[ Home ] [ Terug naar de eerste pagina ]
  

 

CULEMBORG

  
  
  
Mede dankzij de komst van het spoor maakte Culemborg enorme ontwikkelingen door, waarbij vooral in de periode 1870-1920 het aantal inwoners enorm steeg. Aanvankelijk werden de nieuwe bewoners vooral in buurten rondom de oude binnenstad gehuisvest. Pas vanaf de tweede helft van de jaren zestig begon de stad flink uit te dijen, dankzij de bouw van grootschalige nieuwbouwwijken. Gedurende lange tijd bleef het Culemborgse station dus een eindje buiten de bebouwde kom liggen. Pogingen om het station wat dichter bij de stad te krijgen werden steevast door de NS afgewezen, al was het negentiende eeuwse stationsgebouw inmiddels wel dringend aan vervanging toe. Niet alleen was het gebouw ondoelmatig, ook was er nauwelijks ruimte voor aanvullend vervoer. Het verhoogde terrein, ooit bedacht om het station wat dichter bij de stad te krijgen, begon nu een probleem te worden. Zo was er nauwelijks plek voor aanvullend vervoer.
In 1972 werd begonnen met een ingrijpende verbouwing van het stationsgebied. Het oude stationsgebouw ging tegen de vlakte en het gehele terrein voor het station werd afgegraven, zodat er volop ruimte kwam voor de bus, de taxi en de auto. Dit betekende echter wel dat de perrons een stuk hoger kwamen te liggen, een éénlaags gebouwtje zou hierdoor nauwelijks opvallen. Architect C. Douma bedacht daarom een relatief smal gebouw met twee bouwlagen. Het vorige station kreeg bij een eerdere verbouwing in 1938 een perrontunneltje, deze werd doorgetrokken naar het nieuw te bouwen ontvangstgebouw. Bij dit tunneltje werden de ingang en het plaatskaartenkantoor. Op de benedenverdieping kwamen tevens wat dienstruimten. Daarboven kwam een restaurantje en een wachtruimte. De perrons werden voorzien van luifels. In september 1974 werd het vernieuwde station in gebruik genomen, al scheen niet iedereen even gelukkig te zijn geweest met het eindresultaat. Vooral de kale, betonnen vlakte voor het nieuwe station vereiste nogal wat gewenning. Maar ook de vormgeving van het blokvormige stationsgebouw viel zeker niet in ieders smaak.
Toch had Douma voor een slimme constructie gezorgd. Het gebouw doet zelfs wat denken aan een Standaardgebouw Douma, zij het dat dit gebouw een extra bouwlaag heeft. Zelfs het gemetselde, vierkante "torentje" aan de voorzijde ontbreekt niet. De ingang van het gebouw is aan de rechterkant. Hierna kon men naar links voor een kaartje, of rechtdoor naar de perrontunnel. Aan de andere kant van het gebouw, links van het gesloten bouwdeel, is een open doorloop naar het eerste perron, waarvandaan het merendeel van de dagelijkse reizigers vertrekt. Op de bovenverdieping van het gebouw was een klein restaurantje, die zowel vanaf het gebouw als vanaf het eerste perron te bereiken was. Op de beide perrons staat een glazen wachthok en een overdekte toegang naar de tunneltrap, beiden verbonden met een luifel, zodat de perrons over een behoorlijke beschutting beschikken.
Inmiddels bestaat het station bijna een halve eeuw. Alhoewel het gebouw er in hoofdlijnen nog hetzelfde uitziet, zijn er wel wat zaken veranderd. Allereerst staat er tegenwoordig in grote letters de stationsnaam prominent op het gemetselde deel van de voorgevel, waarbij de naam onder een hoek van negentig graden is aangebracht. Ook is het station tegenwoordig voorzien van ov-poortjes. De grootste verbouwing vond plaats in het jaar 2011, toen het station van liften werd voorzien. Het ooit zo bekritiseerde stationsplein is enige jaren geleden omgebouwd tot een kleine "groene oase". De forse boom die er nu staat was trouwens vroeger op het laad/losterrein te vinden.
Het station heeft inmiddels veel van haar glans verloren. Tot in de jaren zeventig was het een station van belang, waarvandaan rechtstreeks naar de meesre grote steden in ons land kon worden gereisd en was er nog goederenvervoer. Die tijd is allang voorbij; er stoppen alleen nog Sprinters. Men kan trouwens wel op alle dagen van de week 4 keer per uur naar Utrecht reizen. En ook kan men vanaf Culemborg een rechtstreekse (stop)trein naar Den Haag nemen. Loketten zijn er uiteraard allang niet meer. Rond de millenniumwisseling werd deze ruimte een Wizzl, deze zou het tot omstreeks 2005 uithouden. Inmiddels is in het gebouw een Huiskamer te vinden. Het restaurant op de eerste verdieping is ook allang verleden tijd, in deze ruimte is sinds jaar en dag de studio van streekomroep SRC gevestigd.
Boven: Het oude stationsgebouw, kort voordat het werd gesloopt. Erg representatief ziet het er al lang niet meer uit en ruimte voor aanvullend vervoer is er nauwelijks. Naast het stationsgebouw staat de bus naar Vianen klaar voor vertrek.
.
Onder: Dezelfde omgeving als de foto hierboven, maar dan enkele jaren later. Het huidige stationsgebouw kwam in september 1974 gereed. Sindsdien is er nauwelijks iets aan veranderd, zelfs het originele uurwerk prijkt ook nu nog op de voorgevel. Het plein vóór het station is inmiddels wel onherkenbaar gewijzigd.
.
 
 
Onder: De perronzijde van het stationsgebouw. Doordat de perrons op een hoge spoordijk liggen is het gebouw aan deze zijde veel lager dan aan de straatkant. De lift, waarvan de glazen schacht duidelijk is te zien, werd in 2011, geplaatst. In de jaren hiervoor moest men het met een hellingbaan doen.
.
Onder: Het perrontunneltje is aanzienlijk ouder dan het huidige stationsgebouw, ze werd in 1938 aangelegd. Oorspronkelijk verbond ze alleen de twee perrons, bij de bouw van het huidige stationsgebouw werd er een doorgang naar het stationsgebouw aan toegevoegd. De afgeronde hoeken en het gebogen plafond verraadden dat de tunnel door S. van Ravesteyn werd ontworpen. Naar huidige maatstaven is de onderdoorgang wel wat aan de krappe kant. De kleurige betegeling is trouwens van recenter datum.
.
 
 
Onder (links en rechts): Ten opzichte van het oude station is het comfort voor de wachtende reiziger er behoorlijk op vooruit gegaan. De twee perrons zijn beiden voorzien van luifels, die meer dan zestig meter lang zijn. De beschutting eindigt op de beide perrons in een gesloten wachtruimte, voornamelijk uit glas bestaand. Achter het tweede perron is een parkeerterreintje, dat op spoorhoogte is gelegen. Dit is een overblijfsel van het eerste station. Hier was namelijk vroeger de laad/losplaats...
.
 
 
Onder: Van het oorspronkelijke station resteert nog altijd de voormalige locomotievenloods. In deze loods stond een zogenoemde opdrukloc, die kon worden gebruikt als extra tractie om een zware (goederen)trein de brug op te krijgen. Nadat deze hulpkrachten niet meer nodig waren werd de loods onderdeel van een meubelfabriek, hetgeen nog altijd duidelijk is te zien. De "Gelderland", zoals de fabriek heette, is tegenwoordig een horecagelegenheid. De voormalige locomotievenloods -dat een gemeentelijk monument is- is de oudste, nog bestaande locloods van ons land...
.
Onder: Ook de vroegere spoorbrug is niet helemaal verdwenen. Zo rust de huidige brug op pijlers, waarvan een aantal nog uit 1868 stammen. Ook zijn enkele delen van de hoofdoverkapping verwerkt in een kunstwerk, dat op een betonnen sukkel is geplaatst. Het staat pal naast de huidige brug, aan de Culemborgse kant van de Lek. De bedenker van dit monumentale kunstwerk is niemand minder dan architect K. van der Gaast, die tevens de hoofdoverspanning van de huidige brug ontwierp.
.
(Ansichtkaart)
 
 

 

  Free counter and web stats versie: 25-03-2022