|
Het eilandperron vormt het kloppende hart
van het stationscomplex. Alle reizigersvoorzieningen, zoals wachtkamers,
restaurants en toiletten zijn op dit perron aanwezig. Zes van de
acht vertreksporen bevinden zich hier. Naast de twee dubbele langsporen
3a/b en 6a/b bevinden zich, aan de westkant van het station de kopsporen
4 en 5. Deze kopsporen waren vooral bedoeld voor de treinen richting
Zandvoort en IJmuiden, maar er zijn tijden geweest dat deze daar
nauwelijks voor werden gebruikt. Zandvoort was decennialang het
vertrekpunt voor de intercity naar Maastrich/Heerlen, vanuit IJmuiden
werd lange tijd doorgereden naar Amsterdam.
Op het grote eilandperron vinden we, van west naar oost, de perrongebouwen
"C" tot en met "F". Vlakbij de kopsporen 4 en
5 staat perrongebouw "C" dat voornamelijk dienstruimten
bevat, maar ook de toiletten bevinden zich van oudsher hier.
De grootste blijkvanger van het perron is ongetwijfeld perrongebouw
D, met haar fraaie houten seinhuis dat hoog boven de andere perrongebouwen
uittorent. Dit perrongebouw, dat ook wel Post T werd genoemd, was
het domein van de treindienstleider. Om de seinhuiswachters een
beter zicht te geven verspringen de perronkappen zelfs in hoogte.
Aan de zijkanten van het seinhuis zijn ijzeren balkons aangebracht.
Het verhaal gaat dat men ze plaatsten omdat destijds niet altijd
op de elektriciteitsvoorziening vertrouwd kon worden. De seinhuiswachters
konden vanaf de balkons de treindienst "met de hand" regelen
als de stroom was uitgevallen. Leuk verhaal, maar ik denk eerder
dat het was omdat het zicht vanuit het seinhuis toch niet helemaal
optimaal was en men vanaf één van de balkons een beter
overzicht over de perronsporen had. Hoe het ook zij de balkons vormen
een mooi geheel met de rest van het seinhuis.
Het seinhuis was één van de seingebouwen die op het
emplacement stond. Het heeft tot 1975 dienstgedaan. In dat jaar
werden de diverse seinhuizen vervangen door één nieuwe
seinpost, dat op het emplacement ten westen van het station staat.
Inmiddels is ook deze post buiten gebruik. Sinds enige jaren wordt
het treinverkeer in Haarlem en omgeving vanuit Alkmaar geregeld.
Nadat het seinhuis haar functie verloor heeft het nog een tijdje
als politiepost dienstgedaan. Nog niet eens zo heel lang geleden
-zo ergens aan het begin van de jaren negentig- werd serieus overwogen
het seinhuis af te breken, omdat het al jarenlang niet meer werd
gebruikt. Dit veroorzaakte een golf van protesten en het absurde
plan ging, gelukkig, dan ook heel snel weer van tafel.
In perrongebouw F waren, en zijn nog steeds, voornamelijk dienstruimten
te vinden. Oorspronkelijk was hier ook nog een wachtkamer en wel
een hele opmerkelijke: een wachtruimte voor krankzinnigen! Deze
ruimten werd waarschijnlijk vooral gebruikt voor en door patiënten
van het Meer en Berg-ziekenhuis in het nabijgelegen Santpoort. Tegenwoordig
is de voormalige wachtkamer in gebruik als kantoor van de perronopzichter.
In tegenstelling tot de overige wachtkamers, heeft deze voormalige
wachtkamer geen tegeltableau met daarop de functie boven de deur.
Voor de huidige gebruikers is dit misschien maar goed ook…
De perrongebouwen C en F zijn grotendeels van hout en glas gebouwd.
De basis van de perrongebouwen bestaat echter uit dezelfde lichte
verblendsteen, die ook in de perrongevels van de stationsgebouwen
zijn verwerkt. Het vele glas geven de perrongebouwen een licht karakter.
Perrongebouw D is wel voor een groot deel uit verblendsteen opgebouwd.
Dit was noodzakelijk om het houten seinhuis met haar installaties
te kunnen dragen. In tegenstelling tot de overige perrongebouwen
heeft de stenen onderbouw van perrongebouw D betrekkelijk weinig
vensters. Ook de vorm van perrongebouw D is opvallend. Het is letterlijk
tussen vier perrontrappen ingebouwd. Het heeft daardoor een kruisvorm.
Eén perrongebouwtje is nog niet genoemd. Aan de oostkant
van het eerste perron, helemaal op het einde, staat nog het voormalige
retiradegebouwtje. Door deze wat afzijdige ligging lijkt het perrongebouwtje
niet helemaal bij het station te horen. In feite is dit ook zo,
het gebouwtje werd namelijk rond 1912 gebouwd voor reizigers die
langs spoor 1 op hun trein stonden te wachten. Op die manier bespaarden
zij de (vrij lange) loop naar de toiletten op het eilandperron.
Vooral voor reizigers van de lokaalspoorlijnen door de Haarlemmermeer
maakten hier dankbaar gebruik van, aangezien de treinen van deze
maatschappij niet over toiletten beschikten.
Ook qua bouwstijl is dit gebouwtje een buitenbeentje. Weliswaar
is het in eenzelfde stijl gebouwd als het station, maar het wijkt
op een aantal punten behoorlijk af. Zo werd bij dit gebouwtje geen
verblendsteen maar gewone bakstenen gebruikt. Tegeltableaus zijn
niet aanwezig, de aanduidingen zijn in het hout gegraveerd.
Het retiradegebouwtje is al jaren niet meer als zodanig in gebruik.
Een retirade is overigens een net (lees: ouderwets…) woord
voor een (openbaar) toiletgebouwtje. Maar volgens het woordenboek
betekent het ook zoiets als "een plek om terug te trekken"
(wat prima past bij een toiletbezoek) of "een plek om te overdenken".
Zou het gebouwtje daarom "De Denker" worden genoemd?
|
|
