Home ]Terug naar de eerste pagina ]
  

 

ELST

Decoraties:N. Verbeek (geëtst in glazen wanden, inmiddels verdwenen)
  
  

Al sinds de bouw van het eerste station is het spoor in en om Elst vrijwel continue aan verandering onderhevig geweest, waarbij ook het station meer dan eens werd gewijzigd. Halverwege de jaren twintig van de twintigste eeuw had het station haar grootste omvang bereikt. Maar vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd het emplacement wederom verbouwd. Nu kwamen er twee nieuwe perrons, die in een wat merkwaardige bajonetligging werden geplaatst. Ook lagen die nieuwe perrons een stuk van het stationsgebouw af, dat daardoor wat geïsoleerd raakte. Dat gebouw verloor gaandeweg steeds meer functies en raakte veel van haar glans kwijt. Zo gaat het verhaal dat een deel van het gebouw werd verhuurd aan een fruithandelaar en dat de prestigieuze wachtkamer 1e klasse werd verbouwd tot magazijn. De vroegere wachtkamer 3e klasse werd zelfs gedegradeerd tot fietsenstalling! Het is een trieste teloorgang voor een stationsgebouw dat de Tweede Wereldoorlog heeft overleefd. En dat mag op zijn minst heel bijzonder worden genoemd, gezien het feit dat er zeker tweemaal een munitietrein werd getroffen. Ook ligt Elst midden in het gebied waar de mislukte slag Market Garden werd uitgevochten, waarna datzelfde gebied nog zeven maanden lang frontgebied was. En uiteraard was het spooremplacement een gewild doelwit. In schril contrast met de dorpskern leek het stationsgebouw de dans redelijk te zijn ontsprongen. Een zwaar beschadigd stationsgebouw werd immers niet meer hersteld, en al helemaal niet een gebouw dat eigenlijk te groot was en wat afstandelijk lag…
Aan het einde van de jaren vijftig werd de pal naast het station gelegen jamfabriek TEO overgenomen door het Amerikaanse bedrijf Heinz, die er vervolgens tomatenketchup ging produceren. In zekere zin markeerde die overname het begin van het einde van het toenmalige station, en in het bijzonder het oude stationsgebouw. Het definitieve einde kondigde zich vanaf 1978 aan, als in dat jaar het rangeerterrein wordt opgeheven. Korte tijd later werd de beveiliging van het spoor tussen Arnhem en Nijmegen gemoderniseerd, hierbij werd tevens een nieuw station voor Elst gebouwd. Deze werd zo'n 350 meter ten noorden van het bestaande station gebouwd, waardoor deze een wat gunstiger ligging kreeg. De nieuwe halte werd in juni 1980 in gebruik genomen. Het oude stationsgebouw was toen al overgenomen door Heinz, die het nog korte tijd als opslag gebruikte. Begin 1982 ging het tegen de vlakte, zodat er ruimte kwam voor een nieuw ontvangstgebouw voor de ketchupfabriek.
Het tweede station werd een eenvoudige halte; twee perrons met op elk een eenvoudig, rechthoekig gebouwtje. Het meest opmerkelijke eraan was het platte dak, dat aan de onderzijde een knik heeft. De gebouwtjes hoorden bij een kleine serie gestandaardiseerde bouwwerkjes, die allen in de omgeving van Arnhem werden gebouwd. Behalve in Elst werden er ook in Duiven twee van dergelijke gebouwtjes neergezet. Station Velp kreeg eveneens zo'n gebouwtje, hier bleef het echter bij één exemplaar. Later werden er in de Achterhoek een aantal kleinere versies geplaatst, , waaronder bij station Lichtenvoorde-Groenlo. Het was de laatste seriebouw die door architect C. Douma werd ontworpen. De twee gebouwtjes in Elst oogden aan de buitenkant identiek, maar er was één groot verschil. Het gebouwtje langs spoor 1 bestond oorspronkelijk uit een loket en een wachtruimte, het exemplaar op het tweede perron is uitsluitend wachtgelegenheid. De glazen wanden van de beide bouwwerkjes waren ooit versierd met geëtste voorstellingen van wachtende reizigers, een kunstwerk van N. Verbeek. Helaas is de laatste reiziger al lang geleden vertrokken…
Sinds het opheffen van het rangeerterrein en de ingebruikname van het huidige station is Elst een tamelijk anonieme halte geworden. De sporen van het vroegere rangeerterrein bleven nog enige tijd liggen, maar werden in de loop van de jaren tachtig alsnog opgeruimd. Hierna bleef het gebied decennialang ongebruikt. Ondertussen groeide Elst in sneltempo. Inwoners uit zowel Arnhem als Nijmegen hadden het dorp als woonplaats ontdekt, waardoor ook het aantal treinreizigers flink toenam. Maar ook het aantal treinen tussen Nijmegen en de Randstad groeide flink, waardoor het spoor tussen Arnhem en Nijmegen werd één van de drukst bereden trajecten van ons land. Er was eigenlijk geen ruimte meer om de boemel uit Tiel, waarvan er óók aanzienlijk meer van zijn gekomen, door te laten rijden naar Arnhem. Besloten werd dat voor deze trein Elst voortaan het begin- en eindpunt zou worden. Er werd een extra kopspoortje aan de andere zijde van het eerste perron aangelegd. Overigens leverde het besluit om niet verder dan Elst te rijden zoveel klachten op, dat dit inmiddels weer ongedaan is gemaakt.
In 2016 werden zowel het station als de directe omgeving aangepakt. Door het toegenomen treinverkeer was de nabijgelegen overweg zo druk geworden, dat besloten werd deze door twee onderdoorgangen te vervangen; één voor fietsers en voetgangers en een voor het overige wegverkeer. Ook het station werd verbouwd. Zo kregen de perrons bescheiden overkappingen en werd vóór de beide gebouwtjes een nieuw plein aangelegd. Daarnaast werd het station voorzien van liften.

.
Boven: Een bijzondere foto van het huidige station, kort na de ingebruikname. Op spoor 2 komt een treinstel van het type Mat '64 binnen, deze zal weldra haar weg vervolgen richting Arnhem. Links op de achtergrond is het restant van het vroegere rangeerterrein te zien, aan de rechterkant is met enige moeite het voormalige stationsgebouw te herkennen. Niet lang na het maken van deze foto zou het tegen de vlakte gaan…
.
Onder: Het tweede station, zoals het er tot medio 2016 uitzag. Bij het gebouwtje aan de rechterkant waren het zuidelijke deel voorzien van ondoorzichtige, blauwe glaspanelen, in dit bouwwerkje was een klein plaatskaartenkantoortje. Later was in dit gebouwtje een Kiosk te vinden. Het gebouwtje aan de linkerkant is altijd al een wachthok geweest, alle wanden waren (en zijn nog altijd) van doorzichtig glas.
.
 
 
 
Onder (beide afbeeldingen): Op enkele van de glazen wanden waren ooit geëtste afbeeldingen te zien van wachtende reizigers. Ze werden gemaakt door Nico Verbeek en waren op de beide gebouwen te zien. Waren, want door vandalisme bleven er steeds minder reizigers over. Inmiddels zijn ze allemaal verdwenen…
.
 
 
Onder: Een overzichtsfoto, met daarop het eerste perron, een deel van het Heinz-fabriekscomplex en aan de linkerkant de parkeergarage. Het spoor links is het doorgaande spoor 1. Het spoor aan de rechterkant is het in 2014 aangelegde kopspoor, die op deze foto (gemaakt op 7 maart 2015) nog als spoor 1a werd aangeduid. Dit was maar tijdelijk, want korte tijd later werd deze hernummerd in spoor 3. Blijkbaar wist men niet zo goed wat men met de nummering aan moest. Van west naar oost is de volgorde: 3-1-2. Het was ooit de bedoeling dat het kopspoortje het begin- en eindpunt zou worden voor de Arriva-trein van en naar Tiel, reizigers die naar Arnhem moesten dienden dus in Elst over te stappen. Dat leverde blijkbaar zoveel klachten op dat die maatregel al in 2017 deels werd teruggedraaid. Met het ingaan van de dienstregeling 2023 rijden (vooralsnog) alle treinen weer door naar Arnhem. Het nieuwe kopspoor lijkt daarmee op een zijspoor te zijn geraakt. Een typisch gevalletje "Weggegooid Geld"…?
.
 
 
Onder: Enige jaren geleden werd het station grondig verbouwd. Het meest in het oog springend zijn de perronoverkappingen, die letterlijk over de bestaande gebouwtjes werden geplaatst. Hoewel, bestaand? De bouwwerkjes lijken niet meer de originele te zijn, in ieder geval is de kenmerkende dakrand veel dunner dan voorheen. De twee overkappingen eindigen bij de trap naar de nieuwe onderdoorgang voor fietsers en voetgangers. Oorspronkelijk lag hier de drukke Aamsestraat, deze werd verlegd en kreeg en eigen onderdoorgang nabij de parkeergarage. De onderdoorgang bij het station werd overigens van liften voorzien.
.
Onder: Het vroegere rangeerterrein bleef jarenlang een braakliggend gebied, maar wordt inmiddels volop herontwikkeld. Het was de bedoeling dat bij het station een nieuw gemeentehuis zou komen, dit werd echter een zeer kostbare en zich jarenlang voortslepende klucht. Zo werd naast het geplande raadhuis een enorme parkeergarage gebouwd en moest de Aamsestraat worden verlegd, omdat de ambtenaren "geen drukke verkeersweg voor de deur wensten". Beide genoemde deelprojecten werden daadwerkelijk uitgevoerd, maar het gemeentehuis is nooit op deze plek gebouwd. Inmiddels wordt op deze plek een dependance van het Rijnstate ziekenhuis gerealiseerd...
.
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 23-12-2022