebouw, dat sinds 1959 was witgepleisterd, een grote rol en datzelfde gold ook voor de doelmatigheid ervan. Maar wellicht de belangrijkste reden was het gebrek aan ruimte aan de smalle Spoorlaan, er was nauwelijks plek voor aanvullend vervoer. Het eerste perron was destijds zeer breed en het stationsgebouw stond bijna tegen de genoemde straat. Architect P.A.M. Kilsdonk, voor wie dit het eerste stationsproject was onder zijn leiding, stond dan ook voor de nodige uitdagingen.
Als eerste werd het genoemde perron aanzienlijk smaller gemaakt, waardoor er een langgerekt plein ontstond. Om het geheel overzichtelijk te houden werd, net als bij station Amsterdam Amstel, middels het stationsgebouw het plein in tweeën gedeeld. Aan de oostkant kwam een strook voor halen en brengen en ten westen van het stationsgebouw een busstation en de taxistandplaats. De ruggengraat van het stationsgebouw bestaat uit een lange muur van grijs natuursteen. Deze doorlopende muur wordt op één plek onderbroken en verspringt dan zo ver mogelijk richting de straat. Tegen deze wand werd het eigenlijke stationsgebouw geplaatst, een kubusvormig bouwwerk met overwegend glazen gevels in een wit framewerk. De zijgevels bij de stenen wand steken wat naar buiten en zijn gesloten. Ze hebben een opvallende gele (NS-geel) kleur en zijn voorzien van een enorm NS-logo. Een aardig detail zijn de zes gietijzeren kolommen, afkomstig van de perronluifel van het oude stationsgebouw. Ze zijn aan weerszijden van de drie paar schuifdeuren geplaatst, waar ze de korte luifels ondersteunen. De natuurstenen wand aan de straatzijde werd voorzien van één laag, maar langgerekt venster. Een echte voorgevel heeft het gebouw niet, de toegangen bevinden zich in de zijgevels. Een derde toegang werd in de perrongevel geplaatst. In de ruime hal valt als eerste de ronde zitgroep op, waar negen stoeltjes rondom een lantaarn zijn geplaatst. Die lantaarn heeft een antiek ogende paal, maar daarop zijn moderne, bolvormige armaturen zijn geplaatst. De ronde verhoging waarop de stoeltjes zijn gemonteerd is bekleed met vierkante en rechthoekige tegeltjes in de kleuren wit, blauw, rood en geel. Het Mondriaan-achtige patroon werd bedacht door kunstenaar J.F.W. Slegers. Minstens zo opvallend was de gebogen lokettenwand, waarbij de balie leek te zweven. Die balie is helaas al lang verdwenen, maar de karakteristieke gebogen vorm leeft tot op de dag van vandaag nog voort in de hal. Datzelfde doet ook het vloermozaïek, dat eveneens door Slegers werd bedacht. In het gebouw was oorspronkelijk geen horecagelegenheid te vinden, daarvoor moest men weer naar buiten, rechts van het stationsgebouw was namelijk een separaat restaurant. Haaks op de bekende muur, die nu weer tegen de perronwand staat, zijn twee halve cirkels van ongelijke grootte getrokken. Een gebogen wand verbindt deze halve cirkels, waardoor de gevel als geheel een fraaie en sierlijke vorm heeft. Vrijwel direct na het restaurant eindigt tegenwoordig de natuursteenwand, die trouwens nog wel een sierlijk bochtje maakt. Maar wie goed kijkt ziet dat de muur is "afgekapt" en dat deze vroeger langer is geweest. Oorspronkelijk was rechts van het restaurant namelijk nog een gebouwtje, het was een onderkomen voor de toenmalige Brabantse busmaatschappij BBA. Net als bij de stationshal ging ook hier de grijze muur weer wat naar voren, al was de wand hier veel minder massief. Opvallend waren de schuine zijwanden. Het bouwwerkje is al heel lang verleden tijd, ze moest wijken om zo de bus wat meer ruimte te geven…
Ook voor het vroegere restaurant, door veel Ossenaren liefkozend "Oorgebouw" genoemd, zag het er lange tijd somber uit. Nadat het in 2003 werd gesloten is het nog even als snackbar in gebruik geweest. In 2006 kwam het leeg te staan. En dat bleef het gedurende lange tijd, al zijn er ook perioden geweest dat er wel een huurder in zat. Zo is het een tijdje een bloemenzaak geweest. Sinds het voorjaar van 2021 heeft het weer een horecafunctie, in het voormalige restaurant zit nu een filiaal van New York Pizza.

.
Boven en onder: Het tweede en huidige station werd gedeeltelijk naast het oude exemplaar gebouwd, en staat daardoor wat verder westwaarts. Op de foto hierboven is dan ook duidelijk te zien dat het nieuwe gebouw er al staat, terwijl de laatste resten van haar voorganger nog moeten worden opgeruimd. Het nieuwe station was toen nog niet helemaal af, zo ontbreekt nog de muur met daar op de perronoverkapping. Zoals bekend is het oude stationsgebouw niet helemaal verdwenen, zes van de gietijzeren kolommen die de oude perronoverkapping ondersteunden werden hergebruikt. (foto onder) Op de plaats waar ooit het eerste stationsgebouw heeft gestaan is nu een klein pleintje. Ook de -later gebouwde- fietsenstalling staat voor een deel op die plek...
.
 
 
Onder: Het stationsgebouw heeft geen echte voorgevel, de twee ingangen zijn in de zijgevels geplaatst. De straatgevel bestaat uit grijs natuursteen. Om te voorkomen dat de muur wel erg eentonig zou worden kreeg deze een langwerpig venster. Ook steekt één van de twee gele gele wanden door de muur heen. De twee opvallende gele wanden zijn ieder van een reusachtig NS-logo voorzien. Desondanks vond men het nodig om ook de grijze wand van een NS-vignet te voorzien. Opvallend detail: het stationsgebouw heeft aan de buitenzijde geen enkel uurwerk...
.
Onder: Het westelijke deel van het stationsgebied, met links het busstation en rechts het kantoor van de toenmalige busmaatschappij BBA. Duidelijk is te zien dat het busstation erg smal is, wellicht was dit de reden waarom het BBA-kantoortje moest verdwijnen. Wanneer het werd gesloopt is niet bekend, in ieder geval was deze al in 2005 verdwenen. Datzelfde geldt trouwens ook voor het uurwerk, dat op een prominente -maar niet zo handige- plek stond...
.
 
 
OOnder (beide foto's): Tweemaal de stationshal, links zoals deze er oorspronkelijk uitzag en rechts anno 2015. Wat op de foto links direct opvalt is de gebogen loketwand, waarbij de balie leek te zweven. De gebogen lijn wordt subtiel geaccentueerd door een vloermozaïek, die een soort "privacy-lijn"vormde. De balie is helaas allang verdwenen. Het station behield tot 2003 haar klassieke loket, vervolgens werd het plaatskaartenkantoor omgebouwd tot Kiosk. De gebogen vorm van het vroegere lokettenfront bleef gelukkig wel zichtbaar en ook het vloermozaïek bleef bewaard. De karakteristieke ronde zitgroep, met haar Mondriaan-achtige tegelwerk, is er gelukkig ook nog. Overigens is op de beide foto's het vloermozaïek niet of nauwelijks te zien. De strakke lijnen op de vloer is namelijk de slagschaduw van de buitengevels...
.
 
 
Onder: Enige jaren geleden werd een deel van de natuurstenen wand vervangen door een muur van glasblokken. Reden hiervoor was de bouw van een nieuwe fietsenstalling, waarbij veelvuldig gebruik werd gemaakt van deze glazen bouwstenen. Een bijkomend voordeel was dat het op het perron een stuk lichter werd. Ook werd het perron na deze ingreep iets breder.
.
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 18-01-2023